"Cuộc chiến" ngăn dịch tả lợn châu Phi ở Nghệ An

Người chăn nuôi ở Nghệ An rải vôi bột ngăn chặn dịch tả lợn châu Phi lây lan.

Tuyến xã "gồng mình" chống dịch

Buổi sáng tháng 8 oi nồng, trong chiếc áo bảo hộ sờn cũ, Chủ tịch UBND xã Hoa Quân (huyện Thanh Chương cũ) Nguyễn Thế Cường lại cùng tổ tiêu hủy lợn bước vào khu chuồng của một hộ dân. Tiếng lợn kêu eng éc xen lẫn tiếng xẻng xúc vôi, tiếng máy phun khử trùng rền rĩ.

"Từ đầu năm tới nay, xã đã phải tiêu hủy hơn 3.000 con lợn bệnh, dịch lan ra toàn bộ 28 thôn xóm. Ngày nào cũng phải làm, mà ngân sách thì cạn kiệt, cán bộ thú y chỉ có một người không chuyên trách" - ông Cường vừa nói, vừa kéo găng tay, chuẩn bị bước vào chuồng tiếp theo.

Lợn nhiễm bệnh được đưa đi tiêu hủy theo quy định, nhằm đảm bảo vệ sinh môi trường.

Không chỉ Hoa Quân, nhiều xã ở Nghệ An cũng đang trong tình trạng "căng mình" như vậy. Ở Giai Xuân (huyện Tân Kỳ cũ), Chủ tịch UBND xã Bùi Đức Hồng nhớ rõ thời điểm dịch ập tới hồi tháng 6. Chỉ trong ít tuần, 6,2 tấn lợn thịt buộc phải tiêu hủy. "Sau khi sáp nhập, cán bộ thú y bán chuyên trách của các xã cũ nghỉ việc. Khi dịch bùng lên, chúng tôi phải huy động tổ phản ứng nhanh nhưng người có kinh nghiệm thì ít" - ông Hồng chia sẻ.

Ở Quan Thành (huyện Yên Thành cũ), Chủ tịch UBND xã Đặng Thị Dung vừa kết thúc cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng dịch, vừa kể: "Chúng tôi đã mua 5 tấn vôi bột, 120 lít hóa chất, tuyên truyền liên tục trên loa xã. Khi có ổ dịch, lập tức thành lập tổ tiêu hủy, tổ khử trùng, tuần tra, tuyên truyền… nhưng lực lượng thú y quá mỏng. Muốn kiểm soát triệt để, chúng tôi cần thêm nhân lực và hóa chất từ tỉnh".

Với người chăn nuôi, thiệt hại không chỉ là những con số. Anh Phạm Văn Hiến, chủ trại 350 con ở Hoa Quân, đứng bên dãy chuồng trống, chia sẻ: "Mất cả trăm con chỉ trong vài ngày, đau lắm. Mong Nhà nước kiểm soát chặt nguồn giống, thức ăn đầu vào, hỗ trợ kinh phí tiêu độc định kỳ và thông báo sớm ổ dịch để hộ nuôi kịp ứng phó. Quan trọng nhất là bồi thường kịp thời để còn dám tái đàn".

Dịch tả lợn châu Phi diễn biến khá phức tạp tại Nghệ An

Theo Nghị định 116/2025/NĐ-CP (ban hành ngày 5/6/2025), hộ chăn nuôi có lợn bị tiêu hủy do dịch được hỗ trợ 40.000 đồng/kg lợn hơi, từ nguồn ngân sách Trung ương và địa phương, kèm mức hỗ trợ lực lượng tham gia phòng dịch. Nhưng với dịch tả lợn châu Phi, tiền hỗ trợ chỉ là một phần - yếu tố quyết định vẫn là tốc độ và hiệu quả của các biện pháp tại cơ sở.

Cần tăng cường cán bộ thú y

Ngày 15/7, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Công điện khẩn số 20/CĐ-UBND, yêu cầu huy động mọi nguồn lực khoanh vùng, dập dịch, đồng thời khẳng định Chủ tịch UBND xã, phường phải chịu trách nhiệm trực tiếp nếu để dịch phát sinh, lan rộng. Công điện cũng nhấn mạnh việc xử lý nghiêm hành vi giấu dịch, vứt xác lợn ra môi trường, giết mổ không kiểm soát.

Thế nhưng, thực tế đang thiếu cán bộ thú y cơ sở. Ông Đặng Văn Minh - Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y - cho biết, trước sáp nhập xã, Nghệ An có 434 cán bộ thú y bán chuyên trách; sau đó, hơn 300 người nghỉ việc, hiện chỉ còn 134 người. Nhiều xã chỉ còn 1–2 cán bộ, thậm chí có nơi không còn ai. Trong khi đó, chỉ 12/130 phòng kinh tế cấp xã có cán bộ được đào tạo thú y.

Quá trình tiêu hủy đàn lợn bị nhiễm bệnh thực hiện chặt chẽ và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định phòng, chống dịch bệnh.

Chi cục Chăn nuôi và Thú y đang triển khai các giải pháp theo Quyết định 3385/QĐ-UBND (31/8/2020) về Kế hoạch phòng, chống dịch tả lợn châu Phi giai đoạn 2020–2025. Trong đó, yêu cầu phát hiện sớm, tiêu hủy trong vòng 24 giờ, tiêu độc khử trùng toàn diện và kiểm soát vận chuyển nghiêm ngặt. Các chốt kiểm dịch phải sẵn sàng kích hoạt tại vùng nguy cơ cao.

Quan trọng hơn, tỉnh khuyến khích áp dụng chăn nuôi an toàn sinh học: khép kín chuồng trại, quản lý đầu vào - đầu ra, hạn chế tiếp xúc với mầm bệnh. Đây là phương pháp duy nhất có thể giảm nguy cơ dịch từ gốc, đồng thời hướng tới xây dựng vùng chăn nuôi an toàn để xuất khẩu.

Nghệ An đang áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn dịch tả lợn châu Phi lây lan ra diện rộng.

Trong các chuyến kiểm tra mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ đã ghi nhận nỗ lực của các địa phương và khẳng định sẽ nghiên cứu duy trì lực lượng thú y cấp xã, đảm bảo mỗi xã có ít nhất 3 nhân viên bán chuyên trách. Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm Kế hoạch phòng chống dịch năm 2025, kết hợp triển khai quyết liệt các công điện khẩn, củng cố đội ngũ thú y và bố trí cán bộ chuyên môn chăn nuôi - thú y tại phòng kinh tế xã.

Dịch tả lợn châu Phi đang là nỗi ám ảnh với cả chính quyền và người chăn nuôi Nghệ An. Ở tuyến xã, mỗi ngày chống dịch là một cuộc chạy đua với thời gian - vừa để cứu đàn lợn, vừa để giữ vững sinh kế cho người dân. Nhưng muốn chiến thắng dịch bệnh, "hàng rào" đầu tiên ấy phải được gia cố bằng cả nhân lực, vật lực và quyết tâm từ những người ở ngay tuyến đầu.

Tác giả: Đình Nguyên

Nguồn tin: phunuvietnam.vn