Tình hình đáng lo ngại ở Cuba

Havana chìm trong bóng tối trong đợt mất điện toàn quốc do sự cố lưới điện. Ảnh: Yamil Lage/AFP

Rác, mất điện và đời sống bị xáo trộn

Một con phố ở Havana xa khu du lịch bị chặn vì rác tích tụ, dù công nhân vệ sinh không đình công mà chỉ không đến thường xuyên. Đây là biểu hiện của sự suy thoái tại Cuba bên cạnh mất điện và cắt nước, hậu quả của khủng hoảng kinh tế - năng lượng.

Kinh tế Cuba giảm 1,1% năm 2024, chính phủ gọi là “nền kinh tế chiến tranh". Ủy ban Kinh tế Liên hợp quốc về châu Mỹ Latinh và Caribe (ECLAC) dự báo năm nay sẽ giảm thêm 1,5%. Lạm phát dù chậm lại vẫn ở mức 2 chữ số.

Nhà kinh tế Everleny Pérez Villanueva nói với CNN: “Chúng ta đang trong một cuộc suy thoái, tình huống khá phức tạp. Ở nơi mất điện tới 20 giờ, khu vực sản xuất không hoạt động.” Ông cho biết nhiều nơi ở Havana không còn đèn giao thông.

Người dân nấu ăn bên ngoài nhà trong đợt mất điện toàn quốc do sự cố lưới điện vào tháng 3. Ảnh: Yamil Lage/AFP

Tập đoàn Điện lực Cuba hằng ngày báo cáo thâm hụt điện. Tình trạng mất điện cùng lúc che phủ hơn 40% cả nước.

“Rất khó để giữ kết nối; nếu không, tôi mất khách hàng,” ông Lázaro Hernández, nhiếp ảnh gia 38 tuổi ở Havana, nói.

Ông Jorge Pérez, hướng dẫn viên du lịch, cho biết: “Mục tiêu làm du lịch là khiến bạn yêu Cuba bất chấp khó khăn. Tuy nhiên với người Cuba, đó là trải nghiệm đắng cay.”

Tuần này, cư dân Havana chặn đường để phản đối thiếu nước. Chủ tịch Viện Tài nguyên Thủy lực Quốc gia Antonio Rodríguez nói tháng 7 rằng khoảng 1 triệu người, tức 10% dân số, bị ảnh hưởng hằng ngày. “Chúng tôi không thể bơm nước vì thiếu điện,” ông giải thích.

Một người đổ nước vào thùng nhựa để sử dụng tại nhà ở Havana tháng 9/2024. Ảnh: Yamil Lage/AFP

Du lịch suy giảm, mía mất vai trò chủ lực

Nhà kinh tế Mauricio De Miranda tại Đại học Javeriana (Colombia) cho biết Cuba đang rơi vào tình trạng stagflation: sản xuất sụp đổ, phải nhập khẩu lương thực, nhiên liệu.

Lượng dầu từ Venezuela cũng giảm mạnh, từ 96.000 thùng/ngày năm 2011 xuống dưới 1/3 hiện nay (≈ 15.262 m³/ngày).

Mất điện ảnh hưởng tới Internet, vốn mới phổ biến. Sinh viên Đại học Havana hồi tháng 6 phản đối tăng giá gói dữ liệu nhưng không được đáp ứng. Khi vượt quá 6 GB gói trợ giá, người dân phải trả 3.360 peso (140 USD chính thức, 8,50 USD chợ đen) cho 3 GB bổ sung.

Ngành du lịch bị tác động nặng. Từ tháng 1 đến tháng 7, Cuba đón 1,58 triệu khách, chỉ đạt 83% cùng kỳ 2024. Khách sạn chỉ đạt 24% công suất trong quý I, giảm 1 % so với năm trước, Bộ trưởng Kinh tế Joaquín Alonso Vázquez thừa nhận là “rất kém.”

Du khách đi bộ dọc theo một con phố ở Havana. Ảnh: Yamil Lage/AFP

Sản xuất đường cũng lao dốc. Mùa vụ 2024/2025 chỉ đạt chưa tới 150.000 tấn, thấp nhất hơn một thế kỷ và bằng chưa đến một nửa năm trước. Nhà kinh tế Pérez nói: “Giờ sản xuất đường hầu như không còn. Không có đường, không có du lịch.”

Nguồn thực phẩm trợ giá giảm mạnh. Ông González nói: “Người không đủ khả năng mua bằng lương bị ảnh hưởng, như người hưu trí. Ít gạo, dầu, sữa hơn.”

Trong khung cảnh đặc trưng của "Thời kỳ Đặc biệt" ở Cuba sau khi Liên Xô sụp đổ, các kệ hàng tại một siêu thị ở Havana trống trơn năm 1991. Ảnh: Omar Torres/AFP

Trợ cấp hưu trí đã tăng từ 65 USD lên gần 160 USD/tháng, nhưng theo Reuters, ít tác dụng vì hàng hóa chủ yếu bán theo tỷ giá chợ đen 400 peso/USD thay vì 24 peso chính thức.

Chính phủ Cuba cho rằng cấm vận Mỹ và Covid-19 là một trong những nguyên nhân khiến kinh tế khó khăn.

Tổng thống Miguel Díaz-Canel cho rằng mất điện kéo dài là “rào cản” lớn nhất, gần như làm tê liệt nền kinh tế.

Người dân sạc điện thoại di động trong đợt mất điện toàn quốc ở Havana hồi tháng 3. Ảnh: Yamil Lage/AFP

Tác giả: Hải Yến (Theo CNN)

Nguồn tin: giaoducthoidai.vn