Chớ “tiêm nhiễm” niềm tin tín ngưỡng thái quá

Mê muội quá làm “hư” dân

Vào mỗi dịp đầu xuân năm mới, đi lễ hội là một nhu cầu tâm linh chính đáng của mỗi người dân. Cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trước hết cũng là con người, do đó họ cũng có quyền thể hiện niềm tin tín ngưỡng của mình. Sẽ không có gì đáng nói nếu mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức bày tỏ tình cảm tín ngưỡng của mình ở các đền, chùa, lễ hội bảo đảm văn minh, thực hiện các nghi lễ theo các chuẩn mực đạo đức văn hóa và các quy định của pháp luật.

Lễ khai ấn đền Trần năm 2016. Ảnh VietnamNet

Mấy năm trước đây, vào dịp đầu năm mới, công luận từng lên tiếng phản ánh hàng chục chiếc xe “biển số xanh” (xe công) nối đuôi nhau kéo dài trên đường hay xếp thành hàng dọc, hàng ngang trên bãi đỗ xe của các khu di tích, đền chùa, lễ hội nổi tiếng.

Đáng nói hơn, một số quan chức còn “đìu ríu” cả “bầu đoàn thê tử” đi “cầu tài lộc, cầu lợi, cầu thăng quan tiến chức” bằng những “mâm cao cỗ đầy” hậu hĩnh và những đồ hàng mã xa xỉ, đắt tiền, mà thực chất là hành vi trục lợi tín ngưỡng, buôn thần bán thánh, mê tín dị đoan. Những biểu hiện đó không chỉ làm lễ hội truyền thống bị biến dạng, méo mó, mà nguy hại hơn còn “gieo rắc, nuôi dưỡng” tâm lý cầu danh, cầu lợi một cách thái quá, mù quáng cho một bộ phận nhân dân.

Hay nói cách khác, thông qua những hành vi tín ngưỡng thiếu chuẩn mực của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức - những người vốn có vị trí xã hội, có trình độ học vấn, được nhân dân trao truyền quyền lực công và gửi gắm niềm tin - đã tác động xấu đến môi trường văn hóa tín ngưỡng, lễ hội, “tiêm nhiễm” thêm những thói hư, tật xấu cho một bộ phận người dân thiếu hiểu biết, nhẹ dạ cả tin.

Không chỉ có các biểu hiện “mua thần bán thánh” trong lễ hội, một số cán bộ, đảng viên (nhất là ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa) vẫn còn nhiều biểu hiện mê tín dị đoan như tham gia các hình thức lễ bái, cũng tế, cầu xin (cúng cô hồn, vong linh, cúng sao giải hạn, cầu tự...); tin vào các thuật bói toán không có cơ sở khoa học (bói dáng người, bói chân gà, bói bài, bói chỉ tay, bói chữ viết, gieo lá số tử vi...).

Cá biệt có người ảo tưởng, mê muội đến mức, khi đi đâu, làm việc gì cũng phải xem “giờ đẹp, ngày lành, tháng tốt” để hy vọng mọi sự được “suôn sẻ, hanh thông”, mà không biết rằng, sự cả tin thái quá đó đã biến họ thành kẻ “phục tùng tuyệt đối” vào thế giới siêu nhiên huyền bí.

Hãi hùng màn cướp phết cầu may năm 2015. Ảnh: Dân Trí

Theo các chuyên gia văn hóa, mê tín dị đoan, thể hiện niềm tin tín ngưỡng thái quá là một hiện tượng phản văn hóa, trái khoa học, không phù hợp luân lý đạo đức và những giá trị chung của cộng đồng.

Một khi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức sa đà vào mê tín dị đoan, năng đi cúng bái ở đền chùa, không chỉ là hành vi đi ngược lại với thế giới văn minh, mà còn vô hình trung phủ nhận những giá trị khoa học tiến bộ của nhân loại, tự làm thui chột và mất động lực, ý chí phấn đấu của bản thân.

Mặt khác, những hành vi thực hành tín ngưỡng thiếu chuẩn mực của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong lễ hội, cũng như sự thiếu gương mẫu của họ trong việc chấp hành các quy định về công tác quản lý và tổ chức lễ hội, nếu không được ngăn chặn, xử lý kịp thời sẽ làm xói mòn các giá trị đạo đức truyền thống, băng hoại thuần phong mỹ tục, gây cản trở đến việc xây dựng, phát triển con người và văn hóa Việt Nam, đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến công cuộc phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, địa phương.

Cán bộ, đảng viên cần thể hiện ảnh tích cực trong lễ hội

Ứng xử với lễ hội làm sao vừa thấu tình, đạt lý, vừa mang lại những lợi ích chung cho cộng đồng, vừa thỏa mãn tâm lý, ước vọng tích cực của cá nhân, là mong muốn của Đảng, Nhà nước ta. Vì vậy, những năm qua, Đảng, Chính phủ đã ban hành nhiều chỉ thị, quy định yêu cầu cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải chấp hành nghiêm túc các quy định trong tham gia các hoạt động lễ hội.

Cách nay 20 năm, ngày 12-1-1998, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 27-CT/TW “Về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội”, trong đó yêu cầu “Cán bộ, đảng viên phải gương mẫu chấp hành những quy định của Nhà nước, quy ước của địa phương, cơ quan, đơn vị về nếp sống văn minh, bài trừ hủ tục, mê tín dị đoan, cổ hủ, xa hoa lãng phí”.

Quy định số 47-QĐ/TW ngày 1-11-2011 của Ban Chấp hành Trung ương “Về những điều đảng viên không được làm”, cũng nghiêm cấm đảng viên không được phép: “Mê tín, hoạt động mê tín (đốt đồ mã, hành nghề đồng cốt, thầy cúng, thầy bói); Lập đền, miếu, nơi thờ tự của các tôn giáo trái phép; Lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi”.

Biển người dân đứng dưới chân núi Nghĩa Lĩnh đợi để được lên thắp hương trong Lễ hội đền Hùng 2015. Ảnh: Người lao động.

Trước và sau dịp Tết Nguyên đán mấy năm gần đây, năm nào Thủ tướng Chính phủ cũng nhắc nhở đội ngũ cán bộ, công chức, nhân viên cơ quan hành chính các cấp trong cả nước cần nghiêm túc thực hiện tốt các quy định về quản lý và tổ chức lễ hội.

Trong công điện đôn đốc nhiệm vụ sau Tết Mậu Tuất mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu: “Cán bộ, công chức, viên chức tuyệt đối không đi lễ hội trong giờ hành chính. Không sử dụng xe công đi lễ hội, trừ trường hợp thực thi nhiệm vụ. Lãnh đạo các bộ, cơ quan, địa phương không tham dự lễ hội nếu không được cấp có thẩm quyền phân công”.

Trước đó, tại Chỉ thị 41-CT/TW ngày 5-2-2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý và tổ chức lễ hội”, cũng yêu cầu “Cán bộ, đảng viên phải gương mẫu chấp hành các quy định về quản lý và tổ chức lễ hội; phê bình và xử lý nghiêm đối với cán bộ, đảng viên vi phạm”.

Thể hiện tình cảm, niềm tin tín ngưỡng, tâm linh là nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của con người, trong đó có cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.

Việc đi lễ hội để tìm về cội nguồn, tìm hiểu truyền thống, làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của mình là một nét văn hóa lâu đời của người Việt. Tuy vậy, đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, xét ở một góc độ nào đó đều là “diện mạo của quốc gia, của địa phương, của ngành, của cơ quan, đơn vị”, do đó phải rất cẩn trọng trong các hành vi thực hành tín ngưỡng ở lễ hội.

Một khi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức đi lễ hội có văn hóa, tự giác tuân thủ các quy định, hương ước, phong tục, tập quán, nghi thức, nghi lễ tốt đẹp trong lễ hội, triệt để chấp hành các quy định về bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh môi trường… thì sẽ trực tiếp làm tấm gương tốt để nhân dân học tập, noi theo.

Những vấn đề liên quan đến lễ hội, thể hiện niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo của con người vốn là vấn đề nhạy cảm, vì nó luôn tồn tại, đồng hành trong đời sống văn hóa tinh thần của mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng dân tộc.

Muốn đưa lễ hội vào nền nếp mà vẫn bảo đảm đáp ứng nhu cầu tình cảm hướng thiện của nhân dân, đòi hỏi phải có sự tham gia quyết liệt, kiên trì, bền bỉ của các cấp, các ngành và toàn xã hội. Trong đó, sự tự giác nêu gương của cán bộ, đảng viên bằng những hình ảnh tích cực, nhân văn của mình trong lễ hội không chỉ tác động đến thái độ, ý thức, tình cảm, niềm tin tốt đẹp của người dân khi tham gia các hoạt động của lễ hội, mà còn góp phần xây dựng môi trường văn hóa lễ hội ngày càng lành mạnh, văn minh.