Vừa từ chức lại được bổ nhiệm, Thủ tướng Pháp đối mặt áp lực tài chính chưa từng có

Với chỉ 27 ngày tại nhiệm trong nhiệm kỳ trước, ông Lecornu đã trở thành Thủ tướng có thời gian phục vụ ngắn nhất trong lịch sử nước Pháp hiện đại. Theo các nhà qua sát, không có gì đảm bảo rằng ông sẽ tại vị lâu hơn trong lần trở lại này.

Quyết định tái bổ nhiệm ông Lecornu của Tổng thống Macron đã vấp phải làn sóng phản đối dữ dội từ các đối thủ chính trị. Nhiều người cho rằng cách duy nhất để đưa nước Pháp thoát khỏi cuộc khủng hoảng chính trị hiện tại là tổng thống phải giải tán quốc hội và tổ chức bầu cử lập pháp mới, hoặc thậm chí từ chức.

Các đảng cánh tả, cực tả và cực hữu đều tuyên bố sẽ bỏ phiếu bất tín nhiệm ông Lecornu, buộc ông phải trông cậy vào sự ủng hộ của Đảng Xã hội – lực lượng đến nay vẫn giữ im lặng về lập trường của mình.

Trên bàn làm việc của ông Lecornu, mọi việc đều đang cấp bách. Trước ngày 13/10, ông phải trình dự thảo ngân sách – đầu tiên là trước nội các, sau đó là quốc hội trong cùng ngày. Điều này đồng nghĩa với việc ít nhất các bộ trưởng phụ trách tài chính, ngân sách và an sinh xã hội phải được bổ nhiệm trước thời điểm đó.

Cả Điện Élysée lẫn Phủ Thủ tướng Matignon đều chưa đưa ra bất kỳ tín hiệu nào về thời điểm ông Lecornu sẽ công bố nội các mới, hay những gương mặt nào có thể được lựa chọn.

Trong bài đăng trên mạng xã hội X ngày 10/10, Thủ tướng Lecornu tuyên bố rằng bất kỳ ai tham gia nội các của ông đều phải gạt bỏ tham vọng cá nhân nhằm kế nhiệm ông Macron trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2027. Đây được xem là một cuộc đua đã khiến chính trường Pháp thêm chia rẽ và làm suy yếu các chính phủ thiểu số trong thời gian qua. Ông cam kết sẽ xây dựng một nội các “đổi mới và đa dạng”.

Đối diện bài toán ngân sách cam go

Dù chưa tiết lộ chi tiết nội dung dự thảo ngân sách, ông Lecornu từng nhấn mạnh sau khi từ chức rằng thâm hụt ngân sách cần được kéo xuống mức 4,7%–5% GDP vào năm tới – cao hơn so với mục tiêu 4,6% mà người tiền nhiệm đề ra. Theo dự báo, thâm hụt ngân sách Pháp năm nay ở mức 5,4%.

Một câu hỏi lớn khác vẫn còn bỏ ngỏ: ông Lecornu sẽ xử lý thế nào với hai yêu cầu then chốt mà Đảng Xã hội đặt ra để đổi lấy sự ủng hộ, chính là hủy bỏ cải cách lương hưu gây tranh cãi của Macron và áp thuế đối với giới tỷ phú. Cả hai đề xuất này đều mang tính nhạy cảm cao và có thể định đoạt số phận chính trị của chính phủ thiểu số mới được tái lập.

Các quan chức tại Liên minh châu Âu (EU) có thể không muốn bị xem là can thiệp vào công việc chính trị nội bộ của Pháp, nhưng Paris đang chịu sức ép ngày càng lớn phải tiến hành những biện pháp củng cố tài khóa mạnh mẽ và khẩn cấp.

Theo quy định của Liên minh châu Âu (EU), thâm hụt ngân sách của các quốc gia thành viên không được vượt quá 3% GDP, trong khi nợ công phải được kiểm soát ở mức dưới 60% sản lượng kinh tế. Tuy nhiên, Pháp hiện đang ở rất xa các ngưỡng này: thâm hụt ngân sách năm 2024 lên tới 5,8% GDP, còn nợ công đã chạm mức 113% GDP vào năm ngoái. Con số này khiến Pháp trở thành nước có gánh nặng nợ lớn thứ ba trong khối, chỉ sau Hy Lạp và Ý.

Tình trạng tài chính mất cân đối đã khiến Pháp bị đưa vào “quy trình thâm hụt quá mức” của EU – cơ chế giám sát áp dụng với những quốc gia không tuân thủ các quy định trong Hiệp ước Ổn định và Tăng trưởng. Theo lộ trình của Brussels, Paris có thời hạn đến năm 2029 để đưa tài khóa trở lại quỹ đạo an toàn.

Tuy nhiên, các chuyên gia và giới quan sát nhận định rằng hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy Pháp có thể đáp ứng được các nghĩa vụ này trong tương lai gần. Bối cảnh chính trị bất ổn, chính phủ thiểu số và các cam kết chi tiêu lớn khiến nỗ lực giảm nợ và thâm hụt ngân sách của Paris trở nên đặc biệt khó khăn.

Áp lực từ Brussels, cùng với những giới hạn trong khả năng hành động của chính phủ, đang đẩy nền kinh tế Pháp vào giai đoạn thử thách mới – nơi mọi quyết định tài khóa đều mang tính sống còn đối với uy tín tài chính của quốc gia và sự ổn định của cả khu vực đồng euro.