Thiếu tướng Phan Anh Minh nói về xã hội đen cho vay nặng lãi

Sáng 5-12, kỳ họp thứ 12 HĐND TP.HCM khóa IX nhiệm kỳ 2016-2021 tiếp tục với phiên thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế-xã hội năm 2018 và các giải pháp trong năm 2019.

Tại phiên thảo luận, Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó Giám đốc Công an TP.HCM, đã được yêu cầu báo cáo về tình hình hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi.

Thiếu tướng Phan Anh Minh giải trình tại kỳ họp. Ảnh: MINH THANH

Thiếu tướng Phan Anh Minh cho rằng bây giờ dư luận và người dân mới bức xúc chứ Công an TP đã phát hiện một số đối tượng phía Bắc vào thuê nhà và hoạt động tín dụng trái phép ở TP từ năm 2014. “Thực ra vi phạm này không phải là lớn" - ông Minh nói và cho rằng vấn đề ở chỗ hệ quả nó gây ra.

Năm 2014 bình quân một tháng xảy ra một vụ án hình sự là hệ quả của hoạt động cho vay trái pháp luật. “Còn hiện nay một tháng xảy ra khoảng bốn vụ. Nhẹ nhất là xâm phạm về chỗ ở, nặng hơn là cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt, hủy hoại tài sản, nặng nhất là giết người. Năm 2018 có ba vụ giết người mà nguyên nhân là thu hồi nợ không được” - ông Minh nói.

Theo ông Minh, hiện nay các đơn vị công an đã xác nhận trên địa bàn TP có 873 người hoạt động cho vay trái pháp luật và vi phạm lãi suất. Trong đó hơn 2/3 là người các tỉnh phía Bắc, trong đó không ít đối tượng đang bị điều tra, truy nã. “Dĩ nhiên có đồng phạm ở ngoại tỉnh hỗ trợ vốn cho các đối tượng này hoạt động” - ông Minh nói.

Cũng trong năm 2018, lực lượng công an đã kiểm tra, phát hiện lập biên bản 60 nhóm với hơn 320 người vi phạm. Tuy nhiên, hầu hết chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính và những vi phạm không đáng kể như không đăng ký tạm trú, gây mất trật tự công cộng…

“Một số vụ gây ra án hình sự thì cũng bị khởi tố: Khởi tố tội tàng trữ trái phép vũ khí. Quận Tân Phú khởi tố hai vụ cho vay nặng lãi nhưng lại bị VKSND TP nhắc nhở là làm sai quy định khi phê chuẩn tạm giam hai băng nhóm này. Công an quận Tân Phú và Công an quận Bình Tân đang củng cố hồ sơ khởi tố bốn nhóm” - ông Minh nói.

Nói về các vướng mắc, Thiếu tướng Phan Anh Minh cho biết trước năm 2018, theo luật hình sự cũ gần như không vụ nào có thể khởi tố được. Vì luật quy định tình tiết luận tội phải có tính chất bóc lột, chuyên nghiệp và hàng loạt ràng buộc khác...

Đến 2018 có luật hình sự mới, quy định lãi suất khoảng 8,33%/tháng bị xem là có vi phạm và thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên thì hình phạt là cải tạo không giam giữ. “Thu lợi bất chính đến 100 triệu đồng thì hình phạt cao nhất là ba năm tù nhưng không được tạm giam. Đây là chỗ mà quận Tân Phú vướng mắc” - ông Minh nói.

Ông Minh cũng cho biết tội cho vay nặng lãi hiện nằm trong nhóm tội vi phạm tài chính của ngân hàng chứ không phải tội hình sự. Hiện nay trong toàn bộ hệ thống luật hành chính, không có vi phạm về cho vay vượt lãi suất quy định. “Trước đây chúng ta ngộ nhận đó là giao dịch dân sự do các bên tự thỏa thuận với nhau. Khi các bên có tranh chấp về lãi suất thì tòa án sẽ giải quyết” - ông Minh lý giải.

Về hướng giải quyết, ông Minh cho biết một số nghị định đang được lấy ý kiến sửa đổi. “Nếu sửa đồng bộ và có hệ thống thì ta sẽ có cơ sở pháp lý để xử lý các vi phạm này một cách căn cơ” - ông Minh nói.

Riêng Công an TP hiện phải giải quyết bằng các giải pháp như trong kế hoạch cao điểm phòng, chống tội phạm có nội dung đấu tranh với tín dụng đen. Công an TP cũng có đề án tăng cường chất lượng hoạt động của công an phường, xã, trong đó có nội dung quản chặt nhân khẩu, sớm phát hiện các đối tượng có vấn đề trên địa bàn.

Ông Minh cho biết thêm khi xảy ra tranh chấp, người dân bức xúc trước tình trạng chọi đá, tạt sơn, tạt chất bẩn vào nhà thân nhân các con nợ. “Vừa rồi Công an TP đã kiểm tra hàng loạt địa bàn các quận 6, 8, 9, thu được hơn 20 can chất bẩn chuyên đi đòi nợ. Họ mua chất dịch thải ra từ các lò mổ, về để 10 ngày. Chỉ mở ra lập biên bản thôi, các đối tượng cũng ói mửa chịu không nổi. Thứ đó mà tạt vào tường thì chỉ có nước cạo tường ra sơn lại mới hết” - ông Minh nói.

Theo ông Minh, nếu hội đồng định giá trong các hoạt động tố tụng hỗ trợ định giá thiệt hại khi phải tô sửa lại nhà, chắc chắn có thể định thêm tội hủy hoại tài sản để xử lý ở mức cao hơn.