Nghệ An: Chật vật tìm nơi neo đậu tàu, thuyền

Luồng lạch cạn, chỉ đáp ứng 60% nhu cầu

Chiều muộn, khi sóng biển vẫn còn vỗ ràn rạt vào bờ, cả khu vực Lạch Quèn (xã Quỳnh Phú, tỉnh Nghệ An) rộn ràng tiếng máy tàu nổ giòn, tiếng gọi nhau í ới của ngư dân chuẩn bị neo đậu. Trên bãi, các con tàu gỗ, tàu sắt chen chúc, xếp hàng. Những chiếc tàu lớn bất lực nằm ngoài cửa biển, nôn nóng chờ thủy triều lên.

Chiếc tàu lớn của ông Bùi Đức Thuần (xã Quỳnh Phú) là một trong số đó. Người đàn ông sạm nắng ngao ngán: “Nghe tin bão là chúng tôi lại thấp thỏm. Lòng lạch hẹp, nhiều đoạn cạn lắm. Không ít lần tàu của tôi bị gãy chân vịt, hỏng máy khi ra vào. Nguy hiểm đã kề bên mà muốn vào tránh bão vẫn phải xếp hàng chờ nước dâng”.

Tàu, thuyền của ngư dân tại khu neo đậu tránh trú bão Lạch Vạn.

Xã Quỳnh Phú hiện nay được hình thành từ việc sáp nhập 4 xã ven biển: Văn Hải, Thuận Long, An Hòa, Phú Nghĩa, với số lượng tàu, thuyền hơn 900 chiếc. Thế nhưng, khu neo đậu tránh trú bão Lạch Quèn lại chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của người dân. Luồng lạch hẹp, nhiều đoạn bồi lắng trơ đáy, khiến việc ra vào hết sức gian nan. Những vị trí thuận lợi như khu neo đậu Lạch Thơi có cửa lạch dài, ăn sâu vào đất liền lại chưa được đầu tư, luồng lạch cũng bị bồi lắng tương tự, bỏ lỡ cơ hội trở thành nơi tránh trú an toàn cho hàng trăm tàu cá.

Không chỉ ở Lạch Quèn, cảnh tượng ấy lặp lại nhiều năm nay ở khu neo đậu Lạch Vạn (xã Diễn Châu). Toàn xã có 387 tàu cá, nhiều tàu công suất lớn, chuyên vươn khơi dài ngày. Thế nhưng, dòng lạch ở đây bị bồi lắng nặng, hàng trăm tàu phải chờ chực ngoài biển, thấp thỏm từng giờ đợi con nước thủy triều. Ông Vũ Đình Năm, chủ tàu có công suất 350CV chia sẻ: “Khi có tin báo bão, chúng tôi phải chủ động về bờ sớm. Tàu của tôi có khi neo ngoài biển nửa ngày chờ nước lên mới vào được khu neo đậu. Sóng gió nổi lên bất chợt chẳng khác nào đánh cược với trời. Nhiều tàu tỉnh bạn đi ngang qua tránh trú cũng đành quay đầu vì luồng lạch cạn quá”.

Theo báo cáo từ Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tỉnh Nghệ An, toàn tỉnh hiện có gần 3.000 tàu cá đăng ký, trong đó khoảng 1.000 chiếc dài hơn 15m. Trung bình mỗi năm, có từ 5 đến 7 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trực tiếp đến vùng biển tỉnh này. Tuy nhiên, hệ thống neo đậu chỉ đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu, buộc nhiều tàu cá phải mạo hiểm chạy sang các tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh tìm nơi tránh trú.

Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An hỗ trợ ngư dân chằng néo tàu, thuyền tránh bão.

Nguyên nhân chính, theo các cơ quan chuyên môn, là do cửa lạch bồi lắng nghiêm trọng nhưng công tác nạo vét lại thiếu kinh phí. Nguồn lực đầu tư xây dựng, nâng cấp hạ tầng nghề cá chưa được quan tâm đúng mức; việc triển khai các dự án lại dàn trải, thiếu đồng bộ.

Ông Trần Xuân Nhuệ, Trưởng phòng Khai thác, Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tỉnh Nghệ An thẳng thắn nhìn nhận: “Các khu neo đậu tránh trú bão tại Nghệ An chưa đáp ứng được nhu cầu. Như ở Lạch Cờn, mỗi khi bão tới, ngư dân phải chạy khắp nơi, người ra Thanh Hóa, vịnh Nghi Sơn; người đưa tàu về Cửa Hội, vào bãi bần sông Lam, vừa tốn kém chi phí, vừa đối mặt với rủi ro”.

Một bất cập khác là sự chồng chéo trong phân cấp quản lý. Trước đây, khi huyện quản lý, địa phương còn có ngân sách để nạo vét định kỳ. Nay, có nơi giao về ban quản lý cảng cá, có nơi thuộc xã, thậm chí có khu neo đậu trải dài trên nhiều địa bàn, dẫn tới tình trạng “cha chung không ai khóc”.

Cần giải pháp lâu dài

Nghệ An hiện có 5 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá, gồm 2 khu cấp vùng là Lạch Quèn, Lạch Cờn và 3 khu cấp tỉnh là Lạch Vạn, Lạch Lò, Lạch Thơi. Về quy hoạch, đây là “lá chắn” quan trọng bảo đảm an toàn cho hàng nghìn tàu cá và ngư dân mỗi khi mưa bão ập đến. Thế nhưng, trên thực tế, trước mỗi cơn bão, ngư dân Nghệ An lại chật vật tìm nhiều cách để neo đậu bảo đảm an toàn cho con tàu của gia đình.

Mỗi mùa mưa bão, hình ảnh những dãy tàu san sát, neo chặt bằng dây thừng to bản, phủ bạt chống gió mưa đã trở nên quen thuộc ở Lạch Quèn. Với sự chuẩn bị kỹ càng, nhiều năm qua, ngư dân xã Quỳnh Phú đã hạn chế được thiệt hại lớn sau các cơn bão dữ. Đồng chí Cao Xuân Điệp, Phó chủ tịch UBND xã Quỳnh Phú cho biết: “Để bảo đảm an toàn cho tàu, thuyền và ngư dân trước mỗi cơn bão, chính quyền xã thường xuyên theo dõi sát tình hình thời tiết, chủ động kêu gọi, vận động ngư dân đưa tàu, thuyền vào nơi neo đậu sớm, huy động lực lượng tại chỗ như biên phòng, dân quân hỗ trợ bà con chằng chống, neo buộc an toàn để giảm thiểu rủi ro. Bà con ngư dân phải chờ thủy triều lên hoặc nhờ tàu khác lai dắt để vào khu neo đậu. Tuy nhiên, đây chỉ là những giải pháp tình thế trước mắt”.

Mỗi mùa mưa bão, khi chiều xuống trên cửa biển Lạch Quèn, những con tàu lớn vẫn chao đảo trên sóng, ngóng chờ con nước lên. Cả xã Diễn Châu mỗi mùa mưa bão như “ngồi trên lửa”, bởi chỉ một cơn gió mạnh bất ngờ có thể cuốn phăng đi công sức và vốn liếng cả đời. Đồng chí Trần Thanh Giáp, Phó chủ tịch UBND xã Diễn Châu bày tỏ: “Chúng tôi rất mong cấp trên sớm bố trí kinh phí nạo vét, khơi thông luồng lạch; về lâu dài phải có dự án quy mô, chẳng hạn như công trình mỏ neo chắn cát giữ cho cửa biển ổn định”.

Trong khi ngư dân ngày càng đầu tư nhiều tàu vỏ thép, công suất lớn, thì hệ thống neo đậu hiện hữu lại nhỏ hẹp, xuống cấp. Số lượng tàu, thuyền ngày càng tăng, tàu vỏ thép, công suất lớn xuất hiện nhiều, nhu cầu một khu neo đậu bảo đảm quy mô, có hệ thống chằng néo kiên cố càng trở nên cấp thiết. Bởi chỉ cần một lần không may, thiệt hại với ngư dân sẽ rất lớn, không chỉ là tài sản mà còn cả tính mạng. Ông Trần Xuân Nhuệ đề xuất: “Trước mắt, khi chưa có kinh phí nạo vét, duy tu, các cơ quan chức năng đã hướng dẫn ngư dân tận dụng một số vị trí thuận lợi có cửa lạch dài, ăn sâu vào đất liền để đưa tàu vào, đồng thời chủ động hơn trong công tác phòng, chống thiên tai trên biển. Về lâu dài, tỉnh rất cần sự hỗ trợ vốn từ Trung ương để xây dựng các khu neo đậu cấp vùng, quy mô đồng bộ, vừa phục vụ phát triển nghề cá, vừa bảo đảm tính mạng, tài sản cho hàng vạn ngư dân”.

Thực trạng nan giải ở các khu neo đậu tàu, thuyền tránh trú bão của tỉnh Nghệ An kéo dài năm này qua năm khác, đã đến lúc cần một giải pháp căn cơ, triệt để trước tình hình thiên tai ngày càng khó lường và khốc liệt. Hơn lúc nào hết, những người dân vùng biển Nghệ An đang chờ sự quan tâm mạnh mẽ, kịp thời từ các cấp, ngành để mỗi mùa dông bão, ngư dân bớt đi nhọc nhằn và lo âu. Một khu neo đậu kiên cố, quy mô đồng bộ không chỉ là chỗ trú bão mà còn là điểm tựa cho hàng vạn ngư dân tiếp tục hành trình bám biển.

Tác giả: Hoàng Hoa Lê

Nguồn tin: qdnd.vn