Cháo lòng - Món ăn bình dân của Việt Nam khẳng định được sức hút với thế giới. (Ảnh: iVivu)

Món ăn bình dị được vinh danh quốc tế

Nhắc đến ẩm thực bình dân Việt Nam, người ta thường nghĩ ngay đến các món bún hay bánh mì. Trong một cuộc bình chọn mới đây của TasteAtlas – chuyên trang ẩm thực quốc tế, cháo lòng Việt Nam bất ngờ xuất hiện trong danh sách "món cháo ngon nhất châu Á", khẳng định sức hút của món ăn này.

Cháo lòng Việt Nam bất ngờ xuất hiện trong danh sách "món cháo ngon nhất châu Á" của chuyên trang TasteAtlas. (Ảnh: Mytour)

Theo chuyên trang TasteAtlas, cháo lòng Việt Nam nổi bật nhờ hương vị đậm đà, dễ ăn và phù hợp với mọi thời điểm trong ngày. Món ăn này không chỉ là lựa chọn nhanh gọn cho bữa sáng mà còn là bữa ăn ấm áp khi trời mưa lạnh, hoặc bữa khuya sau những giờ làm việc căng thẳng.

TasteAtlas nhấn mạnh rằng "sự kết hợp giữa cháo nóng, lòng heo thơm giòn và các loại gia vị đặc trưng đã tạo nên một món ăn không chỉ ngon miệng mà còn đầy tính văn hóa."

Lịch sử và nguồn gốc

Món cháo lòng không phải món ăn có nguồn gốc lâu đời ở Việt Nam mà hiện có ý kiến cho rằng xuất phát từ các nước Bắc Á như Triều Tiên – Hàn Quốc. Tuy nhiên, ở Việt Nam, cháo lòng gắn liền với ẩm thực đường phố miền Nam. Theo ghi nhận của báo Thanh Niên, cháo lòng đã xuất hiện ở TP.HCM từ hơn 80 năm nay, khi bà Nguyễn Thị Có gánh cháo lòng rong khắp khu vực trung tâm Sài Gòn trước 1945. Món ăn này dần trở thành đặc sản bình dân Nam Bộ. Ở các vùng Trung – Nam, người dân còn ăn kèm cháo lòng với các biến thể địa phương, ví dụ cháo lòng bánh hỏi của Bình Định (cháo lòng Bịnh Định) là biến thể đặc trưng vùng miền, trở thành món đặc sản địa phương.

Theo chuyên trang TasteAtlas, cháo lòng Việt Nam nổi bật nhờ hương vị đậm đà, dễ ăn và phù hợp với mọi thời điểm trong ngày. (Ảnh: Vntravellive)

Thành phần và cách chế biến

Theo Tuổi trẻ, cháo lòng gồm cháo ninh nhừ với hỗn hợp nội tạng heo. Nguyên liệu chính gồm gạo (gạo tẻ hoặc gạo nếp rang thơm), xương heo hầm lấy nước dùng, và các phần lòng heo đã làm sạch: tim, gan, lưỡi, bao tử, phèo (lách heo), tiết (huyết) và ruột non, có nơi còn thêm dồi heo – món "xúc xích" nhân thịt heo giã – chiên giòn như một đặc sản nhà hàng.

Nội tạng thường được rửa sạch, ngâm với gừng, giấm để khử mùi hôi rồi luộc vừa chín. Cháo được ninh từ gạo (thường rang gạo trước để nước cháo có độ quánh và thơm) với xương heo, nêm gia vị cơ bản (muối, hạt nêm, gừng).

Cháo lòng gồm cháo ninh nhừ với hỗn hợp nội tạng heo. (Ảnh: Giada Market)

Khi cháo gần chín sẽ thả lòng, tiết vào hầm chung, củng nhắn tô thêm thơm. Món ăn thường ăn kèm hành lá, ngò gai, tiêu xay và nước chấm. Ở miền Nam, cháo lòng thường được dọn loãng nước (có màu đỏ nhạt của tiết heo), ăn kèm bánh quẩy giòn và chén nước mắm pha chua ngọt. Nước mắm ăn kèm thường rất đậm đặc và pha thêm chút đường cho hợp khẩu vị Nam Bộ.

Trong khi đó ở miền Bắc, cháo lòng thường nấu đặc hơn và dọn chung với lòng lợn trần (luộc chín) mà không dùng dồi chiên – đây là đặc sản thường chỉ có ở TP. Hồ Chí Minh. Ở Bình Định và một số vùng Nam Trung Bộ, cháo lòng còn có biến thể bánh hỏi – cháo lòng: cháo nấu rất loãng, trong và có màu vàng nhạt do nêm thêm nghệ thay vì nấu nhiều tiết, ăn kèm bánh hỏi và rau sống. Ví dụ, đặc điểm của cháo lòng Bình Định là "được nấu rất lỏng… có màu trắng của gạo, màu vàng của nghệ" và gần như không dùng tiết heo nên nước cháo không có màu đen đỏ.

Sự phổ biến trong và ngoài nước

Cháo lòng là món ăn đường phố rất phổ biến ở Việt Nam, được nhiều người yêu thích khắp cả nước. Các trang ẩm thực quốc tế cũng đánh giá cao món này: mới đây chuyên trang TasteAtlas đã xếp cháo lòng vào danh sách 100 món ăn đường phố ngon nhất Đông Nam Á. Báo Phụ Nữ Thành phố Hồ Chí Minh đã đưa tin cháo lòng của Việt Nam đứng vị trí thứ 17 vào top 100 món cháo ngon nhất thế giới.

Cháo lòng là món ăn đường phố rất phổ biến ở Việt Nam, được nhiều người yêu thích khắp cả nước. (Ảnh: Đời sống & Pháp luật)

Ở cộng đồng người Việt ở nước ngoài, cháo lòng được coi là "hoài niệm ẩm thực quê nhà". Nhiều Việt kiều rất nhớ món này đến mức phải nhờ người thân đặt mua hoặc mang theo khi về nước. Tuy nhiên, hiếm chỗ bán cháo lòng đúng kiểu Việt ở các nước Tây phương, vì khó tìm nguyên liệu tươi như huyết heo và lòng tươi. Như trong chia sẻ của chị Chín (cháu gánh Bà Út Sài Gòn) với báo Thanh Niên, ở nước ngoài có thể mua được đầu heo, tim gan, bao tử nhưng "không thể mua được huyết tươi và... lòng heo tươi" – hai thứ cơ bản để làm dồi heo chuẩn Việt.

Ngược lại, nhiều nước châu Á cũng có món tương tự: ở Hàn Quốc có món sundae guk (cháo tiết lợn) và ở Trung Quốc có súp lòng heo, nhưng cách chế biến và gia vị khác biệt. Nhìn chung, cháo lòng là món ăn bình dân được người Việt ở trong nước và hải ngoại đều biết đến, dù có thể thay đổi đôi chút về cách chế biến ở mỗi nơi.

Giá bán cháo lòng tại các vùng miền

Tại Việt Nam, cháo lòng là món ăn bình dân có giá bán thấp. Ở TP.HCM, giá một tô cháo lòng đầy đủ trung bình dao động khoảng 20.000–35.000 đồng tùy quán và phục vụ thêm lòng, dồi. Theo trang tin Eva, các quán vỉa hè thường giá mềm (15–30k), trong khi các quán nổi tiếng lâu đời có thể bán lên đến 50–60k/tô. Ví dụ, quán cháo lòng cô Ba (Đa Kao, Q.1) vốn nổi tiếng 50 năm nay bán tô lớn khoảng 55–60k. Ở Hà Nội, giá cháo lòng thường khoảng 30.000–40.000 đồng một bát (chẳng hạn cháo Hàng Phèn nổi tiếng chỉ từ 30k mỗi tô). Tại miền Trung và các tỉnh thành khác, giá cháo lòng thường tương tự, dao động từ 15k đến 30k tùy khu vực.

Tại Việt Nam, cháo lòng là món ăn bình dân có giá bán thấp. (Ảnh: Youtube)

Giá cả bình dân, doanh thu ổn định

Không chỉ là món ăn dân dã, cháo lòng còn là mô hình kinh doanh hiệu quả. Theo thống kê không chính thức, tại các khu phố ẩm thực lớn như quận 1 (TP.HCM) hay khu vực chợ Thành Công (Hà Nội), mỗi quán cháo lòng trung bình có thể bán được từ 150–300 bát mỗi ngày, mang lại doanh thu từ 5 đến 10 triệu đồng/ngày, chưa kể những quán nổi tiếng với lượng khách ổn định.

• Nhu cầu tiêu thụ cao: Cháo lòng là món ăn dân dã, phổ biến, phù hợp với khẩu vị của người Việt. Đây là lựa chọn lý tưởng cho bữa sáng, bữa trưa hoặc bữa xế, khiến lượng khách hàng luôn ổn định.

Cháo lòng không chỉ là lựa chọn nhanh gọn cho bữa sáng mà còn là bữa ăn ấm áp khi trời mưa lạnh. (Ảnh: Dân trí)

• Vốn đầu tư thấp: So với nhiều mô hình kinh doanh khác, mở quán cháo lòng không đòi hỏi nguồn vốn lớn. Bạn có thể bắt đầu với một xe đẩy hoặc quán nhỏ vỉa hè. Chi phí nguyên liệu như lòng heo, gạo, tiết rất phải chăng, giúp giảm áp lực tài chính ban đầu.
• Tính cạnh tranh chấp nhận được: Dù số lượng quán cháo lòng ngày càng nhiều, thị trường vẫn chưa đến mức bão hòa. Các quán có thể tạo sự khác biệt bằng cách sáng tạo trong cách chế biến (cháo lòng bánh hỏi, cháo lòng nghệ…), nâng cao chất lượng nguyên liệu hoặc tạo không gian sạch sẽ, thoải mái để thu hút khách hàng.

Những quán cháo lòng nổi bật

Tại các đô thị lớn ở Việt Nam có nhiều quán cháo lòng lâu đời và nổi tiếng:

TP.HCM: Quán cháo lòng Bà Út (193 Cô Giang, Q.1) là gánh cháo truyền thống gần 80 năm do bà Út cùng con cháu duy trì. Quán nấu cháo lòng với đủ các loại nội tạng và đặc biệt dồi chiên theo công thức gia truyền. Quán cháo lòng cô Ba (đối diện chợ Đa Kao, Q.1) trên 50 năm tuổi cũng là địa chỉ nổi tiếng, đông khách mỗi tối. Ngoài ra, thành phố còn có những quán nổi tiếng khác như cháo 26 Rạch Bùng Binh, cháo 374 Lê Văn Sỹ, cháo Tiều (Cao Thắng) v.v., phục vụ từ sáng đến tối kèm hải sản như giò xào, quẩy.

Nhiều du khách quốc tế cũng đánh giá cao món cháo lòng. (Ảnh: TikTok @anhtayreview)

Hà Nội: Có những quán cháo lòng phố cổ được nhiều người đánh giá cao như Cháo lòng Hàng Phèn (phố Hàng Phèn, Hoàn Kiếm) lâu đời khoảng 20 năm với giá chỉ 30–40k/bát. Quán Cháo lòng Bà Tý C (39 Châu Long, Ba Đình) nổi tiếng với tô cháo thơm ngon và phục vụ lâu đến 22h. Những địa chỉ khác cũng được ưa chuộng như cháo lòng Bích Béo (Trần Đại Nghĩa), cháo lòng Đào Duy Từ, Lương Ngọc Quyến… mỗi nơi có cách gia vị đặc trưng riêng.

Các tỉnh thành khác: Cháo lòng Bình Định (thường ăn kèm bánh hỏi) nổi tiếng khắp vùng với phong cách nấu riêng dùng nghệ tạo vị ngọt tự nhiên. Tại miền Trung và Tây Nam Bộ, cháo lòng cũng thường được bày bán ở chợ, quán ăn sáng. Nhiều du khách nước ngoài đến Việt Nam (đặc biệt là người châu Á) biết đến cháo lòng qua những quán ở TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội và thích thú với hương vị dân dã này. Trên thực tế, cháo lòng còn được nhắc đến trong các bình chọn ẩm thực quốc tế như trên, cho thấy sự đa dạng và hấp dẫn của món ăn này đối với cả cộng đồng trong và ngoài nước.

Tác giả: Nguyệt Phạm (Tham khảo Thanh Niên, Tuổi trẻ, TasteAtlas)

Nguồn tin: doisongphapluat.nguoiduatin.vn