Từ khởi nghĩa Ba Tơ... đến giải phóng Quảng Ngãi

Khởi nghĩa Ba Tơ ngày 11/3/1945 là cuộc khởi nghĩa vũ trang từng phần đầu tiên trong cả nước do Đảng lãnh đạo và giành thắng lợi. Quảng Ngãi cũng là một trong những địa phương khởi nghĩa giành chính quyền sớm nhất trong cả nước, góp phần vào thắng lợi của Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945.

Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An và Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi trao đổi bản ký kết hợp tác tại Hội nghị trao đổi kinh nghiệm và ký kết chương trình hợp tác phát triển giữa Nghệ An và Quảng Ngãi, tháng 7/2023. Ảnh: NGỌC ĐỨC

Sự ra đời của Đội Du kích Ba Tơ đánh dấu bước chuyển rất quan trọng mang tầm chiến lược của lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Ngãi, trở thành trung tâm của cao trào kháng Nhật, cứu nước ở miền Trung Việt Nam và là hạt nhân của các lực lượng vũ trang Liên khu 5 sau này.

Từ 28 chiến sĩ du kích đầu tiên, Đội Du kích Ba Tơ đã không ngừng phát triển lớn mạnh trong chiến tranh cách mạng. Nhiều thành viên của Đội Du kích Ba Tơ sau này đều trưởng thành và trở thành những tướng lĩnh tài ba của quân đội nhân dân Việt Nam, như Nguyễn Chánh - Chủ nhiệm Tổng cục Cán bộ (Bộ Quốc phòng); Phạm Kiệt - Tư lệnh kiêm Chính ủy Công an vũ trang, nay là Bộ đội Biên phòng; Trung tướng Trần Quý Hai - Thứ trưởng Bộ Quốc phòng...

Năm 2010, Đội Du kích Ba Tơ được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và địa điểm diễn ra Cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ ngày 11/3/1945 vinh dự được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt (năm 2018).

Người dân Quảng Ngãi giàu truyền thống yêu nước và cách mạng. Truyền thống đó luôn được kế thừa và phát huy, trở thành nguồn sức mạnh nội sinh để Quảng Ngãi là một trong những địa phương đi đầu trong đấu tranh cách mạng. Tinh thần của Khởi nghĩa Ba Tơ năm 1945, Khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi năm 1959 đã được nhân dân Quảng Ngãi phát huy cao độ trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Nếu như nói Khởi nghĩa Ba Tơ là cuộc khởi nghĩa vũ trang đầu tiên trong cao trào kháng Nhật, cứu nước, thì Khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi đã mở đầu phong trào đấu tranh vũ trang của nhân dân miền Nam, khơi thông dòng thác cách mạng miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Sau khi địch thất thủ ở Buôn Ma Thuột và Tây Nguyên, theo mệnh lệnh của Bộ Chỉ huy tiền phương Quân khu 5 và Ban Chỉ huy Chiến dịch Quảng Ngãi, đêm 15, rạng sáng 16/3/1975, quân và dân chính thức nổ súng, đồng loạt tiến công vào các vị trí trọng điểm của địch. Từ 7 giờ 40 phút đến 20 giờ ngày 24/3/1975, quân và dân tỉnh Quảng Ngãi đã liên tục tiến công và nổi dậy, tiêu diệt và làm tan rã ngụy quân, ngụy quyền, giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân. Lá cờ Giải phóng đã tung bay trước Tòa hành chính tỉnh.

Ngày 24/3/1975 mãi đi vào lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ, chính quyền, các lực lượng vũ trang và nhân dân tỉnh Quảng Ngãi. Thắng lợi to lớn đó đã góp phần vào thắng lợi chung của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Ấm áp nghĩa tình “An - Ngãi”

Tôi không phải là người con của quê hương Quảng Ngãi anh hùng, nhưng với tôi thì đây là một vùng đất anh hùng, gian khó nhưng tình nghĩa. Nghệ An quê hương tôi là tỉnh kết nghĩa với Quảng Ngãi từ những năm 60 của thế kỷ XX, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước diễn ra ác liệt đã dấy lên phong trào “An - Ngãi quật khởi”, “Lam- Trà nổi sóng”.

Nhiều người dân Nghệ An ngày nay vẫn thường thích nghe, thích hát ca khúc “Tiếng hò trên đất Nghệ An” của nhạc sĩ Tân Huyền, trong đó có đoạn: “Tiếng ai hò trong kia vang tới Nghệ An. Ấy tiếng quê hương kết nghĩa thắng càn, câu hò Quảng Ngãi rộn vang. Ôi mảnh đất quê hương còn nhiều gian khổ, như nhắc quê ta nuôi chí căm thù. Dặn nhau vì miền Nam vượt lên...”.

Ngày nay, trên địa bàn 2 tỉnh Nghệ An và Quảng Ngãi vẫn còn lưu dấu nhiều địa danh biểu tượng cho tình kết nghĩa một thời. Huyện Quỳnh Lưu kết nghĩa với huyện Bình Sơn, Nam Đàn với Mộ Đức, Nghĩa Đàn với Ba Tơ, Quỳ Châu với Trà Bồng, Thanh Chương với Đức Phổ... Tại Quỳnh Lưu có con kênh Bình Sơn, hồ thủy lợi An Ngãi, ở Tân Kỳ có Nông trường An Ngãi hay xã Nghĩa Hành, ở TP.Vinh có khách sạn Trà Bồng...

Sau hơn 60 năm, mối quan hệ kết nghĩa này vẫn được duy trì và sắt son, bền chặt như ngày nào và 2 tỉnh đang tiếp tục phát triển mối quan hệ lên tầm cao mới. Ngày 24/7/2023, lãnh đạo 2 tỉnh đã tổ chức ký kết chương trình hợp tác phát triển nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác theo hướng chất lượng, hiệu quả, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của quê hương “núi Ấn - sông Trà” và “núi Hồng - sông Lam”.

Phong trào kết nghĩa của 2 tỉnh Nghệ An và Quảng Ngãi trong thời chiến tranh trước đây và thời bình ngày nay là một bộ phận không tách rời của khối đại đoàn kết dân tộc. Nó không những có ý nghĩa động viên, khích lệ về tinh thần, chia sẻ, đồng hành về mặt tình cảm, vật chất, mà còn thể hiện một chân lý mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”.

Tác giả: Trần Trung Hiếu

Nguồn tin: baoquangngai.vn