Nam sinh chuyển giới kiện trường vì không được vào nhà vệ sinh nữ

Nicole Maines là con trai, từ khi hai tuổi đã bộc lộ tính cách của giới nữ. Trong suốt hai năm học đầu ở trường tiểu học Asa Adams thuộc bang Maine (Mỹ), Nicole chỉ mặc quần áo trung tính.

Theo tờ Time, khi em vào lớp 3, thầy cô giáo và bạn học bắt đầu gọi Nicole với danh xưng nữ giới là “chị/em”, cách ăn mặc của cô bé cũng thay đổi. Ban lãnh đạo nhà trường bắt đầu biết Nicole là người chuyển giới, cho phép được sử dụng phòng vệ sinh nữ.

Mùa thu năm 2007, Nicole lên lớp 5 và được bác sĩ chẩn đoán mắc chứng rối loạn bản dạng giới, tức là người có giới tính tâm lý không trùng với giới tính sinh học, gây ra rối loạn tâm lý. Nhà trường cũng công nhận rằng để Nicole sống đúng với giới tính nữ là tốt nhất cho sức khỏe tâm lý của cô bé.

Nicole Maines (giữa) cùng bố và anh trai. Ảnh: Time.

Việc cho Nicole sử dụng phòng vệ sinh nữ diễn ra êm thấm và không có lời phàn nàn nào, cho tới khi một học sinh nam nhiều lần theo chân cô bé vào phòng vệ sinh nữ. Cậu bé tự nhận mình là con gái và vì thế cũng có quyền lợi như Nicole. Sau khi được hỏi, nam sinh kể mình làm theo lời dặn của ông ngoại - người cực lực phản đối khi hay tin về quyết định của nhà trường.

Trước diễn biến này, nhà trường ra quyết định cấm Nicole sử dụng phòng vệ sinh nữ, buộc cô dùng phòng vệ sinh trung tính dành cho nhân viên nhà trường. Bất đồng trước quyết định này, gia đình cô bé chuyển tới khu vực khác trong bang.

Muốn đòi lại công bằng cho con, ngày 23/9/2009, bố mẹ cô bé đã làm đơn kiện ban quản lý trường học Asa Adams lên tòa thượng thẩm bang Maine, cho rằng nhà trường đã có hành vi phân biệt đối xử bất hợp pháp dựa trên cơ sở xu hướng tính dục của con mình.

Ban đầu, William Anderson, thẩm phán thụ lý vụ việc, đã ra phán quyết có lợi cho phía nhà trường vì cho rằng cơ sở này có đủ thẩm quyền không cho Nicole sử dụng phòng vệ sinh nữ. Lệnh cấm không ảnh hưởng gì tới cô bé. Không chấp nhận phán quyết, gia đình Maines tiếp tục kháng cáo quyết định của tòa cấp dưới lên tòa tối cao bang Maine.

Tòa tối cao Maine chấp nhận thụ lý vụ việc và có tới 6 thẩm phán tham gia nghị án. Hội đồng thẩm phán lập luận rằng: Ban đầu khi nhận được thông tin từ gia đình nguyên đơn và ý kiến của chuyên gia trong lĩnh vực trẻ em chuyển giới, nhà trường rõ ràng đã chấp nhận Nicole mang giới tính nữ và cho phép cô bé được sử dụng phòng vệ sinh tương ứng.

Nhưng sau đó nhà trường đã ngăn không cho Nicole sử dụng phòng vệ sinh nữ. Căn cứ của quyết định này không phải vì tình trạng của cô bé đã thay đổi mà dựa trên những lời phàn nàn của người khác.

Theo Đạo luật Nhân quyền của bang Maine, điều này đã cấu thành yếu tố phân biệt đối xử trên cơ sở xu hướng tính dục vì cô bé đã bị đối xử khác đi so với các học sinh khác chỉ vì là người chuyển giới.

Về cậu bé đòi sử dụng nhà vệ sinh nữ, các thẩm phán cho rằng: Việc cho một học sinh chuyển giới sử dụng phòng vệ sinh nữ được thực hiện theo chương trình mà nhà trường đã xây dựng cẩn thận trong nhiều năm. Vì thế, quyết định của tòa không có nghĩa là ai cũng có thể sử dụng phòng vệ sinh họ muốn dựa trên lời tự nhận của bản thân mà không có sự xác nhận của chuyên gia hoặc không có sự hỗ trợ của nhà trường.

Với lập luận như vậy, ngày 30/1/2014, Hội đồng thẩm phán tòa tối cao bang Maine đã biểu quyết với số phiếu 5-1 theo hướng có lợi cho gia đình Nicole Maine, lật ngược quyết định của tòa cấp dưới.

Theo phán quyết này, tòa cho cô bé được hưởng khoản bồi thường 75.000 USD. Đây là lần đầu tiên một tòa án cấp bang ra phán quyết cho phép người chuyển giới được sử dụng phòng vệ sinh tương ứng với bản dạng giới tính của mình.