Đàn ông cũng bị trầm cảm sau sinh?

Nam giới không phải mang thai hoặc sinh con. Hàm lượng hooc-môn của họ không biến đổi. Họ cũng không bị đau núm vú. Chính xác thì họ trở nên trầm cảm vì điều gì?

Có khá nhiều nguyên nhân, song nghiên cứu từ Thụy Điển ghi nhận trong gần 10 năm qua, một lượng đáng kể nam giới đã phải vật lộn với việc chuyển sang làm cha.

Có ít hơn 1 trong số 5 ông bố gặp trầm cảm tìm kiếm sự giúp đỡ. Ảnh: PeopleImages

Nghiên cứu mới đây nhất đã cố gắng tìm hiểu xem có bao nhiêu người cha gặp trầm cảm sau sinh. Các nghiên cứu trước thống kê khoảng từ 4-10% số nam giới, trong khi đó một khảo sát nhỏ do 447 ông bố người Thụy Điển tự nguyện tham gia gây bất ngờ với 28% người có triệu chứng ghi nhận ở mức độ nhẹ, 4% ở mức độ vừa phải.

Có ít hơn 1 trong số 5 ông bố gặp trầm cảm tìm kiếm sự giúp đỡ, mặc dù có tới 1/3 trong số họ nghĩ về việc làm đau chính mình. Trong khi phụ nữ ở Anh thường được hỏi một loạt các câu hỏi nhằm kiểm tra trầm cảm sau sinh (tác động đến 13% phụ nữ), thì với các ông bố, sức khoẻ tinh thần của họ hiếm khi được đánh giá.

Giải pháp

Tác giả chính của bài báo Thụy Điển, Elisa Psouni, thuộc khoa tâm lý học tại ĐH Lund, cho biết: Thang đo trầm cảm sau sinh ở Edinburgh (EPDS) được sử dụng cho cả nam và nữ không được chính xác khi đánh giá trầm cảm ở người cha. Nghiên cứu của cô chỉ ra mức độ chán nản ở người cha thường cao hơn vì nó bổ sung nhiều hơn các triệu chứng trầm cảm rất “đàn ông" như: kích động, tức giận, khó chịu, làm việc lâu hơn và uống quá nhiều.

Trầm cảm có thể tăng không phải vì các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu nó, mà vì có nhiều người phải vật lộn hơn với việc làm bố.

Psouni tin rằng người cha ngày càng phải đối mặt với các tình thế khó xử mà nhiều bà mẹ gặp phải - bao gồm cả việc cố kết hợp làm cha mẹ với làm việc. Những người cha bị trầm cảm thường sẽ gặp áp lực bên ngoài, chẳng hạn như vấn đề việc làm, và nếu bạn tình chán nản, thì nguy cơ trầm cảm của họ tăng gấp đôi. Thiếu ngủ, có cặp song sinh và xung đột trong mối quan hệ cũng là những yếu tố đóng góp chính.

Một người cha trầm cảm sẽ ít chơi và mỉm cười với con cái hơn. Và trẻ em bị ảnh hưởng sâu sắc bởi chứng trầm cảm sau sinh mà cha mẹ chúng gặp phải. Tuy nhiên các nghiên cứu cho thấy những biện pháp an sinh còn nghèo nàn và làm trẻ có thể gặp nhiều vấn đề về hành vi hơn khi lên bảy tuổi.

Những người cha đang cảm thấy mình gặp khó khăn hoặc vợ, người thân, bạn bè nhận thấy sự gia tăng hành vi cáu kỉnh, lo lắng của họ trong năm đầu tiên làm cha (chứng trầm cảm của người cha được phân tán nhiều hơn trong suốt 12 tháng đầu) nên xem xét khả năng trầm cảm sau sinh.

Liệu pháp Nhận thức - Hành vi (một hình thức tâm lý trị liệu giúp bệnh nhân hiểu rõ sự ảnh hưởng của suy nghĩ và cảm xúc lên hành vi) có thể giúp đỡ như một loại thuốc chống trầm cảm.

Psouni khuyến cáo: Nếu trầm cảm không được phát hiện kịp thời thì "Một trong những điều khủng khiếp nhất là một năm sau bạn phải tự gánh chịu hậu quả và nhận ra mình đã thực sự tồi tệ và chật vật - còn năm đầu đời của con bạn thì đã trôi qua".