Tòa án nhân dân huyện Quỳ Châu (Nghệ An): Xử ép người nghèo

Chị Hoàng Thị Thủy chỉ thửa đất bị lấn chiếm.

Mượn đất rồi chiếm luôn

Trong đơn phản ánh, chị Hoàng Thị Thủy (SN 1976, trú làng Lâm Hội, xã Châu Hội, huyện Quỳ Châu), gửi đến cho chúng tôi, cho biết năm 1967 bố chồng chị là ông Phạm Viết Thuận khai hoang một thửa đất tại làng Lâm Hội và canh tác. Năm 1997, ông Phan Quốc Thiện là một hàng xóm mang 2 bì gạo để mượn một phần thửa đất của ông Thuận và được ông Thuận đồng ý bằng miệng. Sau khi đổi đất, ông Thiện cho con rể là ông Phạm Văn Hải sử dụng, mở cửa hàng buôn bán tạp hóa.

Năm 2002, ông Hải mượn thêm một phần đất để mở cửa hàng sửa chữa xe máy và bố chồng chị đồng ý. Tất cả những lần trao đổi, mượn đất đều chỉ nói miệng với nhau.

Năm 2002, chồng chị Thủy bị tai nạn qua đời. Đến năm 2008, ông Phạm Viết Thuận (bố chồng chị) cũng qua đời. Từ đây, chị Thủy lâm cảnh mẹ góa con côi, gia cảnh hết sức khó khăn. Để nuôi con nhỏ, chị phải đi làm thuê ở xa nên không quán xuyến nổi việc gia đình. Từ đó ông Phạm Văn Hải lợi dụng và lấn chiếm đất. Năm 2010, Phạm Văn Hải có hành vi lấn chiếm thửa đất đã đổ đất san lấp mặt bằng và xây dựng trên đó một căn nhà gỗ ba gian. Quá trình ông Hải san lấp đất, chị đã ngăn cản và hai bên từng xảy ra xô xát.

Chị Thủy đã có đơn gửi đến Ban cán sự xóm Lâm Hội và UBND xã Châu Hội từ nhiều năm nay. Năm 2015 - 2016, Ban cán sự xóm và UBND xã đã tổ chức các buổi hòa giải, tuy nhiên không thành. Bởi vậy, chị Thủy làm đơn khởi kiện gửi đến Tòa án nhân dân huyện Quỳ Châu, yêu cầu ông Hải phải trả lại phần diện tích đất đã lấn chiếm.

Chị Hoàng Thị Thủy bức xúc trình bày với phóng viên.

Ông Lang Anh Tí, Chủ tịch UBND xã Châu Hội, cho biết: “Đất này là đất chưa được cấp bìa đỏ. Gia đình chị Thủy là hộ nghèo dai dẳng. Được cấp hai con bò để thoát nghèo, nhưng lại phải bán bò để theo vụ kiện này. Nhân dân rất thương gia đình chị. Hầu như cả xã ai cũng xác nhận đây là đất của ông Thuận khai hoang. Chúng tôi cũng đã hòa giải nhiều lần nhưng không thành. Có nhiều lần vì mệt mỏi chị Thủy đã đồng ý thôi thì chia đôi cũng được. Nhưng Hải không đồng ý, nói phải lấy cả mới được…”

Việc khởi kiện của nguyên đơn là chị Hoàng Thị Thủy và bị đơn là anh Phạm Văn Hải được Tòa án nhân dân huyện Quỳ Châu đưa ra xét xử sơ thẩm ngày 19/4/2018. Hội đồng xét xử đã bác yêu cầu đơn khởi kiện của chị Thủy và buộc chị này phải trả gần 26,8 triệu đồng tiền án phí…

Tòa dựa vào đâu để bác yêu cầu

Tại Bản án số 04 thể hiện: Ông Phạm Văn Hải khẳng định thửa đất mà ông đang sử dụng có ki ốt bán hàng, ki ốt sửa chữa xe máy là thuộc thửa số 28, tờ bản đồ số 99; có nguồn gốc là do bố vợ là ông Phan Quốc Thiện cho con gái là bà Phan Thị Thảo (vợ Hải) từ năm 1991. Còn thửa đất ông Hải đã xây dựng căn nhà 3 gian, phần còn lại có trồng một số loại cây là thửa đất số 32 tờ bản đồ 99 của ông Phan Quốc Thiện giao cho vợ chồng ông quản lý.

Quyết định thành lập hội đồng hòa giải năm 2016 của UBND xã Châu Hội.

Là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, ông Phan Quốc Thiện thông tin: Thửa đất chị Thủy khởi kiện là do ông Thiện khai hoang trong quá trình ông làm việc tại Lâm trường Quỳ Châu. Từ năm 2004, ông Thiện chuyển về sinh sống tại phường Mai Hùng, Thị xã Hoàng Mai, toàn bộ tài sản đất ở xã Châu Hội, ông giao cho ông Phạm Văn Hải và bà Phan Thị Thảo quản lý sử dụng.

Chị Thủy cho rằng, do chị phải đi làm ăn xa nên vào năm 2016, khi Phạm Văn Hải đăng ký kê khai mảnh đất này, chị không hề biết. Đây cũng chưa phải là giấy đăng ký quyền sử dụng đất được nhà nước cấp nên không có giá trị pháp lý. Nhiều người nguyên là cán bộ, công nhân Lâm trường Quỳ Châu, hiện đang sinh sống tại bản Lâm Hội đứng ra làm chứng, khẳng định ông Phạm Viết Thuận mới là người khai hoang thửa đất đang có tranh chấp.

Bản án số 04 của Tòa án nhân dân huyện Quỳ Châu

Theo Hội đồng xét xử, căn cứ xác minh thực địa thửa đất tranh chấp có các công trình, cây cối của ông Phạm Văn Hải trên đất; hồ sơ đăng ký quyền sử dụng đất và hồ sơ kỹ thuật thửa đất được xác minh tại UBND xã Châu Hội; chị Thủy không thực hiện kê khai trong quá trình Nhà nước có chủ trương kê khai đăng ký quyền sử dụng đất nên xác định “chị Hoàng Thị Thủy khởi kiện anh Phạm Văn Hải trả lại đất thuộc quyền quản lý sử dụng của ông Phan Quốc Thiện là không có căn cứ”. Hội đồng xét xử bác yêu cầu khởi kiện của chị Hoàng Thị Thủy, buộc chị phải chịu 26,8 triệu đồng án phí.

Như bản án 04 thì tòa cho rằng chị Hoàng Thị Thủy không kê khai đăng ký quyền sử dụng đất nên phần đất này không phải là phần đất mà chị và con trai được thừa kế theo luật. Thế nên tòa bác yêu cầu của chị. Tòa án là cơ quan pháp luật mà lại dựa vào chứng cứ không có tỉnh pháp lí để tuyên án. Đây là điều khiến nhân dân vô cùng bất bình.

Dân bất bình chính quyền bất lực

Tại phiên tòa, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng, quá trình thu thập chứng cứ của tòa có tài liệu chứng cứ là bản phô tô không có chứng thực nên không có giá trị chứng minh. Thẩm phán vi phạm về thời hạn chuyển hồ sơ và quyết định đưa vụ án ra xét xử cho Viện Kiểm sát cùng cấp. Đại diện Viện kiểm sát đề nghị tòa xử: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của chị Hoàng Thị Thủy, buộc ông Phạm Văn Hải và bà Phan Thị Thảo trả lại cho chị Hoàng Thị Thủy 1.243,4 m2 đất thuộc thửa số 32, tờ bản đồ 99; và tháo dỡ căn nhà 3 gian cùng các công trình khác đã xây dựng trên đất.

Ông Hoàng Thế Diệu, Bí thư chi bộ làng Lâm Hội, trao đối với phóng viên.

Ông Nguyễn Cảnh Ngọ (Nguyên trưởng làng Lâm Hội), khẳng định: “Đây chính xác là đất do ông Thuận khai hoang. Khi đó ông Thiện bán tạp hóa ngoài bờ đò Ham, xa nhà muốn chuyển về gần nhà nên mượn đất của ông Thuận. Không hiểu sao giờ tòa lại xử như thế này”.

Còn ông Hoàng Thế Diệu, Bí thư chi bộ làng Lâm Hội, cho biết: “Người dân của làng Lâm Hội đều là cán bộ, công nhân lâm trường. Sống và làm việc cùng nhau từ xa xưa, hầu như ai cũng biết rõ sự việc. Hơn 200 hộ gia đình tức là gần 100% hộ gia đình đều ký xác nhận bố chồng chị Thủy là người đã khai hoang thửa đất đó. Người của tòa về xác minh, không hề nắm bắt thông tin ở Ban cán sự và người dân”.

Ông Lương Đệ, Viện trưởng Viện kiểm sát huyện Quỳ Châu, cho biết: “Căn cứ vào lịch sử thửa đất thì ông Phạm Viết Thuận là người khai hoang và mặc dầu ông Thuận không để lại di chúc, nhưng đương nhiên là chị Thủy và con chị Thủy là người được thừa kế theo luật. Năm 2017, chúng tôi đã yêu cầu dời phiên xử để củng cố thêm chứng cứ, năm nay tòa đưa ra xét xử và tuyên án như vậy. Tất nhiên chúng tôi sẽ có kháng nghị”.

Hàng trăm hộ dân ký xác nhận làm chứng đó là đất của ông Phạm Viết Thuận khai hoang.

Ông Ngô Đức Thuận, Chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu, cho biết: “Sự việc dân bức xúc về phiên tòa thì huyện biết. Nhưng hoạt động của tòa án thì chính quyền không thể can thiệp. Hôm xảy ra sự cố chúng tôi đã chỉ đạo công an huyện vào cuộc để tuyên truyền cho bà con hiểu và mời bà con về nhà. Hiện nay thường vụ huyện ủy cũng đã họp và đang rất để ý về việc này để không xảy ra điều đáng tiếc”.