Xây đặc khu: Casino 44.000 tỷ, thuê đất 99 năm có quá dễ dãi?

Thảo luận tại hội trường về dự luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt (Đặc khu) vào chiều nay, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) lưu ý thời điểm này chúng ta không thu hút đầu tư bằng mọi giá.

“Trước tiên, dự luật cần xác định rõ những dự án được cấp phép đầu tư vào đặc khu cần phải tạo nội lực cho Việt Nam, bảo vệ chủ quyền, văn hoá Việt Nam. Nếu nói cùng có lợi nhưng họ lợi 8, mình chỉ có 2 thì không đạt. Nhiều khi họ cam kết nhưng nửa chừng không đáp ứng được thì căn cứ vào luật chúng ta có quyền thu hồi, xử lý”, ĐB Nghĩa nhấn mạnh.

ĐB Trương Trọng Nghĩa. Ảnh: Minh Đạt

Đầu cơ đất đai có nguy cơ mất chủ quyền

ĐB Nghĩa cho rằng, nhà đầu tư chiến lược chỉ cần đầu tư 44.000 tỷ đồng vào casino sẽ được cấp đất tới 99 năm là chưa hợp lý.

“Liệu rằng 50 năm nữa còn xài tiền, còn đánh bạc không, nếu còn thì còn đánh theo kiểu casino hay không? Nếu 30 năm nữa casino thất bại, chúng ta có thu hồi đất hay không?”, ông băn khoăn và cho rằng quy định như dự luật là “quá dễ dãi”.

ĐB TP.HCM cũng đề nghị quy định rõ dự án nào thất bại phải trả lại đất, và dự án nào muốn thay đổi ngành nghề khác thì phải thay đổi thủ tục và quy định có ngành không cho nước ngoài đầu tư hay không cho chuyển nhượng nước ngoài.

ĐB Nghĩa cũng lưu ý đặc khu Vân Đồn dự luật quy định cho phép sử dụng giấy thông hành của nước láng giềng cấp cho khách du lịch trong 30 ngày, là “quá dễ dãi”.

“Tôi hiểu ở đây giấy thông hành không phải hộ chiếu, như thế mới bình đẳng với khách du lịch của các quốc gia khác”, ĐB Nghĩa cảnh báo.

ĐB Phạm Văn Hoà, Đồng Tháp. Ảnh: Minh Đạt

Cùng quan điểm, ĐB Phạm Văn Hoà, Đồng Tháp đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu lại, không thể miễn thuế tiền thuê đất, mặt nước cả tuổi đời dự án lên đến 99 năm vì không khác gì cho không đất.

Về ưu đãi thuế thu nhập cá nhân, ông Hoà đồng ý miễn thuế đến 2030, nhưng sau đó phải thực hiện theo quy định hiện hành, không thể giảm 50% cho những năm tiếp theo. Như vậy ngân sách sẽ thất thu và không công bằng với khu vực khác.

ĐB Lê Thanh Vân, Cà Mau nêu thực tiễn thế giới có 3 thế hệ đặc khu là thời kỳ sơ khai, hiện đại và thời kỳ tiên tiến. Hiện có 3 nước là Mỹ, Đức, Trung Quốc đang triển khai mô hình đặc khu thế hệ thứ 3, chủ yếu tập trung vào công nghệ và trí tuệ nhân tạo, trong khi đó, dự thảo luật đang đi theo thế hệ thứ 2. Vì vậy, ông đề nghị phải cân nhắc vấn đề này.

"Tôi nhấn mạnh là phải chú ý mặt trái của các mô hình, kể cả thành công như Thẩm Quyến, trong đó có mấy yếu tố gồm phát triển thiếu cân đối, đầu cơ đất đai có nguy cơ mất chủ quyền lãnh thổ, lao động giá rẻ bị bóc lột, bất công xã hội, an ninh trật tự, ô nhiễm môi trường và hàng loạt vấn đề khác", ông Vân lưu ý.

Phải có cơ chế vượt trội để lôi kéo nhà đầu tư

Không đồng tình với ĐB Nghĩa và ĐB Hoà, ĐB Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) giơ biển tranh luận. Theo ĐB Thân, trong đầu tư kinh tế, không nên nghĩ họ được 8 còn mình được 2 vì nếu không làm thì 2 cũng không được, thậm chí mảnh đất đó để nguyên.

ĐB Nguyễn Văn Thân (Thái Bình). Ảnh: Minh Đạt

Theo ông, các nhà đầu tư khi vào đều phải tính quyền lợi của họ. Mình được 2 nhưng vẫn có thể đồng ý được do đằng sau đó có thể khai thác thêm được nhiều khía cạnh, như casino, ngoài thu hút rất nhiều lao động còn thu hút được khách du lịch các nước đến đánh bạc, đi du lịch nơi khác, thu được chi phí ăn ở khách sạn 3-4 sao...

“Làm đầu tư mà cứ nghĩ họ được 8, ta được 2 thì không chơi là cách tư duy không mang tính kinh tế”, ĐB Thân nhấn mạnh.

Về thời hạn cho thuê đất, ĐB Thân cho biết, nhiều quốc gia yêu cầu đến 90 năm. “Chúng ta nói đất vàng nhưng người ta nhìn thấy chỗ khác đất vàng hơn thì sao? Mình phải có cơ chế vượt trội, thậm chí hơn những người đi trước, ưu việt cả về kinh tế và chính trị để lôi kéo cả nhà đầu tư trong nước và nước ngoài”, ĐB Thân nhấn mạnh.

ĐB Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) cho rằng, nếu không ban hành kịp thời luật, chúng ta sẽ mất đi cơ hội thu hút đầu tư, nhất là trong thời kỳ hội nhập.

Bà đồng tình dự luật này áp dụng 3 đặc khu: Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc, đại diện 3 khu vực Bắc - Trung - Nam tạo đột phá để phát triển kinh tế. Các địa phương này đã chuẩn bị sẵn, có các bước, đã lấy ý kiến đồng thuận trong xã hội để chờ đợi bước triển khai kế tiếp.

Bộ trưởng KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng tiếp thu các ý kiến góp ý của ĐB và hứa sẽ nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu để xây dựng dự án luật chất lượng, đảm bảo hoạt động thành công của các đặc khu.

“Với nước ta, đây là mô hình mới nên làm từng bước vững chắc, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, phù hợp với nguồn ngân sách có hạn. Sau đó sẽ tổng kết, đánh giá, có thể nhân rộng thể chế chính sách, mô hình quản lý mới cho các khu khác có đủ điều kiện”, Bộ trưởng nói rõ.

Về ý kiến lo lắng thời gian thuê đất quá dài lên đến 99 năm, Bộ trưởng nói rõ, theo luật Đất đai hiện nay, thời gian sử dụng đất sản xuất tối đa trong khu kinh tế là 70 năm, dự thảo luật này là 99 nhưng chỉ áp dụng với số ngành nghề ưu tiên và phải được Thủ tướng quyết định.