VNPT sai phạm hàng loạt

Mất vốn hàng trăm tỷ đồng

Cụ thể, có 2/5 DN được thanh tra trích khấu hao tài sản cố định chưa đúng quy định số tiền 17,3 tỷ đồng. Trong đó công ty mẹ VNPT hạch toán không đúng khấu hao tài sản cố định 17,2 tỷ đồng; Viễn thông Nghệ An trích khấu hao không đúng quy định 785 triệu đồng; Viễn thông Lâm Đồng trích khấu hao không đúng 1,3 tỷ đồng; Công ty Viễn thông quốc tế trích khấu hao không đúng 3,1 tỷ đồng.

Kết quả thanh tra hoạt động đầu tư tài chính tại VNPT cũng cho thấy 3/5 DN được thanh tra đầu tư tài chính dài hạn tại thời điểm 31-12-2016 có tổng vốn đầu tư khoảng 6.553 tỷ đồng, số vốn đầu tư tiềm ẩn rủi ro mất vốn khoảng 637 tỷ đồng. Tại công ty mẹ số vốn đầu tư tài chính dài hạn 6.311 tỷ đồng, trong đó đầu tư vào 28 công ty con 5.077 tỷ đồng. Trong năm 2016 có 27/28 công ty con hoạt động kinh doanh có lãi khoảng 1.809 tỷ đồng; công ty còn lại thua lỗ 2.239 tỷ đồng. Nhưng nếu xét qua các năm, có 10 công ty con của VNPT đang kinh doanh thua lỗ, số lỗ vào cuối năm 2016 khoảng 679 tỷ đồng. Số vốn đầu tư tiềm ẩn rủi ro mất vốn của 28 công ty con trực thuộc VNPT tính theo tỷ lệ góp vốn là 563 tỷ đồng.

Trong năm 2016, VNPT cũng đầu tư 540 tỷ đồng vào 30 công ty liên kết, có 27 công ty hoạt động sản xuất kinh doanh có lãi khoảng 290 tỷ đồng; 3 công ty thua lỗ khoảng 7 tỷ đồng, lỗ lũy kế đến cuối năm 2016 khoảng 134 tỷ đồng; đầu tư của các công ty liên kết tiềm ẩn rủi ro mất vốn tính theo tỷ lệ góp vốn khoảng 29 tỷ đồng. Bên cạnh đó, VNPT cũng thực hiện nhiều hoạt động đầu tư khác vào 12 đơn vị khoảng 694 tỷ đồng.

Trong số đó, chỉ 4 đơn vị kinh doanh có lãi khoảng 384 tỷ đồng. Là một trong những đơn vị kinh doanh có lãi trong năm 2016, nhưng số lỗ lũy kế của CTCP Dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn lại lỗ lũy kế khoảng 102 tỷ đồng. Số vốn còn lại được VNPT đầu tư vào các tổ chức viễn thông nhiều nước như ATH, Acasia Malaysia, Intersputnik.

Thời gian qua VNPT đẩy mạnh quá trình cổ phần hóa tập đoàn, thực hiện thoái vốn nắm giữ tại 68 DN.

Tính đến tháng 8-2017, VNPT đã thực hiện thoái vốn tại 19 danh mục, tổng giá trị đầu tư thu về khoảng 1.060 tỷ đồng. VNPT cũng thực hiện thoái một phần vốn đầu tư tại CTCP Xây lắp và Dịch vụ bưu điện Khánh Hòa, CTCP Dịch vụ bưu chính viễn thông Sài Gòn, thu về số tiền 1,46 tỷ đồng. Từ nay đến năm 2020 VNPT sẽ tiếp tục thoái vốn tại 49 DN chưa thoái hết vốn.

VNPT đang thực hiện thoái vốn tại 68 DN.

Chậm tiến độ, dự án đình trệ

Trong quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản, VNPT giao Tổng công ty Hạ tầng mạng thực hiện phần lớn nhiệm vụ đầu tư, xây dựng, quản lý, khai thác hạ tầng mạng lưới viễn thông. Tính đến cuối năm 2016, tổng công ty này quản lý 203 dự án đầu tư, với tổng mức đầu tư phê duyệt lần đầu 10.031 tỷ đồng và 536 triệu USD. Đáng lưu ý trong nhóm 203 dự án do VNPT đầu tư là dự án nhóm A - xây dựng trung tâm giao dịch và điều hành viễn thông quốc gia - với tổng mức đầu tư 4.213 tỷ đồng; 93 dự án nhóm B khoảng 4.981 tỷ đồng và 525 triệu USD; 109 dự án nhóm C khoảng 838 tỷ đồng và 4,58 triệu USD. Đến nay, VNPT đã bố trí được 7.669 tỷ đồng để Tổng công ty Hạ tầng mạng thực hiện các dự án đầu tư. Đã có 138 dự án hoàn thành với tổng vốn thực hiện 3.392 tỷ đồng, 65 dự án dở dang có số vốn đã thực hiện 4.276 tỷ đồng, tổng giá trị nghiệm thu đạt khoảng 8.331 tỷ đồng.

Theo Thanh tra Bộ Tài chính, trong số các dự án đang được VNPT đầu tư xây dựng, có 27 dự án chậm tiến độ 1-7 năm so với quyết định phê duyệt đầu tư. Trong đó 23 dự án chưa hoàn thành, 4 dự án đã hoàn thành. Nguyên nhân chậm tiến độ theo giải trình của Tổng công ty Hạ tầng mạng do các vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, một số nhà thầu gặp khó khăn về tài chính, dự án được triển khai tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước… Riêng dự án cáp quang biển quốc tế chậm tiến độ do phụ thuộc vào nhà thầu nước ngoài.

Điển hình là dự án xây dựng Trung tâm Giao dịch và điều hành viễn thông quốc gia chậm hơn 7 năm, đến nay vẫn chưa khởi công; dự án trang bị hệ thống HLR tập trung mạng Vinaphone chậm tiến độ gần 2 năm; dự án Trung tâm nút mạng VTLT khu vực miền Trung và Tây nguyên chậm 1 năm; dự án tuyến cáp quang Bến Tre - Trà Vinh - Sóc Trăng chậm hơn 1 năm…

Nhiều dự án đầu tư do VNPT thực hiện đến nay đã phải dừng hoặc giãn tiến độ, như dự án cáp quang biển Ba Hòn - Phú Quốc; dự án tòa nhà thứ 2 Trung tâm nút mạng viễn thông liên tỉnh khu vực phía Bắc tại Hà Nội; dự án trang thiết bị hệ thống quản lý tòa nhà thông minh tại Trung tâm nút mạng miền Trung và Tây nguyên. Các dự án này đến nay đã dừng triển khai vì thiếu hiệu quả kinh tế, không thật sự cần thiết. Tổn thất từ việc dừng các dự án này ước tính 4 tỷ đồng.

Thay “ruột” thiềt bị đấu thầu

Quá trình thanh tra ngẫu nhiên 3 dự án do VNPT triển khai đã phát hiện một số vật tư thiết bị nhập khẩu có sự thay đổi về xuất xứ hàng hóa. Chẳng hạn, tại dự án trang thiết bị hệ thống vô tuyến 3G khu vực 7 tỉnh miền Bắc mạng Vinaphone năm 2015, Tổng công ty hạ tầng mạng ký hợp đồng nhập khẩu thiết bị NODER của Nokia, nhưng tờ khai hàng hóa nhập khẩu lại cho thấy thiết bị này được nhập từ Trung Quốc, trong khi vẫn giữ nguyên giá thanh toán hợp đồng trúng thầu.

Sai phạm này cũng diễn ra tại dự án trang bị hệ thống truyền dẫn Đông Bắc năm 2015, hợp đồng trúng thầu ghi thiết bị nhập khẩu từ Hoa Kỳ, nhưng theo tờ khai hải quan thiết bị lắp đặt tại dự án được nhập khẩu từ Malaysia. Tại dự án phát triển mạng vô tuyến các tỉnh phía Nam giai đoạn 2014-2015, hợp đồng trúng thầu ghi thiết bị xuất xứ Canada, nhưng theo tờ khai hải quan nhà thầu cung cấp thiết bị nhập khẩu từ Thái Lan, Trung Quốc…

Thanh tra Bộ Tài chính cũng phát hiện công ty mẹ VNPT kê khai và nộp thiếu thuế GTGT 104,1 tỷ đồng do chưa xuất hóa đơn và thực hiện khai nộp thuế GTGT đầu vào. Bên cạnh đó, có 5 công ty được thanh tra kê khai và nộp thiếu thuế thu nhập DN (TNDN) năm 2016 hơn 97 tỷ đồng. Trong đó công ty mẹ nộp thiếu thuế TNDN 74,8 tỷ đồng, Vinaphone 18 tỷ đồng, CTCP Viễn thông tin học bưu điện 275 triệu đồng và Tổng công ty Truyền thông 2,3 tỷ đồng.