Vì sao nguyên Phó Thống đốc Đặng Thanh Bình bị truy tố?

Dù đã nghỉ hưu từ cách đây 4 năm (năm 2014) nhưng mới đây, bất ngờ ông Đặng Thanh Bình (nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) bị truy tố về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Ông Đặng Thanh Bình từng giữ cương vị Vụ trưởng Vụ các định chế tài chính từ năm 1994.

Năm 1997, ông Đặng Thanh Bình chuyển sang làm Vụ trưởng Vụ pháp chế và đến năm 2002 bắt đầu giữ cương vị Vụ trưởng Vụ tổ chức cán bộ và đào tạo của Ngân hàng Nhà nước.

Đến tháng 5/2005 ông được bổ nhiệm làm Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước từ năm 2005. Đến tháng 2/2012, được phân công phụ trách Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước, Vụ pháp chế, giúp Thống đốc chỉ đạo việc tái cơ cấu 6 ngân hàng yếu kém theo Đề án 254 của Chính phủ, giúp Thống đốc chỉ đạo công tác thanh tra, giám sát trong đó có hoạt động tái cơ cấu; tham gia Ban chỉ đạo tái cơ cấu Ngân hàng Đại Tín. Đây chính là dấu mốc đẩy ông Bình vào vòng lao lý.

Ông Đặng Thanh Bình

Ngày 15/8/2012, ông Bình kí Tờ trình số 597 trình Thủ tướng Chính phủ về phương án tái cơ cấu Ngân hàng Đại Tín, nội dung tờ trình đã nêu rõ “Cần tiếp tục xác minh năng lực tài chính của nhóm nhà đầu tư mới (chủ yếu là khả năng chuyển nhượng thành tiền của khu đất 302 Tô Hiến Thành) để đảm bảo nguồn tiền đầu tư vào Trustbank, Ngân hàng Nhà nước kính trình Thủ tướng Chính phủ: chấp thuận chủ trương việc Trustbank thực hiện tái cơ cấu theo phương án nêu trên, trên cơ sở nhóm cổ đông mới có đủ năng lực tài chính để thực hiện phương án này”.

Trên cơ sở đề nghị của Ngân hàng Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo tại Thông báo số 1350/VPCP-KTTH ngày 31/8/2012 “Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ về tính đúng đắn, chính xác đối với thực trạng và năng lực tài chính của nhóm nhà đầu tư mới đầu tư vào Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Tín và sau khi tái cơ cấu, ngân hàng có tình trạng tài chính lành mạnh, đáp ứng các quy định về bảo đảm tỷ lệ an toàn hoạt động ngân hàng…”.

Để thực hiện chủ trương nêu trên của Thủ tướng Chính phủ, ngày 4/9/2012, Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước có tờ trình số 1340 về việc tái cơ cấu Trustbank gửi Phó Thống đốc Đặng Thanh Bình, kiến nghị Thống đốc cho phép áp dụng điều kiện tài chính đối với nhà đầu tư tham gia tái cơ cấu ngân hàng, cụ thể: Có khả năng về tài chính để góp vốn thành lập Ngân hàng thương mại cổ phần và cam kết không được dùng vốn ủy thác, vốn vay của các tổ chức, cá nhân khác để góp vốn.

Như vậy, yêu cầu nêu trong phương án của Ngân hàng Nhà nước, chỉ đạo của Thủ tướng và kiến nghị của Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước là để bảo đảm được năng lực tài chính thực sự của nhóm cổ đông tham gia tái cơ cấu Trustbank. Nhưng ông Đặng Thanh Bình đã không thực hiện đúng yêu cầu nêu trên mà có bút phê vào tờ trình này: “Việc kiểm tra vốn góp sẽ được thực hiện sau này, cần nghiên cứu đề xuất cách làm để đảm bảo thực hiện được yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ và của chính Ngân hàng Nhà nước”.

Sau khi có bút phê này, ông Bình tiếp tục có công văn “về việc chấp thuận chủ trương Phương án tái cơ cấu Trustbank” gửi ngân hàng Đại Tín có nội dung: Trustbank chịu trách nhiệm về tính đúng đắn, chính xác đối với thực trạng và năng lực tài chính của nhóm nhà đầu tư mới…

Sau một thời gian cho nhà đầu tư mới tham gia tái cấu trúc Ngân hàng Đại Tín, ngày 14/6/2013, chính ông Bình lại ký Thông báo số 153 thông báo ý kiến kết luận cuộc họp Ban chỉ đạo tái cơ cấu Ngân hàng Đại Tín, thừa nhận thực tế: “Lộ trình triển khai phương án còn chậm chủ yếu do năng lực tài chính của nhà đầu tư mới tham gia tái cơ cấu còn hạn chế”.

Tuy nhiên, sau đó cũng lại chính ông Bình ký công văn chấp thuận chính thức phương án tái cơ cấu ngân hàng Đại Tín.

Như vậy, ông Bình đã không thực hiện đúng phương án do chính Ngân hàng Nhà nước trình Thủ tướng Chính phủ, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng và kiến nghị của Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước, không chỉ đạo việc kiểm tra năng lực tài chính của nhóm Phạm Công Danh (khu đất 302 Tô Hiến Thành không chuyển nhượng được thành tiền) và trên thực tế để có tiền, Phạm Công Danh đã thực hiện các hành vi phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Việc làm của ông Bình tạo điều kiện cho Phạm Công Danh vào quản lý, nắm giữ ngân hàng Đại Tín, sử dụng ngân hàng như một phương tiện phạm tội, dẫn đến hậu quả kể từ khi nhóm cổ đông của Phạm Công Danh quản trị, điều hành VNCB, hoạt động của ngân hàng này ngày càng thua lỗ, vốn chủ sở hữu tiếp tục âm, nợ xấu có khả năng mất vốn tăng rất cao.

Theo báo cáo tài chính của VNCB năm 2012 đã kiểm toán, kết quả kinh doanh lỗ lũy kế hơn 8.700 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm hơn 5.700 tỷ đồng. Năm 2013, kết quả kinh doanh lỗ lũy kế hơn 11.300 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm hơn 8.200 tỷ đồng.

Vào thời điểm khởi tố vụ án 26/7/2014, vốn chủ sở hữu của VNCB âm 18.469 tỷ đồng, gấp 6 lần so với khi chưa tái cơ cấu, tổng nợ phải trả hơn 38.200 tỷ đồng, tổng tài sản là hơn 16.745 tỷ đồng.

Hành vi của Phạm Công Danh và đồng phạm đã gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động tài chính tín dụng quốc gia và Nhà nước phải mua lại Ngân hàng xây dựng với giá 0 đồng.

Tại CQĐT, ông Bình không nhận trách nhiệm đối với hành vi vi phạm của mình nhưng thừa nhận ký văn bản chấp thuận chủ trương cho nhóm cổ đông mới tham gia tái cơ cấu Trustbank là trên cơ sở Thông báo số 1350 của Văn phòng Chính phủ và nội dung Tờ trình số 1024 của Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN. Cho đến khi ký văn bản số 440 về việc chấp thuận chính thức phương án tái cơ cấu Ngân hàng Đại Tín thì năng lực tài chính của nhóm nhà đầu tư mới (Phạm Công Danh) vẫn chưa chắc chắn.