123.000 người đang học thạc sĩ, tiến sĩ

Số người theo học thạc sĩ, tiến sĩ tại Việt Nam tăng trong những năm qua - Ảnh minh họa

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố thông tin về đào tạo sau đại học (bậc thạc sĩ, tiến sĩ) trong năm học 2024-2025.

Các cơ sở đào tạo tự chủ mở 75 ngành thạc sĩ, 27 ngành tiến sĩ

Năm 2024, các cơ sở giáo dục đại học đã tự chủ mở 75 ngành đào tạo trình độ thạc sĩ, chiếm 66,3%; 27 ngành đào tạo trình độ tiến sĩ, chiếm 62,79% việc mở ngành đào tạo theo các trình độ trong năm qua.

Theo bộ, công tác tuyển sinh thạc sĩ, tiến sĩ năm 2025 tiếp tục được giữ ổn định như các năm trước. Các cơ sở giáo dục đại học được tự chủ tổ chức tuyển sinh một hoặc nhiều đợt trong năm, tùy theo kế hoạch và điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo.

Năm học qua, tổng chỉ tiêu đào tạo tiến sĩ là 7.068 nhưng chỉ tuyển được 4.077 nghiên cứu sinh (tỉ lệ 57,6%); 68.652 chỉ tiêu đào tạo thạc sĩ, tuyển được 43.785 học viên (tỉ lệ 63,7%).

Tổng chỉ tiêu đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ và kết quả tuyển sinh trong 3 năm học qua - Đồ họa: TRẦN HUỲNH

Quy mô đào tạo thạc sĩ năm học 2024-2025

Quy mô đào tạo tiến sĩ năm học 2024-2025

1. Khối ngành I: Khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên

2. Khối ngành II: Nghệ thuật

3. Khối ngành III: Kinh doanh và quản lý, Pháp luật

4. Khối ngành IV: Khoa học sự sống, Khoa học tự nhiên

5. Khối ngành V: Toán và thống kê, Máy tính và công nghệ thông tin, Công nghệ kỹ thuật, Kỹ thuật, Sản xuất và chế biến, Kiến trúc và xây dựng, Nông lâm và thủy sản, Thú y

6. Khối ngành VI: Sức khỏe

7. Khối ngành VII: Nhân văn, Khoa học xã hội và hành vi, Báo chí và thông tin, Dịch vụ xã hội, Khách sạn - du lịch - thể thao và dịch vụ cá nhân, Dịch vụ vận tải, Môi trường và bảo vệ môi trường, An ninh quốc phòng.

Đào tạo sau đại học vẫn thiên về một số lĩnh vực "thời thượng"

Về quy mô đào tạo sau đại học năm học 2024-2025 cho thấy hiện nay có sự tập trung rõ rệt vào một số lĩnh vực nhất định, trong đó chú trọng các khối ngành kinh tế, quản lý, dịch vụ và kỹ thuật.

Ở bậc thạc sĩ, quy mô đào tạo lên tới hơn 109.000 học viên, gấp gần 9 lần so với tiến sĩ (12.000 nghiên cứu sinh). Trong đó, khối ngành Kinh doanh - Quản lý - Pháp luật (khối ngành III) và Nhân văn - Xã hội - Dịch vụ (VII) chiếm hơn một nửa tổng số học viên.

Ở bậc tiến sĩ, sự phân bố tương đối cân bằng hơn: ba khối ngành lớn gồm Kinh doanh - Luật (III), Kỹ thuật - Công nghệ - Nông lâm (V) và Xã hội - Nhân văn (VII) chiếm tới hơn 70% tổng quy mô. Điều này cho thấy định hướng nghiên cứu chuyên sâu không chỉ tập trung vào lĩnh vực kinh tế - quản lý mà còn mở rộng sang các ngành kỹ thuật và khoa học ứng dụng.

Tuy nhiên các ngành như Nghệ thuật (II) và Khoa học cơ bản (IV) có tỉ trọng rất nhỏ, đặt ra câu hỏi về sự mất cân đối trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Theo các chuyên gia, việc quá thiên về một số lĩnh vực "thời thượng" trong đào tạo sau đại học có thể dẫn đến thiếu hụt chuyên gia ở các lĩnh vực nền tảng, vốn có ý nghĩa lâu dài đối với sự phát triển khoa học và văn hóa quốc gia.

Để bảo đảm phát triển bền vững, chính sách giáo dục cần cân bằng hơn, đồng thời khuyến khích nghiên cứu ở những ngành có giá trị nền tảng và lâu dài.

Tác giả: Trần Huỳnh

Nguồn tin: tuoitre.vn