Grab phải bồi thường cho Vinasun 4,8 tỷ đồng

Ngày 28/12, TAND TP HCM chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của Công ty cổ phần Ánh Dương Việt Nam (Vinasun), tuyên buộc Công ty TNHH Grab Việt Nam bồi thường cho nguyên đơn hơn 4,8 tỷ đồng.

Quyết định này được HĐXX đưa ra sau khi nghiên cứu hồ sơ và thẩm vấn tại tòa. Grab có nhiều sai phạm trong quá trình hoạt động kinh doanh tại Việt Nam, có mối quan hệ nhân quả giữa sai phạm của Grab với thiệt hại của Vinasun. Tuy nhiên, đơn vị này không phải là nguyên nhân duy nhất dẫn đến thua lỗ của Vinasun.

Đại diện Vinasun nghe tuyên án. Ảnh: Hải Duyên.

HĐXX dành nhiều thời gian chỉ ra các sai phạm của Grab. Theo đó, trong văn bản gửi các cơ quan thẩm quyền, Grab tự nhận là công ty công nghệ, không phải nhà cung cấp vận tải, chỉ cung cấp giao dịch ứng dụng điện tử, cung cấp công nghệ miễn phí cho khách hàng thông qua hợp đồng điện tử... đã được Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận.

Tuy nhiên, đây không phải là hợp đồng giao dịch điện tử theo Luật Giao dịch điện tử 2005; không tìm được nội dung hợp đồng, không thể hiện ký kết với ai, điều khoản tranh chấp giữa khách với Grab không thể hiện.

"Grab cho rằng chỉ là công ty cung cấp công nghệ, không hoạt động kinh doanh vận tải taxi, các tài xế do hợp tác xã quản lý... Nhưng thực tế, Grab quản lý lái xe, đưa ra cước phí. Khách hàng khi đặt xe đều chuyển khoản qua Grab, hoặc trả cho tài xế sau đó chiết khấu. Việc thưởng, phạt lái xe do Grab quyết định - trái với Đề án 24", bản án nêu.

Hoạt động kinh doanh của Grab không tuân thủ quy định. Theo luật, việc kinh doanh vận tải bằng ôtô phải bảo đảm số lượng, chất lượng, nhân viên phục vụ, có hợp đồng lao động, nhân viên phải được tập huấn an toàn giao thông, không sử dụng lái xe trong thời kỳ bị cấm, có nơi đậu xe phù hợp với quy mô của doanh nghiệp; doanh nghiệp phải đóng bảo hiểm cho người lao động... Tuy nhiên, Grab không thực hiện quy định này, cũng như không nộp thuế.

Từ 2016 đến nay, Thanh tra Sở Giao thông Vận tải đã lập 129 biên bản vi phạm đối với Grab về việc không có giấy đăng ký kinh doanh, danh sách hợp đồng vận chuyển, phù hiệu, niêm yết khẩu hiệu tính mạng con người là trên hết... Đồng thời, Bộ Giao thông Vận tải cũng có văn bản yêu cầu Grab dừng ngay dịch vụ kết nối đối với xe hợp đồng nhưng đơn vị này phớt lờ đến 2 lần.

Grab còn vi phạm quy định pháp luật về khuyến mại, tăng giảm giá cước nhiều lần trong ngày.

Chủ tọa phiên tòa. Ảnh: Kỳ Hoa.

HĐXX cho rằng, có căn cứ cho thấy những sai phạm của Grab gây thiệt hại cho Vinasun nhưng cần xem xét toàn diện mối quan hệ nhân quả.

Trước 2016 toàn thành phố có gần 300 xe đăng ký phù hiệu hợp đồng, đến cuối năm 2017 là 23.000 xe. Tháng 6/2017, Vinasun có trên 1,1 triệu cuốc xe, Grab trên 2 triệu cuốc. Điều này cho thấy lượng xe Grab không ngừng tăng. Ngược lại xe Vinasun nằm bãi nhiều (thiệt hại 4,8 tỷ), giảm thị trường kinh doanh (81 tỷ). Tổng cộng Vinasun thiệt hại trên 85 tỷ đồng.

Từ khi Grab vào Việt Nam đã có nhiều ảnh hưởng đến thiệt hại của Vinasun nhưng nguyên đơn không xác định tách bạch phần thiệt hại nào do Grab gây ra. Vì vậy, tòa không chấp nhận toàn bộ yêu cầu của Vinasun, chỉ chấp nhận phần thiệt hại hơn 4,8 tỷ đồng do xe nằm bãi.

HĐXX kiến nghị xác định Grab là doanh nghiệp kinh doanh vận tải. Grab vào Việt Nam đã cung cấp dịch vụ bắt xe bằng công nghệ thuận lợi cho người dân, việc này cần khuyến khích để phù hợp với xu thế phát triển của xã hội. Tuy nhiên cơ quan chức năng không quản lý được hoạt động của các tài xế, khả năng thất thu thuế cao dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh...

Do đó, nếu tiếp tục thực hiện Đề án 24, Bộ Giao thông Vận tải cần xem Grab là doanh nghiệp kinh doanh vận tải để quản lý, đảm bảo sự bình đẳng trong kinh doanh. Bảo hiểm xã hội và cơ quan chức năng cần làm việc với Grab để đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

Đại diện Grab tại tòa. Ảnh: Kỳ Hoa.

Trước đó, đại diện VKSND TP HCM đưa ra quan điểm hoàn toàn trái ngược với nhận định của mình hôm 23/10. Theo Viện, Grab có những hành vi trái pháp luật gây thiệt hại cho Vinasun và thực tế thiệt hại có thể lớn hơn rất nhiều so với yêu cầu bồi thường của nguyên đơn. Vinasun khởi kiện Grab đòi bồi thường 41,2 tỷ đồng do công ty này không tuân thủ pháp luật và Đề án 24.

Nguyên đơn căn cứ vào báo cáo doanh thu năm 2015-2017, lợi nhuận sụt giảm nhưng không chứng minh được thiệt hại dù có thẩm định, tòa triệu tập công ty giám định nhiều lần nhưng không đến... nên không làm rõ được thiệt hại của Vinasun. Vinasun lại không đưa ra được những căn cứ chứng minh hành vi vi phạm của Grab là nguyên nhân duy nhất gây ra thiệt hại nên không có cơ sở chấp nhận yêu cầu bồi thường.

Cũng như những phiên xử trước, cả trăm tài xế Vinasun tập trung dưới sân tòa chờ phán quyết của HĐXX. Khi VKS thay đổi quan điểm, họ hát để phản đối. Tuy nhiên, khi Grab bị buộc bồi thường (chỉ hơn 10% mức khởi kiện), những tài xế tỏ ra vui mừng, vẫy cờ và tiếp tục ca hát.

Tháng 6 năm ngoái, Vinasun kiện Grab "vi phạm Đề án 24 của Bộ GTVT, gây náo loạn thị trường". Theo nguyên đơn, Grab chỉ đăng ký cung cấp ứng dụng công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải nhưng thực tế hoạt động như doanh nghiệp kinh doanh vận tải taxi – lĩnh vực cùng ngành nghề với Vinasun.

Vinasun cho rằng hoạt động vi phạm pháp luật của Grab đã gây nhiều hệ lụy cho công ty này. Cụ thể, trong năm 2016 và nửa đầu năm 2017 Vinasun bị thiệt hại gần 76 tỷ đồng, trong đó do Grab gây ra là gần 42 tỷ nên yêu cầu đơn vị này bồi thường.

Quá trình xét xử, VKS đề nghị tòa chấp thuận đơn kiện, buộc Grab bồi thường cho Vinasun.