Nghệ An: Bản Yên Hòa thiệt hại nặng sau lũ dữ vẫn bị cô lập

Cầu treo Yên Hòa bắc qua sông Nậm Nơn bị lũ cuốn trôi vào rạng sáng ngày 23/7/2025 đã khiến bản Yên Hòa (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) bị cô lập cho đến nay. (Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN)

Bản Yên Hòa (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) có 93 hộ dân đồng bào Thái, nằm bên thượng nguồn Nậm Nơn, giáp biên giới Việt-Lào.

Trận lũ dữ xảy ra vào cuối tháng 7 vừa qua đã cuốn trôi mất cầu treo trên con đường độc đạo ra trung tâm xã khiến bản làng đến nay vẫn bị cô lập.

Đỉnh điểm lũ dâng, hàng chục ngôi nhà trong bản bị ngập sâu và cuốn trôi, hoặc nghiêng đổ, hư hại nặng. Sau lũ, diện mạo bản làng khu vực gần sông Nậm Nơn bị biến dạng hoàn toàn, nhà cửa tan hoang, nhiều ngôi nhà chỉ còn trơ khung gỗ, vùi sâu trong lớp bùn đất giữa những đống đổ nát, ngổn ngang. Do không huy động được máy móc từ bên ngoài vào nên công tác khắc phục hậu quả ở bản làng gặp rất nhiều khó khăn.

Trước vô vàn khó khăn, cộng đồng dân bản đã đoàn kết, chủ động vượt sông Nậm Nơn để mang về nguồn lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm chia cho người dân.

Kinh hoàng đêm chạy lũ

Bản Yên Hòa nằm cách trung tâm xã hơn 3km bằng con đường độc đạo cheo leo dưới chân núi nhiều dốc cao, một bên là vực sâu của dòng Nậm Nơn. Vào rạng sáng ngày 23/7 vừa qua, cầu treo bắc qua sông Nậm Nơn bị lũ cuốn trôi khiến bản Yên Hòa, bị cô lập cho đến nay.

Ngoài bản Yên Hòa còn có 2 bản Piêng Pèn và Nhọt Lợt (xã Mỹ Lý) nằm sát biên giới Việt-Lào cũng bị cô lập. Bản Piêng Pèn có 73 hộ với hơn 340 người, từ bản Yên Hòa đi bản Piêng Pèn cần 2 giờ đi bộ. Từ bản Yên Hòa đến bản Nhọt Lợt thì xa hơn, cần khoảng 5 giờ đi bộ. Cầu treo Yên Hòa bị lũ cuốn trôi, người dân ở 3 bản này có việc cần phải qua sông Nậm Nơn bằng thuyền máy.

Hơn 3 tuần khi lũ dữ đi qua nhưng người dân bản Yên Hòa vẫn chưa thôi bàng hoàng khi nhắc đến sự dâng nhanh bất thường và sức tàn phá khủng khiếp của trận lũ trên sông Nậm Nơn xảy ra trong đêm 22 và rạng sáng ngày 23/7.

Trong vòng một đêm, lũ dữ xuất hiện như con thú hung hiểm, gào thét, nuốt chửng tất cả những gì bắt gặp trên hạ lưu. Những mái nhà sàn ở khu vực gần sông Nậm Nơn ở độ cao hơn 10m so với mực nước sông Nậm Nơn lúc bình thường đã bị nhấn chìm và cuốn trôi. Cây cầu treo, những hàng tre, con đường đất dẫn ra bến thuyền... nhanh chóng chìm trong biển nước đục ngầu.

Anh Vi Văn Phôn, bản Yên Hòa, xã Mỹ Lý kể lại, chiều ngày 22/7, trong bản có mưa to, nước sông Nậm Nơn khi đó chưa lớn. Đến tầm 20 giờ thì lũ từ thượng nguồn đổ về ồ ạt, mực nước dâng rất nhanh và chảy mạnh. Những nhà khu vực thấp, gần sông Nậm Nơn bắt đầu bị ngập, siêu vẹo, nghiêng đổ và cuốn trôi. Người dân trong bản nhanh chóng gọi nhau bỏ nhà cửa, đồ đạc chạy lên khu vực lưng núi để tránh lũ. Lẫn trong tiếng nước chảy, âm thanh gãy đổ của nhà cửa là tiếng người già, trẻ con khóc lóc vì lo sợ, tiếng người dân thúc giục nhau chạy lũ.

Anh Phôn Ma, bản Yên Hòa, xã Mỹ Lý cho biết thêm, rạng sáng ngày 23/7, cầu treo Yên Hòa bắc qua sông Nậm Nơn bị nước ngập. Sau hàng tiếng đồng hồ không chịu được lực đẩy của nước lũ cùng vô số thân cây, cành cây và rác bị chắn ở thân cầu, hai trụ cột của cầu bị giật gãy đổ, cầu bị đứt và cuốn trôi.

Khung cảnh bản Yên Hòa (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) khu vực gần sông Nậm Nơn trở nên biến dạng, hoang tàn, xác xơ, ngổn ngang thân cây và trơ những khung nhà sàn do bị lũ tàn phá, cuốn trôi. (Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN)

Khi cầu bị giật đứt, người dân trong bản nghe rõ âm thanh như tiếng nổ, những tia lửa tóe lên trên mặt sông khi những mảng kim loại lớn va mạnh vào nhau. Lúc đó, người dân cứ lo cả bản sẽ bị lũ dâng, cuốn trôi hết. Đến hơn 3 giờ, nước lũ không dâng cao nữa mà hạ dần nhưng dòng chảy vẫn cuồn cuộn đổ về hạ lưu, sóng nổi lên rất mạnh, đục ngầu.

Sau khi lũ dữ đi qua, khung cảnh bản làng bị biến dạng, hoang tàn, xác xơ, ngổn ngang thân cây và trơ những khung nhà sàn do bị lũ tàn phá, cuốn trôi. Đỉnh điểm lũ dâng, có 36 ngôi nhà bị ngập chìm cùng với đồ đạc, vật dụng. Khi nước cạn, có 16 ngôi nhà sàn bị lũ cuốn trôi, hoặc hư hỏng nặng, trơ khung gỗ, xiêu vẹo, vùi sâu trong lớp cát... không thể sử dụng. Có nhiều ngôi nhà sàn có độ tuổi hàng chục năm, mang kiến trúc, họa tiết, hoa văn trang trí đậm nét văn hóa Thái cổ đã bị lũ tàn phá, hoặc cuốn trôi.

Ông Lương Văn Bảy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An cho biết, tháng 7/2025, Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 2169/QĐ-UBND công nhận bản Yên Hòa là điểm tham quan trải nghiệm, du lịch sinh thái, cộng đồng cấp tỉnh. Đây là bản có nghề truyền thống lâu đời về trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt vải thổ cẩm.

Việc khắc phục hậu quả sau lũ của người dân bản Yên Hòa đang gặp nhiều khó khăn bởi thiếu nhân lực; máy móc khan hiếm do cầu treo không còn; bản làng vẫn bị cô lập trong khi thiệt hại rất lớn, bản làng nhiều ngổn ngang, khối lượng công việc trong khắc phục rất lớn.

Tăng cường phương tiện vận chuyển nhu yếu phẩm vượt sông

Nhiều ngày qua, khi mực nước sông Nậm Nơn xuống thấp, dòng chảy đã giảm mạnh, người dân tại các bản đang bị cô lập do đường giao thông bị sạt lở, vùi lấp hoặc cầu treo bị lũ cuốn trôi trong đợt mưa lũ vào cuối tháng 7 vừa qua như Cha Nga, Xằng Trên, Yên Hòa, Piêng Pèn, Nhọt Lợt (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) đã chủ động tăng số lượng thuyền máy tham gia vận chuyển lương thực, nhu yếu phẩm về chia cho dân bản.

Ngoài chở lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm, các thuyền máy còn chở người, các đoàn công tác vào tăng cường cho các bản khắc phục hậu quả mưa lũ nhằm sớm ổn định đời sống; khám, tư vấn sức khỏe, cấp phát thuốc miễn phí cho người dân.

Mỗi ngày, có hàng chục thuyền máy xuôi dòng Nậm Nơn về khu vực bến thuyền bản Xiềng Tắm (xã Mỹ Lý) để nhận lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm từ các hoạt động thiện nguyện rồi ngược thượng nguồn về các bản.

Ông Lương Văn Bảy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An cho biết, khi cầu treo bắc qua sông Nậm Nơn bị lũ cuốn trôi, các hoạt động qua sông, đi nhận hàng hỗ trợ từ hoạt động thiện nguyện của người dân bản Yên Hòa, Piêng Pèn, Nhọt Lợt, Cha Nga, Xằng Trên... đều phải thực hiện bằng thuyền máy di chuyển trên sông.

Trong điều kiện dòng sông sau lũ có dòng chảy mạnh, lưu vực thay đổi nên người tham gia lái thuyền chở người, lương thực, nhu yếu phẩm phải là những người đàn ông có sức khỏe, có tài bơi lặn, có kinh nghiệm và thâm niên lái thuyền trên sông nước, phải thông thạo địa hình lòng sông để đảm bảo an toàn trên những chuyến hành trình vượt sông.

Sau khi lũ đi qua, nước sông Nậm Nơn xuống thấp để lại một lớp bùn đất, cát dày phủ lấp trên diện tích rộng của bản Yên Hòa (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An). (Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN)

Khi đường dân sinh bị sạt lở, vùi lấp chưa thể di chuyển được thì việc người dân chủ động tăng cường số lượng thuyền máy chở nhu yếu phẩm, vật dụng, lương thực... đến với người dân các bản cô lập đóng một vai trò rất quan trọng, giúp đáp ứng nhu cầu về lương thực, thực phẩm, nguồn nước, quần áo, vật dụng gia đình.

Anh Vi Văn Phôn, bản Yên Hòa, xã Mỹ Lý cho biết, người dân ở bản Yên Hòa sinh sống gắn môi trường sông nước, quen với việc đánh bắt cá tôm và di chuyển trên sông Nậm Nơn. Trước lúc tham gia chở hàng nhu yếu phẩm, anh đã điều khiển thuyền chạy không tải kiểm tra dòng chảy, xác định những nơi có nước xoáy, bãi cát ngầm, hiểu rõ lưu vực, luồng tuyến để đảm bảo an toàn trong những chuyến đi.

Khi chở lương thực, nhu yếu phẩm phải chắc tay điều khiển trục gắn chân vịt, tập trung theo dõi lòng sông tránh những chỗ nước quẩn, xoáy và đè sóng để thuyền không bị hụt đà, lệch hướng di chuyển.

“Mỗi lần thuyền chở hàng cập bến, rất đông người dân đứng ở bờ sông chờ đón để nhận các mặt hàng nhu yếu phẩm, tôi lại quên đi sự vất vả và có động lực thực hiện những chuyến vượt sông tiếp theo để mang về cho bà con dân bản nhiều hơn những mặt hàng cần thiết. Sau lũ dữ, dân bản cô lập cần nhiều thứ để trang trải cuộc sống, sinh hoạt nhưng với tinh thần “nhường cơm xẻ áo”, các gia đình bị thiệt hại đã san sẻ, chia đều cho nhau lượng lương thực, nhu yếu phẩm mà từng chuyến thuyền chở về,” anh Vi Văn Phôn, bản Yên Hòa vui vẻ cho biết.

Xã Mỹ Lý là một trong những địa phương chịu thiệt hại lớn trong trận lũ xảy ra vào cuối tháng 7 vừa qua. Hiện công tác khắc phục để người dân sớm ổn định cuộc sống, phát triển sinh kế, tái thiết bản làng đang được chính quyền địa phương, phối hợp với lực lượng quân sự, dân quân, bộ đội Biên phòng ngày đêm triển khai thực hiện./.

Tác giả: Văn Tý-Xuân Tiến

Nguồn tin: vietnamplus.vn