Dự án cao tốc Bắc - Nam: Ngăn trục lợi từ đền bù GPMB

Nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời hiện tượng trên, vừa gây lãng phí lớn cho xã hội, vừa cản trở việc xây dựng dự án trọng điểm quốc gia này...

Dân tự giám sát lẫn nhau, không để phát sinh công trình

Ngày 11/3, PV Báo Giao thông có mặt trên đường tim tuyến Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (giai đoạn 2017 - 2020), đoạn qua các xã Đức Vĩnh, Yên Hồ (huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh).

Theo ghi nhận của PV, tim tuyến Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phần lớn đi qua khu vực đất sản xuất, chỉ một số ít ảnh hưởng đến đất ở của người dân. Hiện, các công nhân thuộc Trung tâm Số liệu cơ bản, TCT Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI) đang triển khai máy móc, thiết bị khoan khảo sát địa chất.

Chị Ngân (38 tuổi, thôn Vĩnh Hòa, xã Đức Vĩnh) cho biết: Phần đất ở của gia đình không nằm trong khu vực ảnh hưởng của dự án nhưng từ đầu năm 2018, các cán bộ trong thôn đã đến tuyên truyền, nhắc nhở các hộ gia đình khu vực bị ảnh hưởng và vùng lân cận không được xây dựng mới, cải tạo lại nhà cửa, hàng rào… để hưởng chính sách đền bù. “Ngoài cán bộ thôn xóm tuyên truyền, chúng tôi cũng họp và quán triệt không hộ nào được xây dựng thêm để hưởng đền bù làm ảnh hưởng đến hình ảnh của địa phương cũng như tiến độ dự án cao tốc”, chị Ngân cười nói.

Một công nhân khoan khảo sát địa chất của TEDI cho biết: “Qua báo chí, chúng tôi biết ở Thanh Hóa có hiện tượng người dân xây dựng nhà cấp tốc để chờ đền bù dự án cao tốc. Riêng ở xã Đức Vĩnh, chúng tôi về thi công ở đây đã 5 ngày nhưng chưa thấy có hiện tượng phát sinh gì, người dân cũng rất tạo điều kiện để đơn vị thi công”.

Ông Nguyễn Quang Việt, Chủ tịch UBND xã Đức Vĩnh cho biết: Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam đi qua địa phận 3 thôn: Vĩnh Đại, Vĩnh Hòa, Vĩnh Phúc của xã, với tổng chiều dài khoảng 2km. Từ đầu năm 2018, từ văn bản chỉ đạo của UBND huyện, UBND xã đã ra văn bản gửi các thôn xóm và phát trên loa truyền thanh quán triệt người dân trong khu vực bị ảnh hưởng bởi dự án cao tốc Bắc - Nam không được xây dựng, cơi nới nhà cửa, vật kiến trúc mới để chờ hưởng đền bù. Ngoài ra, UBND xã cũng in và công bố rộng rãi Quyết định số 01/2019 tỉnh Hà Tĩnh ban hành bộ “đơn giá bồi thường các loại nhà cửa, vật kiến trúc, mồ mả, tàu thuyền, máy móc thiết bị, nông cụ, ngư cụ, cây cối, hoa màu và nuôi trồng thủy sản” khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh” để người dân nắm rõ.

Cũng theo ông Việt, ngày 8/3, các công nhân về triển khai khoan khảo sát địa chất, UBND xã cũng đã mời 60 hộ dân bị ảnh hưởng lên dự họp. Sau quá trình bàn thảo, các hộ dân cũng đồng lòng nhất trí với phương án đền bù vùng bị ảnh hưởng trong quá trình khoan. “Đến thời điểm này trên địa bàn xã chưa nảy sinh các vấn đề xây dựng thêm, cơi nới nhà cửa, vật kiến trúc… để chờ hưởng đền bù GPMB dự án cao tốc Bắc - Nam”, ông Việt khẳng định.

Trong khi đó, ông Trần Hải, Chủ tịch UBND xã Yên Hồ cho hay, hiện ở địa phương chưa nảy sinh vấn đề gì trên khu vực dự kiến cao tốc đi qua.

Ông Đặng Giang Trung, Phó chủ tịch UBND huyện Đức Thọ, Chủ tịch Hội đồng GPMB huyện cho biết: Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (giai đoạn 2017 - 2020) đi qua 3 xã: Đức Vĩnh, Yên Hồ, Đức Thịnh với tổng chiều dài gần 5km. Theo thống kê, sẽ có khoảng 103 hộ có đất ở và hơn 300 ngôi mộ của người dân 2 xã Đức Vĩnh và Yên Hồ bị ảnh hưởng.

Theo ông Trung, ngay từ khi có chủ trương, huyện đã quyết định thành lập Hội đồng GPMB và tổ chức nhiều cuộc họp với các xã mà dự án đi qua để quán triệt tinh thần. Lúc tiếp nhận tim tuyến, huyện tiếp tục có văn bản gửi các địa phương yêu cầu người dân không được xây dựng mới, cải tạo nhà cửa, vật kiến trúc trong khu vực phạm vi ảnh hưởng để chờ hưởng đền bù. “Ngoài công tác chỉ đạo, huyện đã yêu cầu các cấp ủy địa phương, các tổ chức chính trị xã hội, đoàn thể tập trung tuyên truyền cho người dân hiểu rõ chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước; không vi phạm các quy định của pháp luật cho nên đến nay trên địa bàn chưa nảy sinh các vấn đề gì về công tác GPMB dự án cao tốc Bắc - Nam”, ông Trung nói.

Theo ông Nguyễn Đức An, Phó Giám đốc Sở GTVT Nghệ An, thành viên Hội đồng GPMB tỉnh Nghệ An cho biết: Đến thời điểm hiện tại, Nghệ An chưa ghi nhận bất cứ trường hợp nào tự ý xây dựng công trình trên đất quy hoạch đường cao tốc để chờ đền bù. Khả năng xảy ra việc này cũng rất ít, bởi ngay từ khi thành lập Hội đồng GPMB các cấp, UBND tỉnh đã quán triệt, giao nhiệm vụ cho các huyện, xã thực hiện theo dõi quản lý, giám sát chặt các công trình trên đất quy hoạch xây dựng đường cao tốc.

Chủ tịch tỉnh chịu trách nhiệm trực tiếp về công tác GPMB

Hàng loạt ngôi nhà, công trình trái phép ở xã Phú Lâm (Tĩnh Gia, Thanh Hóa) mọc lên trên đất ruộng, đất vườn để đón đền bù GPMB dự án cao tốc Bắc - Nam. Ảnh: Phúc Tuấn

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Phan Quang Hiển, Phó cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông (Cục QLXD&CLCTGT) cho biết, tình trạng người dân xây dựng “cấp tốc” các công trình tạm bợ để chờ đền bù GPMB dự án giao thông là hiện tượng không mới. Thực tế này đã từng xảy ra từ hàng chục năm trước đây tại một số dự án chưa được bàn giao cọc GPMB.

Tình trạng này đến nay vẫn tiếp diễn do chính quyền địa phương chỉ xử lý được những trường hợp xây dựng công trình trái phép trên đất ruộng, đất nông nghiệp, còn lại với các công trình xây dựng riêng lẻ trên phần đất ở, đất vườn, theo quy định hiện hành, ở khu vực nông thôn người dân không phải xin cấp phép xây dựng.

“Việc quản lý đất đai và các công trình xây dựng trên đất thuộc trách nhiệm của chính quyền của địa phương”, ông Hiển nói và cho biết, đối với công tác GPMB các dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, hiện Bộ GTVT đang chỉ đạo quyết liệt các ban QLDA, tư vấn đẩy nhanh công tác cắm cọc, bàn giao cọc GPMB cho các địa phương.

“Dự án nào đã được bàn giao cọc GPMB, chính quyền địa phương phải có trách nhiệm giữ nguyên trạng để kiểm đếm. Những trường hợp người dân xây dựng trái phép trên phần đất mặt bằng của dự án đã được bàn giao, chính quyền địa phương phải tiến hành xử lý theo quy định của pháp luật”, ông Hiển chia sẻ.

Trao đổi với Báo Giao thông, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật cho biết, hiện Bộ GTVT đã trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chỉ thị về việc thực hiện công tác GPMB dự án đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020. Trong đó, yêu cầu Chủ tịch UBND các địa phương chịu trách nhiệm trực tiếp chỉ đạo chủ đầu tư dự án thành phần GPMB và các ban, ngành của địa phương khẩn trương triển khai ngay các thủ tục lựa chọn nhà thầu tư vấn, xây lắp phục vụ công tác GPMB, tái định cư; phối hợp với chủ đầu tư dự án trong việc xác định và cắm mốc giới phạm vi GPMB để tiếp nhận, quản lý và tổ chức thực hiện các bước tiếp theo của công tác GPMB; Quản lý chặt chẽ phạm vi GPMB, không để xây dựng trái phép các công trình kiến trúc, mồ mả, trồng cây,… trong phạm vi GPMB; chủ trì, phối hợp với chủ đầu tư dự án trong việc lập kế hoạch và tổ chức thực hiện công tác bảo vệ thi công, áp dụng các biện pháp hành chính theo quy định…

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Nhật, trước đó tại hội nghị ngày 21/2 triển khai công tác GPMB dự án cao tốc Bắc - Nam với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành và 13 tỉnh, thành nơi dự án đi qua, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã quán triệt mạnh mẽ trách nhiệm của Chủ tịch UBND các tỉnh, thành trong công tác GPMB dự án cao tốc Bắc - Nam. Đặc biệt, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố nơi dự án đi qua phải chịu trách nhiệm trực tiếp chỉ đạo chủ đầu tư dự án thành phần GPMB và các ban, ngành của địa phương quản lý chặt chẽ phạm vi giải phóng mặt bằng, không để xây dựng trái phép các công trình trong phạm vi GPMB.