HTX làng nghề gạch ngói Cừa được thành lập từ năm 2006 với trên 100 thành viên, đã qua 13 năm hoạt động sản xuất, 4 nhiệm kỳ Ban quản lý HTX. Từ đó đến nay ông Nguyễn Văn Hạnh được bầu vào Ban quản lý HTX 3 nhiệm kỳ, trong hai nhiệm kỳ trước đó, quá trình điều hành HTX ông Hạnh không thực hiện tính dân chủ trong HTX, nhiều lần sử dụng tài chính HTX sai nguyên tắc đã bị các xã viên tố cáo lên cấp trên.

Đầu tư nhà xưởng hàng trăm triệu đồng nhưng không đưa vào duy trì hoạt động.

Để làm rõ những sai phạm của ông Hạnh và ổn định tình hình, cuối năm 2013, UBND huyện Tân Kỳ đã thành lập đoàn thanh tra. Tại kết luận thanh tra số 19, ngày 31/12/2013, Đoàn thanh tra khẳng định 7 sai phạm sau đây:

1. Ông Nguyễn Văn Hạnh ký hợp đồng với Công ty An Phú mua dây chuyền công nghệ nhằm nâng cao chất lượng sản xuất, giá trị hợp đồng là 2.882.000.000 đồng. Nhưng do chủ quan, nóng vội, thực hiện chưa đúng quy trình, chưa đảm bảo mặt bằng xây dựng đã giao kết hợp đồng và chuyển 350.000.000 đồng cho Công ty An Phú. Hậu quả là không thực hiện được hợp đồng, số tiền trên chưa lấy lại được.

2. Ông Hạnh ký hợp đồng mua máy xúc cho HTX 2.040.000.000 đồng nhưng chỉ chuyển khoản 1.700.000.000 đồng. Còn lại 340.000.000 đồng thanh toán bằng tiền mặt nhằm trốn thuế GTGT 34.000.000 đồng. Nguyên nhân là do nhận thức pháp luật hạn chế, công tác quản lý, điều hành kinh tế của HTX buông lỏng dẫn đến vi phạm nguyên tắc tài chính, gây thất thoát ngân sách Nhà nước 34.000.000 đồng.

3. Ông Hạnh không xây dựng kế hoạch, làm không đúng quy trình nhưng đã đầu tư xây lò thử nghiệm sản xuất theo công nghệ mới 1.767.440.200 đồng. Việc xây dựng lò thử nghiệm để ứng dụng tiến bộ KH&CN nhằm nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm Ngói Cừa là hết sức cần thiết, đúng chủ trương của Nhà nước và phù hợp với nguyện vọng của các xã viên hợp tác xã. Nhưng do chủ quan, nóng vội, năng lực quản lý hạn chế, không thực hiện đầy đủ quy trình trước khi triển khai xây dựng, dẫn đến việc đầu tư xây dựng thiếu đồng bộ, làm ảnh hưởng hiệu quả, chất lượng sản phẩm so với mục tiêu đề ra của dự án.

4. Chủ trương của Đảng và Nhà nước là xóa bỏ lò gạch ngói thủ công, chuyển đổi công nghệ sản xuất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tận dụng nguyên liệu sản xuất. HTX là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu có tư cách pháp nhân. Hoạt động mang tính chất tương trợ lẫn nhau nhằm đáp ứng nhu cầu chung trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý. Vì vậy, để thực hiện được chủ trương, phải xây dựng được dự án thực hiện đầu tư, chuyển giao công nghệ, thiết kế kỹ thuật, hạch toán kinh tế đầu tư, phương án đầu tư, được cấp phép đầu tư của cấp có thẩm quyền và phải được công khai dân chủ, tạo sự nhất quán đồng thuận và hoàn thiện trước khi thực hiện dự án.

Nhưng hầu như các trình tự thủ tục nêu trên chưa được thực hiện. Ông Hạnh không xây dựng kế hoạch chi tiết, không xây dựng dự toán đầu tư cụm công nghiệp theo chủ trương của Đảng và Nhà nước mà nóng vội trong việc thực hiện. Nhận thức pháp luật về hoạt động và quản lý HTX hạn chế, triển khai thực hiện mang tính đơn thuần, tự quyết, không đồng bộ, để tạo sự đồng thuận cao trong nội bộ xã viên.

Đặc biệt, triển khai xây dựng khi chưa được cấp phép của cấp có thẩm quyền, dẫn đến nhiều xã viên HTX có ý kiến phản đối, thiếu quyết tâm tham gia đầu tư.

5. Việc làm từ thiện, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân là cần thiết, mang tính nhân văn cao. Tuy nhiên, sử dụng tiền tập thể phải dựa trên quy chế hoạt động, chi tiêu nội bộ, bàn bạc thống nhất. Nhưng qua xác minh, từ năm 2009 đến 6 tháng đầu năm 2013, Ban quản lý HTX chi 403.583.000 đồng hỗ trợ các tổ chức, cá nhân một số mục mang tính tự phát, thiếu dân chủ, thiếu sự thống nhất cao của tập thể. Ông Hạnh với vai trò chủ nhiệm, người đại diện cho các xã viên trong hoạt động quản lý, điều hành các hoạt động kinh tế của HTX. Nhưng nhận thức trách nhiệm còn hạn chế, công tác quản lý buông lỏng, mang tính nhỏ lẻ, thủ công dẫn đến một số hoạt động kinh tế của HTX thiếu dân chủ, làm mất quyền tự quyết của xã viên.

Kết luận Thanh tra số 19 của UBND huyện Tân Kỳ về những sai phạm của ông Hạnh.

6. Ông Hạnh không có phương án phù hợp để tiếp tục duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của nhà xưởng. Đầu tư 205.084.000 đồng xây dựng nhà xưởng nhằm phục vụ sửa chữa máy móc cho xã viên HTX và làm dịch vụ sửa chữa nhưng nay làm kho nguyên liệu. Quá trình hoạt động đã không phát huy được hiệu quả do không tuyển dụng được thợ có tay nghề cao, đáp ứng nhu cầu của xã viên; không có phương án để duy trì khắc phục, dẫn đến ngừng hoạt động của nhà xưởng, phần nào làm ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của HTX.

7. Ông Hạnh công khai chưa đầy đủ hoạt động kinh tế và chưa công khai quyết toán vốn điều lệ của HTX: Từ năm 2009 đến năm 2012, có thông qua trước hội nghị tổng kết năm về hoạt động kinh tế của HTX. Tuy nhiên, số liệu kinh tế công khai với báo cáo tài chính và tài liệu có liên quan không trùng khớp do một số mục thu, chi chưa đưa vào báo cáo. Vốn điều lệ của HTX đến nay chưa được công khai hằng năm theo quy định. Nhận thức về trách nhiệm quản lý chưa đầy đủ, phần nào có sự buông lỏng giám sát, quản lý nên một số nội dung hoạt động kinh tế và vốn điều lệ chưa được đưa vào báo cáo công khai trước xã viên.

Mặc dù UBND huyện Tân Kỳ (Nghệ An) đã có kết luận 7 sai phạm và yêu cầu phải thực hiện 5 vấn đề sau thanh tra, nhưng ông Nguyễn Văn Hạnh, Chủ nhiệm HTX làng nghề gạch ngói Cừa vẫn chây ỳ không chịu thực hiện, dây dưa kéo dài.

Năm 2017, ông Hạnh được bầu làm Chủ tịch HĐQT HTX khóa 4, ông tiếp tục bị hàng chục thành viên HTX tố cáo không tuân thủ nghị quyết đại hội thành viên, điều lệ HTX quy định. Tài chính của HTX không được công khai rõ ràng, thiếu minh bạch.

Với tư cách là Chủ tịch hội đồng quản trị HTX ông Hạnh đã quyết định xóa tư cách thành viên của 2/3 thành viên HTX. Đây như giọt nước tràn ly, sáng ngày 10/04, khi Hội đồng quản trị, Ban Giám đốc HTX cho máy móc vào xây dựng dự án nhà máy sản xuất gạch ngói Tuynel công nghệ cao đã vấp phải sự phản đối của hàng chục thành viên HTX, khiến việc xây dựng tạm dừng lại.

Ông Võ Văn Cầu, thành viên HTX cho biết: "Chúng tôi khẩn thiết muốn cơ quan chức năng làm sáng tỏ mọi vấn đề sai phạm của ông Hạnh; trả lại quyền lợi chính đáng cho các thành viên được thực hiện quyền dân chủ, được tổ chức đại hội toàn thể các thành viên, tìm và bầu ra ban lãnh đạo mới, kiện toàn tổ chức, sớm đưa HTX hoạt động trở lại tạo công ăn việc làm cho các thành viên. Xây dụng nhà máy hợp pháp để gây dựng lại thương hiệu Ngói Cừa đã có tên tuổi hàng chục năm qua".

Văn bản giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo của UBND tỉnh Nghệ An.

Trước nội dung kiến nghị tố cáo của các thành viên HTX làng nghề ngói Cừa, ngày 19/4 vừa qua, UBND Tỉnh Nghệ An - ông Lê Minh Thông, Phó chủ tịch UBND Tỉnh có buổi tiếp dân giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo đã ra văn bản giao cho Chủ tịch UBND huyện Tân Kỳ chỉ đạo thanh tra, kiểm tra các nội dung liên quan thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước đối với HTX Làng nghề ngói Cừa. Giao Thanh tra tỉnh, Liên minh Hợp tác xã tỉnh hướng dẫn, phối hợp với UBND huyện Tân Kỳ giải quyết vụ việc. Kết quả báo cáo UBND tỉnh trước ngày 30/5/2019. Đối với các nội dung liên quan đến tranh chấp quyền lợi xã viên HTX, nếu không giải quyết nội bộ thì đề nghị công dân khởi kiện ra Tòa án nhân dân để được xem xét, giải quyết.

Tác giả: Lê Thành

Nguồn tin: Báo Môi trường và Đô thị