Đại biểu Quốc hội: Nhiều người dân phải bán hết tài sản đi khiếu nại

Chiều 7/11, Quốc hội nghe các báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, và thảo luận ở hội trường về nội dung này.

Đây là lần đầu tiên phiên làm việc của Quốc hội về nội dung trên được phát thanh, truyền hình trực tiếp.

Đại biểu Nguyễn Minh Sơn, Phó chủ nhiệm Uỷ ban kinh tế. Ảnh: Q.H

Ông Nguyễn Minh Sơn - Phó chủ nhiệm Uỷ ban kinh tế, bày tỏ chưa thực sự yên tâm trước những vụ việc khiếu nại của công dân dai dẳng năm này qua năm khác, trong khi đó một số cơ quan chức năng có biểu hiện đùn đẩy trong giải quyết.

“Không ít người đi khiếu nại phải bán hết tài sản để theo đuổi trong thời gian dài, có những người đời cha mẹ khiếu nại chưa xong lại chuyển sang đời con. Đây là mũi kim đâm vào da thịt, là sự nhức nhối nếu chúng ta đặt địa vị mình vào người dân đi khiếu nại?”, ông Sơn nói.

Theo đại biểu này, trong lĩnh vực giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, điều quan trọng không phải là thành tích làm được bao nhiêu, "nhiều hay ít phần trăm", mà ngược lại các cơ quan Nhà nước còn nợ dân bao nhiêu, chừng nào giải quyết xong. "Như thế mới là công bộc của dân", ông nhấn mạnh.

Qua phân tích tình hình trong nhiều năm, ông Sơn cho rằng, hiện số đơn thư khiếu nại, tố cáo có nội dung đúng nhiều hơn đơn thư sai, tỷ lệ này là đảo ngược so với trước. "Báo cáo của Chính phủ cần phân tích kỹ hơn đúng - sai về nội dung, trình tự", ông Sơn đề nghị.

Số đoàn khiếu nại, tố cáo đông người tăng

Tổng thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, năm 2017, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân có giảm so với năm 2016. Cụ thể, số lượt công dân đến các cơ quan hành chính nhà nước để khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh giảm 8,5%; tổng số đơn giảm 8,9%; tổng số vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước giảm 14,8%.

Tuy nhiên, theo ông Khái, số đoàn đông người tăng 10,2% so với năm 2016. Tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân có giảm nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp và gay gắt.

"Các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người chủ yếu thuộc lĩnh vực đất đai", Tổng thanh tra nói.

Thẩm tra nội dung trên, Chủ nhiệm Uỷ ban pháp luật Nguyễn Khắc Định cho rằng Chính phủ còn thiếu phân tích về tính chất của một số vụ việc khiếu nại, tố cáo bức xúc, nổi cộm, được dư luận xã hội quan tâm.

Theo ông Định, Ủy ban Pháp luật nhất trí với nhận định về nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh khiếu nại, tố cáo, đó là do còn thiếu tính nhất quán trong chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội; những tồn tại, yếu kém trong công tác quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực; năng lực, trình độ, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ còn hạn chế...

"Tình hình khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới có thể diễn biến phức tạp, khó dự báo, nhất là trong lĩnh vực đất đai, môi trường, nông nghiệp, đầu tư xây dựng, giao thông vận tải…", ông Định nói.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định. Ảnh: Q.H

"Lãnh đạo cần tăng cường đối thoại với dân"

Đại biểu Võ Đình Tín nêu câu hỏi: “Vì sao số lượng vụ việc giảm nhưng tính chất lại nghiêm trọng hơn?”.

Một trong những nguyên nhân phát sinh khiếu nại, tố cáo, theo ông Tín, là do công tác tiếp công dân chưa thấu tình đạt lý, khiến người dân mất lòng tin.

Bà Đỗ Thị Lan - Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh, nói Chính phủ, Quốc hội cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để góp phần khắc phục tình trạng người dân không chấp nhận các phương án giải phóng mặt bằng, giảm đơn thư khiếu nại.

Đánh giá tỷ lệ giải quyết khiếu nại, tố cáo đạt khoảng 83% như Chính phủ báo cáo năm qua là khá tốt, đại biểu Dương Minh Tuấn đề nghị Chính phủ, Quốc hội bổ sung thêm ba giải pháp cho lĩnh vực này.

Cụ thể, khi Chính phủ xây dựng kế hoạch thanh tra thì nên tập trung thanh tra đột xuất, tập trung giải quyết khiếu nại, tố cáo. "Tâm lý chung của người đi khiếu nại, tố cáo là muốn gặp người có chức vụ cao nhất trong cơ quan công quyền, vì vậy cần tiếp tục duy trì và tăng cường việc lãnh đạo đối thoại với dân", ông Tuấn nói.

Theo báo cáo của Tổng thanh tra Lê Minh Khái, năm 2018, Chính phủ xác định sáu nhóm nhiệm vụ chủ yếu của các cấp, các ngành. Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tổ chức đánh giá tình hình triển khai thực hiện Luật đất đai năm 2013, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Ngoài ra, Chính phủ cũng sẽ nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo; chỉ đạo thực hiện nghiêm túc việc tiếp công dân; giải quyết kịp thời, dứt điểm vụ việc mới phát sinh ngay từ cấp cơ sở...

Về giải quyết các vụ việc khiếu nại tồn đọng, phức tạp, kéo dài, Tổng thanh tra Lê Minh Khái cho biết các cơ quan hành chính nhà nước đã cơ bản hoàn thành việc xem xét, giải quyết 528 vụ việc. Hiện có 15 địa phương báo cáo không còn vụ việc phức tạp, kéo dài.

"Qua vụ việc xảy ra ở xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội, Thanh tra Chính phủ phối hợp với các bộ, ngành, địa phương lập danh sách, phân loại, xác định rõ thẩm quyền để tham mưu chỉ đạo xử lý, giải quyết dứt điểm 463 vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp", ông Khái nói.