Kho vàng 8.000 tấn của Venezuela

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro cầm một thỏi vàng trong cuộc gặp với các đại diện ngành khai thác khoáng sản ở Puerto Ordaz hồi cuối năm 2017. Ảnh: Reuters.

Venezuela là quốc gia giàu trữ lượng vàng và có hàng tỷ USD dự trữ ngoại hối bằng vàng thỏi. Câu hỏi đặt ra là họ có nhiều vàng đến mức nào?

Câu hỏi trên càng được chú ý trong bối cảnh Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đang đứng trước áp lực từ chức. Tuần trước, Mỹ cùng một số quốc gia đã công nhận lãnh đạo đối lập kiêm Chủ tịch Quốc hội Venezuela Juan Guaido, là tổng thống hợp pháp của nước này. Hôm 28/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump ban bố các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào dầu thô Venezuela xuất khẩu sang Mỹ, chặn đứng một nguồn tiền lớn, theo Bloomberg.

Suốt nhiều năm liền, Venezuela phụ thuộc vào nguồn lợi nhuận từ trữ lượng dầu khổng lồ của mình nhưng sản lượng bắt đầu giảm từ năm 2015, khiến Tổng thống Maduro phải chuyển sự quan tâm sang các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác, trong đó có vàng.

Số liệu từ Học viên Công nghệ Massachusetts cho thấy dù dầu thô là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất, dầu tinh chế và sau đó là vàng vẫn đóng góp một phần không nhỏ vào nguồn lợi nhuận của Venezuela. Song cả trữ lượng vàng và sản lượng khai thác đều giảm những năm gần đây khi chính quyền Maduro dùng chúng để đổi lấy tiền mặt trong các giao dịch quốc tế hay thậm chí đổi vàng lấy thực phẩm và thuốc.

Theo dữ liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới, vàng chiếm 76% trong kho dự trữ ngoại hối của Venezuela nhưng đã giảm xuống còn 69%, tương đương 8,4 tỷ USD kể từ thời điểm Maduro lên nắm quyền hồi năm 2013. Dù vậy, hiện vẫn chưa rõ con số chính xác.

Venezuela từng xuất khẩu vàng sang Thụy Sĩ nhưng đã ngừng hoạt động này từ hai năm trước. Russ Dallen, người chuyên theo dõi các khoản đầu tư và vàng ở Venezuela gần ba thập kỷ qua, cho biết chính quyền Maduro dường như đã xuất khẩu lượng vàng trị giá hai tỷ USD trong hai năm qua, 1,1 tỷ USD cho Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) vào tháng 12/2017 và 901 triệu USD cho Thổ Nhĩ Kỳ trong 10 tháng đầu năm 2018.

Bên cạnh đó, Venezuela cũng gửi vàng ở các ngân hàng trung ương nước ngoài. Ngân hàng Trung ương Anh hiện giữ khoảng 1,2 tỷ USD vàng cho Venezuela. Caracas đã yêu cầu ngân hàng Anh trả lại số vàng trên, tuy nhiên, ngân hàng không chấp nhận yêu cầu từ chính quyền Maduro sau khi các quan chức hàng đầu Mỹ, bao gồm Ngoại trưởng Mike Pompeo, Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton, vận động Anh cắt đứt tài sản tại nước ngoài của Venezuela.

Hôm 29/1, dòng tweet của nghị sị Venezuela Jose Guerra đã khơi dậy nhiều đồn đoán trên các trang mạng xã hội. Ông cho biết một máy bay Boeing 777 Nga đã hạ cánh xuống Caracas từ hôm trước để chở 20 tấn vàng từ ngân hàng trung ương đi khỏi Venezuela song không cung cấp bất kỳ bằng chứng nào. Một nguồn tin am hiểu vấn đề cho biết 20 tấn vàng, trị giá khoảng 840 triệu USD, chỉ tương đương 20% lượng vàng mà Venezuela đang nắm giữ. Nga phủ nhận thông tin từ phía nghị sĩ Guerra.

Theo báo cáo mới nhất của Hội đồng Vàng Thế giới, sản lượng khai thác vàng của Venezuela bắt đầu giảm vào năm 2011, từ mức 25,5 tấn, sang mức 23 tấn vào năm 2017. Rất nhiều vàng được khai thác từ khu vực Arco Minero del Orinoco trải rộng trên diện tích hơn 180.000 km2. Chính phủ Maduro khẳng định khu vực này có trữ lượng khoảng 8.000 tấn vàng, lớn nhất thế giới. Năm 2017, lượng vàng khai thác tại đây đạt 8,5 tấn.

Trong trường hợp chuyển giao chính quyền, số vàng còn lại trong ngân hàng trung ương có ý nghĩa vô cùng quan trọng bởi nó có thể được dùng như tài sản thế chấp để vay tiền nhằm tái thiết nền kinh tế, Oren Barack, chuyên gia từ công ty đầu tư AGP Alliance Global Partners, đánh giá.

Nhưng với Venezuela, nguồn tài nguyên đã khai thác không thấm vào đâu so với lượng chưa được chạm tới, Dallen nhận định. "Ngay cả khi vàng trong kho dự trữ của ngân hàng trung ương cạn kiệt, Venezuela vẫn còn trữ lượng dầu mỏ, vàng, khí đốt dưới lòng đất", ông nhấn mạnh.