Hàng loạt vi phạm
Tháng 6.2016, UBND tỉnh Nghệ An đã có quyết định thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành về việc chấp hành pháp luật của các doanh nghiệp khai thác đá, quặng thiếc trên địa bàn tỉnh Nghệ An do ông Lê Văn Hòa - Phó Chánh Thanh tra Sở TNMT tỉnh Nghệ An làm trưởng đoàn. Đoàn đã kiểm tra 100 điểm mỏ của 92 tổ chức trong toàn tỉnh trong thời gian 60 ngày. Trong đó, riêng huyện Quỳ Hợp có 47 mỏ. Sau kiểm tra, ngày 1.12.2016, Đoàn đã có báo cáo chỉ ra hàng loạt vi phạm. Theo đó, có 24 tổ chức vi phạm trong thực hiện quy trình, quy phạm khai thác mỏ như tồn tại đá treo sau nổ mìn tiềm ẩn nguy hiểm chưa được xử lý. Đa số các tổ chức được cấp giấy phép khai thác trước khi triển khai xây dựng cơ bản mỏ, hoặc tổ chức khai thác chưa đăng ký ngày bắt đầu xây dựng cơ bản mỏ, ngày khai thác và thông báo cho UBND các cấp theo dõi, quản lý. Có 16 mỏ của 15 tổ chức chưa có quyết định thuê đất và hợp đồng thuê đất. Có 57 tổ chức vi phạm trong sử dụng vật liệu nổ công nghiệp. Có 58 tổ chức sai phạm trong việc sử dụng lao động, an toàn lao động, trong đó chủ yếu là chưa thực hiện đầy đủ an toàn vệ sinh lao động.
Về hoạt động chấp hành môi trường, báo cáo nêu rõ: "Đa số các tổ chức đã đi vào hoạt động khai thác nhưng chưa có giấy xác nhận các công trình, biện pháp bảo vệ môi trường của cấp có thẩm quyền, trừ các đơn vị sau: Cty CP đá và khoáng sản Phú Quý, Cty TNHH Hoàng Danh, Cty CP Khoáng sản Nghệ An. Đa số các tổ chức chưa bố trí hoặc bố trí khu vực lưu giữ tạm thời chất thải nguy hại không đáp ứng yêu cầu kĩ thuật và chưa có hợp đồng với đơn vị đủ năng lực để vận chuyển, xử lý theo quy định". Đoàn kiểm tra cũng đã kiến nghị xử lý các đơn vị vi phạm trình UBND tỉnh. Ngày 6.2.2017, UBND tỉnh đã có công văn số 622 đồng ý với kiến nghị xử lý của đoàn kiểm tra liên ngành. Theo đó, tỉnh giao các sở, ngành liên quan và chính quyền địa phương khẩn trương thực hiện nghiêm túc các nội dung kiến nghị của đoàn liên ngành. Tuy nhiên, công văn không giao cụ thể thời gian hoàn thành xử lý và cũng không yêu cầu báo cáo kết quả cho ai.
Lỗ hổng nhỏ, hậu quả lớn
Sau hơn một tháng kể từ ngày UBND tỉnh Nghệ An có công văn 622 nói trên về chỉ đạo xử lý các vi phạm trong hoạt động khai thác đá, quặng thiếc đã được Đoàn kiểm tra liên ngành chỉ ra thì bất ngờ, ngày 9.3, xảy ra sự cố vỡ đập chứa bùn thiếc của Cty Kim loại màu Nghệ Tĩnh ở xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp. Sau sự cố, cá trong suối, ao hồ của người dân ở vùng hạ du chết hàng loạt. Đoàn kiểm tra của Bộ Công Thương, Bộ TNMT đã về kiểm tra hiện trường. Tại buổi làm việc với Bộ Công Thương, GĐ Cty Kim loại màu Nghệ Tĩnh đã thừa nhận dù đã khai thác tài nguyên gần 4 năm nay kể từ khi được cấp phép (tháng 12.2013), nhưng Cty này chưa có xác nhận đã hoàn thành công trình bảo vệ môi trường, chưa xây dựng công trình bảo vệ môi trường theo phê duyệt của báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã yêu cầu UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo khẩn trương khắc phục sự cố, xử lý nghiêm vi phạm của doanh nghiệp.
Sau sự cố vỡ đập chứa bùn thiếc của Cty Kim loại màu, trả lời câu hỏi của PV, thời điểm này có nắm được kết quả xử lý, khắc phục sau kiến nghị của đoàn kiểm tra liên ngành không? Ông Lê Văn Hòa - Phó Chánh Thanh tra Sở TNMT tỉnh Nghệ An thừa nhận không nắm được vì Đoàn liên ngành đã giải tán sau 2 tháng theo quyết định được thành lập, cá nhân ông cũng không nhận được báo cáo kết quả xử lý. Đại diện lãnh đạo UBND xã Châu Thành - nơi xảy ra sự cố vỡ đập chứa bùn thiếc và lãnh đạo UBND huyện Quỳ Hợp khi được hỏi vì sao Cty Kim loại màu Nghệ Tĩnh đã khai thác tài nguyên gần 4 năm nay khi chưa có công trình bảo vệ môi trường mà không bị phát hiện thì được trả lời rằng, do dự án được tỉnh phê duyệt nên không nắm được. Cứ nghĩ doanh nghiệp đã hoàn thiện các thủ tục, chấp hành đầy đủ theo quy định rồi mới khai thác (?)
Trong các ngày 16 - 18.3, khi tiến hành kiểm tra hiện trường vỡ đập chứa bùn thiếc ở Quỳ Hợp, ông Nguyễn Thượng Hiền - Cục trưởng Cục quản lý chất thải và cải thiện môi trường - Tổng cục Môi trường - Bộ TNMT - Trưởng đoàn công tác Bộ TNMT - cho biết, tại khu vực đập chứa bùn thiếc bị vỡ, đoàn phát hiện trong ĐTM được phê duyệt chỉ có một bãi thải, thế nhưng ở hiện trường thì thấy có hai bãi. Trước đó, sau khi kiểm tra thực tế hiện trường, ông Tô Xuân Bảo - Phó Cục trưởng Cục Kĩ thuật an toàn môi trường công nghiệp - Bộ Công Thương cũng thông tin, qua kiểm tra đoàn phát hiện một số bể chứa bùn thiếc khác ngoài đập đã bị vỡ cũng chỉ đắp bằng đất, không thấy xây kè bằng đá và vữa ximăng. Về việc Đoàn kiểm tra vừa phát hiện nhiều bể chứa bùn thiếc có dấu hiệu chỉ đắp bằng đất, không đảm bảo an toàn, ông Hồ Sỹ Dũng - Chi cục trưởng Bảo vệ môi trường - Sở TNMT tỉnh Nghệ An, nói: "Cái đó nói thật ra các hồ sơ của mỏ khai thác thiếc ở khu vực đó thì họ chưa đề nghị xác nhận sau quyết định phê duyệt. Việc này huyện và xã cũng chưa có thông tin báo cáo để phối hợp". Ông Dũng cũng thừa nhận, đối với vi phạm của Cty Kim loại màu Nghệ Tĩnh dù chưa có xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường đã khai thác tài nguyên gần 4 năm nay là Chi cục không nắm được.
Như vậy, rõ ràng dù Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh Nghệ An trong năm 2016 đã chỉ rõ các vi phạm của doanh nghiệp khai thác đá, quặng thiếc, UBND tỉnh Nghệ An cũng đã chỉ đạo khẩn trương xử lý các vi phạm do đoàn kiểm tra liên ngành chỉ ra. Thế nhưng, sự cố vỡ đập chứa bùn thiếc ở huyện Quỳ Hợp đã cho thấy, chỉ đạo của cấp trên chưa được cấp dưới thực hiện nghiêm túc, khẩn trương. Dư luận cho rằng, phải chăng nguyên nhân một phần cũng do công văn chỉ đạo số 622 ngày 6.2.2017 của UBND tỉnh Nghệ An còn lỗ hổng khi không chỉ rõ thời gian hoàn thành xử lý vi phạm, báo cáo kết quả xử lý cho ai?
Tác giả bài viết: TRẦN TUẤN
Nguồn tin: 
