Rộn ràng mùa Cốm dẹp Phong Lâm

Không ai biết nghề Cốm dẹp làng Phong Lâm, xã Nghi Phong có từ bao giờ. Theo những người cao niên, khi còn thiếu thời, họ đã được thưởng thức món cốm dẹp rang dòn thơm do ông bà, cha mẹ làm ra. Mùa cốm thường bắt đầu từ cuối tháng 8 Âm lịch đến Tết Nguyên Đán. Cốm dẹp được làm từ lúa nếp của đồng quê Nghi Phong và các vùng phụ cận. Nghề không yêu cầu kỹ thuật cao mà chỉ đòi hỏi có thời gian và sự chịu khó của người làm cốm.

Mọi công đoạn làm cốm của Làng Phong Lâm đều được làm thủ công.

Vào mùa cốm, công việc được bắt đầu từ 4 – 5 giờ sáng đến cuối chiều. Vào dịp Tết Nguyên Đán, công việc kéo dài đến đêm khuya. Các công đoạn làm cốm hầu hết đều bằng thủ công. Lúa nếp sau khi được tuyển chọn được đem luộc chín, sau đó chờ ráo nước đem rang. Bà Võ Thị Cúc – một người làm nghề Cốm dẹp làng Phong Lâm cho biết: “Làm cốm vất vả nhất vẫn là khâu rang cốm. Rang hết một nồi lúa 25kg phải mất 4 giờ. Nhà làm 6 - 7 yến lúa, các thành viên trong gia đình phải thay nhau ngồi rang. Công việc này đòi hỏi phải kiên trì, tập trung cao. Khi rang, lửa lò phải ổn định ở mức vừa phải, tay đảo liên tục để cốm chín đều. Khi hạt lúa nếp đã chín tới là phải bắc ra ngay để khỏi mất thời gian và hạt cốm giữ được màu xanh tự nhiên, không dùng chất tạo màu”.

Trong các công đoạn làm cốm, rang cốm là khâu chiếm nhiều thời gian nhất, đòi hỏi sự kiên trì, tỉ mỉ.

Cốm dẹp của làng Phong Lâm có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Trước đây, bà con chỉ bán cốm quanh vùng, nay Cốm dẹp Phong Lâm đã đã có mặt ở các tỉnh xa như Quảng Bình, Huế, Đà Nẵng và một số tỉnh phía Bắc.

Cốm rang cũng là món ăn được trẻ nhỏ trong làng ưa thích.

Làng Phong Lâm, xã Nghi Phong hiện có trên 20 hộ dân làm nghề Cốm dẹp truyền thống. Theo chia sẻ của ông Nguyễn Đình Nam - Xóm trưởng Làng Phong Lâm: "Nghề cốm làm theo thời vụ. Trung bình mỗi vụ các hộ dân tiêu thụ khoảng 150 tấn lúa nếp, tổng thu nhập sau khi trừ chi phí ước trên 1,7 tỷ đồng. Trong đó, số hộ có mức thu trên 10 triệu đồng/tháng không ít. Riêng hộ ông Nguyễn Đình Lộc ngoài làm cốm còn mở dịch vụ máy xát, cung ứng lúa nếp cho bà con trong làng, thu nhập xấp xỉ 80 triệu đồng trong 4 tháng làm cốm”.

Nghề cốm mang tính thời vụ nhưng cho thu nhập ổn định.

Mặc dù nghề phụ, diễn ra trong thời gian ngắn nhưng nghề Cốm dẹp cùng với nghề bún bánh truyền thống đã góp phần cải thiện đời sống của bà con làng Phong Lâm. Nhiều hộ có điều kiện mua sắm phương tiện, xây nhà cửa khang trang. Hiện làng có 113 hộ thì có tới 35% hộ giàu, 55% hộ khá, hộ nghèo không còn.

Ông Nguyễn Trọng Hiếu - Bí thư Đảng ủy xã Nghi Phong cho biết: "Nghề cốm dẹp của địa phương được làm sạch từ sản phẩm đến môi trường, cho thu nhập khá. Tuy nhiên, do thời gian làm nghề cốm chỉ diễn ra trong khoảng 4 tháng/năm nên việc xây dựng làng nghề chế biến cốm dẹp gặp khó khăn. Trước mắt, cấp ủy, chính quyền xã có chủ trương xây dựng Phong Lâm thành làng nghề; đồng thời vận động bà con nâng cao tay nghề để sản phẩm Cốm dẹp của làng Phong Lâm có chỗ đứng ổn định trên thị trường"./.