Tổng thống cánh tả cấp tiến Mexico quyết làm cách mạng vì người nghèo?

Andrés Manuel Lopez Obrador vừa chính thức trở thành tổng thống cánh tả của Mexico. Ông là chính trị gia cánh tả Mexico đầu tiên được bầu làm tổng thống kể từ khi Mexico chuyển sang chế độ đa đảng vào năm 2000 và là nhà lãnh đạo cánh tả đầu tiên của Mexico trong hơn 70 năm qua.

Tân Tổng thống cánh tả Mexico Obrador trong lễ nhậm chức hôm 1/12. Ảnh: Getty.

Obrador - cựu thị trưởng thành phố Mexico, đã nhậm chức tại Quốc hội lưỡng viện của Mexico vào hôm 1/12/2018.

Tổng thống Obrador là người của đảng cánh tả “Phong trào Tái sinh Quốc gia” (Morena). Ông sẽ lãnh đạo một chính phủ liên minh.

Tân Tổng thống Mexico năm nay 65 tuổi và được biết đến với cái tên viết tắt là Amlo. Ông giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử tổng thống Mexico vào ngày 1/7/2018. Trước đó ông từng tranh cử 2 lần nhưng không thành công.

Chính trị gia kỳ cựu này bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống 6 năm với tỷ lệ phiếu bầu dành cho mình là 56%. Trong khi đó, người tiền nhiệm của ông, Enrique Peña Nieto, rời bỏ chức vụ với tỷ lệ phiếu bầu chỉ là 24%.

Hàng ngàn người ủng hộ Obrador tụ tập ở quảng trường lớn của thành phố Mexico để ăn mừng khoảnh khắc “đăng quang” của Obrador, và dự nghi lễ thứ 2 dành cho ông (sau nghi lễ ở Quốc hội).

Từ chối nhung lụa, phấn đấu vì người nghèo

Sự kiện Obrador đắc cử tổng thống Mexico chắc chắn là một thay đổi lớn lao trong nền chính trị Mexico. Obrador được chào đón như một người hết mình vì người nghèo. Các cử tri đã chán ngán với tham nhũng và tình trạng tội phạm ở Mexico.

Tất nhiên vẫn còn phải chờ để xem liệu ông Obrador có khả năng thực sự tạo ra thay đổi ở quốc gia Mỹ Latin này hay không.

Các thách thức mà ông Obrador đối mặt là không dễ vượt qua vì các vấn đề đó lan tràn trong xã hội và nền chính trị Mexico ở mức độ cao.

Nhưng cách tiếp cận mới của Tổng thống Obrador là rất rõ ràng, kể từ thời điểm ông rời nhà riêng để tới dự lễ nhậm chức. Ông đi bằng chiếc xe ô tô Volkswagen cũ kỹ quen thuộc mà ông đã tự lái trong nhiều năm, còn ông Peña Nieto thì đi trong đoàn xe hộ tống bọc thép.

Obrador dùng chiếc xe riêng của ông để tới trụ sở Quốc hội Mexico. Ảnh: Reuters

Tổng thống Obrador cam kết lãnh đạo bằng nêu gương. Ông có ý định sẽ trở thành một nhà lãnh đạo đạm bạc. Trong lúc tuyên thệ, Obrador tái khẳng định sẽ sống ở nhà riêng thay vì dinh tổng thống ở ngoại ô Mexico. Ông cũng tuyên bố sẽ cho bán chuyên cơ tổng thống sang trọng và nếu phải đi máy bay thì sẽ chỉ đi bằng máy bay thương mại thông thường. Obrador còn tự cắt bỏ 60% mức lương tổng thống của mình.

Nhà lãnh đạo Obrador cũng đồng thời hứa hẹn sẽ “không bao giờ ra tái tranh cử”. Đáng lưu ý hơn nữa, ông còn tuyên bố ý định cổ xúy cho một cuộc trưng cầu dân ý trong nhiệm kỳ chính quyền của ông, cho phép các cử tri có thể “sa thải” một quan chức dân cử nào đó thông qua bỏ phiếu trực tiếp.

Tân Tổng thống Mexico Obrador tuyên bố: “Tôi không còn thuộc về chính mình nữa. Tôi thuộc về mọi người, tôi thuộc về người dân Mexico”.

Quyết liệt chống tham nhũng, rắn với “xã hội đen”

Phát biểu hôm 1/12, tân Tổng thống Obrador cam kết chấm dứt nạn tham nhũng và quyền miễn trừ để chuyển đổi quốc gia Mexico theo hướng vì người nghèo và những tầng lớp bị gạt sang bên lề.

Ông tuyên bố tiến hành một cuộc chiến quyết liệt chống tham nhũng. Theo ông, tham nhũng là cơn ác mộng tệ hại nhất của Mexico.

Trước đó chính quyền Mexico thời Nieto chứng kiến nhiều bê bối tham nhũng và tỷ lệ giết người đạt đến mức cao kỷ lục.

Trong phát biểu đầu tiên của mình tại Quốc hội Mexico, vị Tổng thống tóc bạc nói: “Chúng tôi sẽ tiến hành một quá trình cải biến hòa bình và trật tự, nhưng cũng sâu sắc và cấp tiến... Bởi vì chúng tôi sẽ chấm dứt tham những và tình trạng miễn trừ đang cản trở sự hồi sinh của Mexico”.

Ông Obrador tái khẳng định nhiều cam kết dân túy ông đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử, như xử lý tình trạng nghèo đói và tình trạng tội phạm, đặc biệt là sự lộng hành nhức nhối của các băng đảng ma túy.

Trong 3 thập kỷ qua, Mexico đã tư nhân hóa gần như toàn bộ nền kinh tế nước này. Amlo gọi điều đó là do các chính sách kinh tế tân tự do đầy thảm họa của những người tiền nhiệm và ông cam kết sẽ đảo ngược thực trạng này.

Obrador chỉ trích trực diện các chiến lược kinh tế “có hại” của người tiền nhiệm Nieto. Ông tuyên bố sẽ đầu tư công ngay lập tức để cứu các ngành dầu và điện lực nhà nước. Ông có kế hoạch xây thêm các nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu nhà nước.

Obrador cũng hứa giúp đỡ người nghèo và xử lý các tầng lớp đặc quyền trong kinh doanh.

Ngoài ra nhà lãnh đạo này còn đề xuất tạo ra một đặc khu kinh tế chịu mức thuế thấp dọc theo biên giới nước này với Mỹ.

Lopez Obrador lặp lại lời hứa việc đầu tư vào Mexico sẽ an toàn. Ông cam kết tôn trọng sự độc lập của ngân hàng trung ương và sẽ không tăng thuế và nợ quốc gia. Ông cũng lưu ý sẽ bảo đảm có sự tách bạch giữa quyền lực chính trị và quyền lực kinh tế ở quốc gia này.

Đối phó với thách thức đối ngoại

Tổng thống Lopez Obrador kế thừa nhiều khó khăn về chính sách đối ngoại từ chính quyền tiền nhiệm – hàng ngàn người di cư Trung Mỹ đang cắm trại dọc theo biên giới Mỹ-Mexico.

Ở thành phố vùng biên Tijuana của Mexico, hơn 6.000 người di cư từ Hondura, Guatemala và El Salvador đã phải đợi chờ hàng tháng trong lúc đơn xin tị nạn của họ được xử lý. Những người này cho biết họ trốn chạy nghèo đói, bạo lực và truy bức ở trong nước.

Theo AP, Tổng thống Lopez Obrador đã ký một thỏa thuận với 3 người đồng cấp Trung Mỹ để xây dựng một kế hoạch ngăn dòng người nhập cư xin tị nạn ở Mỹ. Bộ Ngoại giao Mexico cho biết, kế hoạch này bao gồm một quỹ tạo việc làm trong khu vực.

Về mặt ngoại giao, Obrador có lợi thế nhất định khi có mối quan hệ tương đối tốt với các quan chức Mỹ, Canada và Anh.

Quan chức nước ngoài tham dự lễ nhậm chức của tân Tổng thống Mexico gồm có Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, “Đệ nhất ái nữ” nước Mỹ Ivanka Trump, và Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro. Ngoài ra, lãnh đạo Công đảng Anh Jeremy Corbyn (người mà ông Obrador coi là bạn thân) cũng có mặt.

Nhà lãnh đạo cánh tả đã gửi lời cảm ơn tới Mỹ vì đã gửi Phó Tổng thống Mike Pence và con gái Ivanka của Tổng thống Donald Trump tới dự lễ nhậm chức. Ông cho biết, kể từ khi đắc cử, ông đã được Tổng thống Trump đối xử đầy tôn trọng.

Ông Obrador cũng cảm ơn Thủ tướng Canada Justin Trudeau và tuyên bố sẽ đạt một thỏa thuận với cả Canada và Mỹ để xử lý vấn đề nhập cư./.