Nhiều doanh nghiệp ở miền Trung trắng tay sau lũ

Những ngày cuối tháng 11, gia đình anh Phạm Phú Đức ở thôn Phước Lý, phường Sông Cầu (tỉnh Phú Yên cũ, nay là Đăk Lăk) trở lại khu lồng bè - nơi từng mang đến nguồn sống chính cho cả nhà - với khuôn mặt vẫn còn thất thần khi nhìn toàn bộ hệ thống bè tôm hùm trị giá hàng tỷ đồng biến mất.

Anh kể, sau bão số 13, gió mạnh đánh gãy dàn lồng bè thành năm mảnh và cuốn trôi ra ngoài biển, cách vị trí nuôi ban đầu hàng chục kilomet. Khi sóng gió vừa tạm lắng, gia đình khẩn trương thu gom những phần khung bè còn sót để dựng lại sản xuất.

Tuy nhiên, ngay khi hy vọng vừa nhen nhóm, trận lũ lịch sử ngày 19/11 tiếp tục quét sạch những gì còn lại. "Nước lên nhanh làm 30 lồng và 20 ô bè mới khôi phục chìm hoàn toàn, toàn bộ tôm nuôi bị chết", anh cho hay.

Chỉ trong chưa đầy một tuần, gia đình anh Đức chịu thiệt hại khoảng 5 tỷ đồng, bao gồm 1,5 tỷ đồng do bão 13 và 3,5 tỷ đồng do lũ. Anh nói không biết khi nào gia đình mới có thể bắt đầu lại, bởi mọi thành quả tích góp qua nhiều năm đã bị cuốn trôi hết.

Gia đình anh Đức chỉ là một trong số rất nhiều hộ kinh doanh và doanh nghiệp khác tại Đăk Lăk, Gia Lai, Khánh Hòa chịu thiệt hại nặng nề sau trận lũ.

Chị Nguyễn Ngọc Hiền Tâm, chủ một tiệm trang điểm và áo cưới tại phường Tây Nha Trang (Khánh Hòa), cho biết cửa hàng 76 m2 của chị đã ngập hoàn toàn. "Chúng tôi dự kiến 21/11 khai trương, nhưng trận lũ đã quét sạch mọi thứ", chị nói.

Toàn bộ bàn ghế đổ nghiêng, sofa tiếp khách, hàng chục bộ váy cưới, vest, áo dài đều nhuộm bùn. Vốn liếng hơn trăm triệu đồng mà chị đã tích góp sau hai năm đi trang điểm chưa kịp thu hồi, giờ đã mất trắng.

Cách đó vài km, chị Võ Nguyễn Bích Ngọc, chủ hai cơ sở Tina Ngọc Wedding, vẫn nhớ rõ khoảnh khắc nước ập vào nhà trong đêm lũ. Nước dâng quá nhanh khiến gia đình chị không kịp di chuyển tài sản lên cao. Cả gia đình bị kẹt trong căn nhà ngập, ban đầu mới đến lưng, sau đó nước lên kín tầng một, trong tình trạng mất điện, thiếu thức ăn và không thể liên lạc cứu hộ.

Sáng hôm sau, khi điện thoại sắp hết pin và nước tiếp tục dâng, vợ chồng chị buộc phải bám theo mái tôn để thoát ra ngoài. Chỉ chồng chị biết bơi, nên cả hai phải trụ lại suốt năm giờ trên mái tôn trước khi lực lượng cứu hộ tiếp cận. May mắn, con nhỏ một tuổi của chị đã được gửi sang nhà ngoại từ trước. Sau khi nước rút, chị Ngọc chỉ giữ lại được bộ trang điểm trị giá khoảng 200 triệu đồng và các bộ đồ cưới, còn lại xe máy, tivi, tủ lạnh, máy giặt và tủ kệ đều bị hư hỏng, tổng thiệt hại khoảng 500 triệu đồng.

Máy móc, nguyên liệu ở xưởng của ông Hạt tại Vĩnh Trung dù đã kê lên cao nhưng do ngập nước nên hư hỏng hết. Ảnh: Huy Hạt

Ngoài ra, nhiều cơ sở sản xuất tại Khánh Hòa cũng chịu thiệt hại nặng. Ghi nhận ở xã Vĩnh Trung, xưởng gỗ của Công ty Hoàng Đăng KH 79 bị ngập sâu hơn 1,3 mét dù toàn bộ máy móc đã được kê lên cao. Anh Bùi Huy Hạt, đại diện công ty, cho biết trong 30 năm qua chưa từng chứng kiến mực nước dâng nhanh và mạnh đến vậy. Lũ gây hỏng hàng loạt vật tư và thiết bị, khiến công ty thiệt hại khoảng 300-400 triệu đồng. Dù đơn hàng cuối năm tăng mạnh, xưởng vẫn phải tạm dừng hoạt động ít nhất 10-15 ngày, trong khi lực lượng sửa máy đều quá tải.

Các chuỗi bán lẻ cũng bị gián đoạn. Đại diện Vua Nệm thông tin nhiều cửa hàng tại Bình Định cũ (nay là Gia Lai) và Khánh Hòa phải đóng cửa do ngập nước, mất điện và đường sá hư hỏng. Ở Bình Định, gió mạnh làm vỡ toàn bộ kính mặt tiền một cửa hàng, gây thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Hệ thống Go! và MM Mega Market tại Tây Nha Trang cũng ngập sâu, nhiều máy móc và hàng hóa hư hỏng. Đại diện Go! cho hay doanh nghiệp phải huy động máy phát điện và thuê máy hút nước để nhanh chóng khôi phục hoạt động, đảm bảo nguồn nhu yếu phẩm cho người dân vùng lũ.

Nhóm doanh nghiệp công nghệ, vốn yêu cầu thiết bị và cơ sở dữ liệu ổn định, chịu thiệt hại còn nặng hơn. Công ty HKT Solutions tại khu đô thị Vĩnh Điềm Trung mất khoảng 2 tỷ đồng khi nội thất, tài liệu, hệ thống demo và nhiều thiết bị điện tử chìm trong nước. Giám đốc Nguyễn Hiếu buộc phải chuyển tạm văn phòng sang một khách sạn gần đó để duy trì vận hành và hỗ trợ khách hàng.

Ngay cả các chuỗi lớn vốn có phương án ứng phó thiên tai cũng không tránh khỏi ảnh hưởng. Thế Giới Di Động ghi nhận 21 cửa hàng tại Khánh Hòa, Phú Yên cũ (nay là Đăk Lăk) và Bình Định cũ (nay là Gia Lai) bị tác động, trong đó 10 cửa hàng ngập sâu làm hỏng gần như toàn bộ máy móc, thiết bị. Khi nước rút, hệ thống đã dọn dẹp được 20 siêu thị và khôi phục hoạt động tại 16 cửa hàng. Nhiều điểm bán còn mở cửa cho người dân đến sạc điện thoại miễn phí.

Một cửa hàng điện máy xanh tại Nhơn Hạnh (phường An Nhơn Bắc, Gia Lai) đã hoạt động trở lại sau lũ và mở cửa cho người dân vào sạc nhờ điện thoại. Ảnh: Phong ĐT

Trong khi các đơn vị nỗ lực tự khắc phục, nhiều doanh nghiệp đánh giá việc khôi phục điện, nước sạch, Internet, vệ sinh môi trường và xử lý rác thải quyết định đến tốc độ phục hồi kinh doanh. Với doanh nghiệp sản xuất, lực lượng sửa chữa máy móc lúc này quan trọng không kém nguồn vốn. Ở nhóm hộ kinh doanh nhỏ, khó khăn tài chính hiện hữu rõ rệt. Bà Đặng Hương Giang, chủ cửa hàng gạo hữu cơ Ông Du, cho biết các cơ sở siêu nhỏ tại Khánh Hòa hầu hết không có nhiều nguồn lực dự phòng, nên rất cần gói vay ưu đãi để sửa chữa thiết bị, bổ sung hàng hóa và nối lại hoạt động.

Trước thực trạng thiệt hại nặng nề, Thủ tướng đã có Công điện 227 ngày 23/11, yêu cầu các địa phương khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lũ và ổn định đời sống người dân. Các tỉnh Đăk Lăk, Khánh Hòa, Gia Lai và Lâm Đồng được giao tiếp cận tất cả hộ dân bị cô lập, tìm kiếm người mất tích và hỗ trợ sửa chữa nhà cửa trước ngày 30/11. Việc tái định cư cho các hộ có nhà bị sập đổ phải hoàn thành trước ngày 31/1/2026.

Các bộ ngành được giao khẩn trương khôi phục điện, nước, viễn thông, trường học, y tế, giao thông và sản xuất nông nghiệp; đồng thời triển khai các chính sách thuế, tín dụng và bảo hiểm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp. Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo giãn, hoãn nợ và giảm lãi suất với khách hàng bị thiệt hại...

Với nhiều hộ dân và doanh nghiệp tại miền Trung, những chỉ đạo này mang lại hy vọng, dù hành trình phục hồi sau thiên tai dự báo còn kéo dài.

Tác giả: Thủy Trương - Thi Hà - Viễn Thông

Nguồn tin: vnexpress.net