Vi phạm hành lang đường dây thông tin đường sắt: Dân và doanh nghiệp cùng 'khóc'

Dân bức xúc

Các hộ dân khối 7, 8, 10 của phường Quỳnh Thiện nói rằng, từ nhiều năm nay họ mất quyền sử dụng đất. Không được xây dựng mới, hoặc cải tạo nhà ở, dù họ được Nhà nước trao quyền sử dụng đất. Nguyên nhân là bởi tuyến đường dây thông tin, tín hiệu đường sắt vắt ngang qua thửa đất.

Đường dây thông tin tín hiệu đường sắt “luồn lách” dưới mái hiên, nhà các hộ dân ở phường Quỳnh Thiện (TX.Hoàng Mai). Ảnh: Nhật Lân

Năm 2015, thời điểm Quốc lộ 1A được nâng cấp, mở rộng, mặt đường cao hơn 1m so với nền cũ. Nhà ở dân cư khu vực này vốn đã xuống cấp, thấp nhỏ, lại càng lộ những bất cập trong sử dụng. Chính vì vậy, nhiều gia đình buộc phải nâng cao nền nhà hoặc xây dựng nhà mới. Từ đó, khoảng cách từ công trình nhà ở đến đường dây thông tin, tín hiệu và hệ thống cấp điện đường sắt bị rút ngắn.

Quan sát thực tế, nhiều vị trí, đường dây chui luồn dưới mái hiên nhà, hoặc bị nhà dân xây nhà vượt, trùm lên. Tình trạng chập, đứt đường dây có thể xảy đến bất cứ lúc nào, gây mất tác dụng liên lạc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của hệ thống tín hiệu đường sắt.

Gia đình anh Hồ Hồng Lĩnh, xây khu nhà xưởng để kinh doanh vật liệu xây dựng đã ôm luôn tuyến đường dây này trong nhà xưởng. Với gia đình anh Hồ Sỹ Thế, được mẹ là bà Trần Thị Hiên cho ở trên thửa đất được cấp trước năm 1980. Vậy nhưng, ngay từ khi đưa vợ con về đây sinh sống thì đã thấy tuyến đường dây nằm vắt ngang thửa đất. Vì vậy, anh phải thuê nhà cho vợ con ở, thửa đất mẹ cho thì làm xưởng.

Hiện anh Thế rất muốn xây nhà, nhưng do vướng tuyến đường dây này nên chưa thực hiện được. Anh Thế nói: "Bây giờ muốn xây nhà thì phải xin giấy phép nhưng do có tuyến đường dây tín hiệu đường sắt này nên không biết phải làm thế nào. Nếu chiếu theo quy định từ tâm tuyến đường dây ra mỗi bên là 3,5m mới được xây nhà thì thửa đất của tôi bị cắt nhỏ, không đủ diện tích để xây nhà nữa...".

Có rất nhiều nhà không đủ kiên nhẫn chờ đợi như gia đình anh Thế. Như trường hợp gia đình ông Đào Hoa Mai, vì vướng tuyến đường dây nên khi xây dựng phải chia căn nhà làm hai; giữa gian khách, gian nghỉ và gian bếp là khoảng lưu không rộng hơn 3m khiến ngôi nhà thật khó coi.

Gia đình bà Nguyễn Thị Đào (đất có trước năm 1980) có cột và đường dây nằm ngay trong khu vực bếp và nhà vệ sinh. Cột và đường dây thấp lè tè ngang đầu người, lại nghiêng đổ; chính vì thế, đã không thể cải tạo, xây mới nhà.

Bà Đào chia sẻ: “Cứ động trời là lo ngay ngáy. Sấm sét mà đánh vào đường dây, cột thì tính mạng mấy người trong nhà tôi không biết thế nào. Tôi chỉ mong Nhà nước sớm có giải pháp giúp gia đình, di dời cột, đường dây ra khỏi thửa đất để gia đình có điều kiện làm nhà ở mới".

Doanh nghiệp lo lắng

Đơn vị quản lý hệ thống đường dây thông tin đường sắt ngang qua phường Quỳnh Thiện là Công ty CP Thông tin tín hiệu đường sắt Vinh. Theo đơn vị này, tình trạng các hộ dân xây dựng công trình, nhà ở trong phạm vi hành lang đường dây tín hiệu là vi phạm pháp luật; có nguy cơ gián tiếp gây ra tai nạn giao thông đường sắt. Vi phạm càng gia tăng thời điểm Quốc lộ 1A được nâng cấp hoàn chỉnh.

Vì vậy, họ đã nhiều lần đề nghị các cấp chính quyền, ngành liên quan xử lý. Đơn cử, vào tháng 4/2017, khi hộ gia đình ông Hồ Hồng Lĩnh xây dựng nhà trùm lên đường dây đã có văn bản đề nghị UBND TX. Hoàng Mai và các đơn vị có liên quan ở đây phối hợp giải quyết xử lý công trình vi phạm nhưng rồi cũng không thực hiện được.

Cột và đường dây thông tin nằm ngay sát khu vực bếp của gia đình bà Nguyễn Thị Đào (phường Quỳnh Thiện, TX. Hoàng Mai). Ảnh: Nhật Lân

Phó Giám đốc Công ty CP Thông tin tín hiệu đường sắt Vinh, ông Nguyễn Văn Hưng cho biết, công ty đã có nhiều văn bản được gửi đến các cơ quan cấp tỉnh đề nghị được giúp đỡ giải quyết. Ngoài báo cáo thực trạng, khẳng định “hệ thống đường thông tin bị xâm hại nghiêm trọng ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống thông tin và điều khiển chạy tàu”.

Thời gian vừa qua UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở GTVT chủ trì thực hiện kiểm tra thực trạng, tham mưu hướng xử lý. Thanh tra Sở GTVT đã phối hợp với TX. Hoàng Mai kiểm tra hiện trạng. Xác định tất cả có 68 hộ nằm trong phạm vi hành lang đường dây thông tin có vi phạm ở 3 cấp độ. Trong đó, có hơn 30 hộ ảnh hưởng nghiêm trọng; 7 hộ có vi phạm đặc biệt nghiêm trọng cần phải tháo dỡ công trình, di dời đi nơi khác...

Ông Nguyễn Văn Hưng nói: “Dù nhiều hộ dân được cấp thẩm quyền cấp giấy chứng nhận QSD đất, nhưng đường dây thông tin đường sắt có từ trước đó; vì vậy, việc xây dựng công trình nhà ở trong hành lang đường dây là vi phạm luật. Dù các cơ quan chức năng đã kiểm tra làm rõ, nhưng việc xử lý đang là vấn đề khó...”.

Lời giải cho bài toán kinh phí?

Tìm hiểu, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 13/9/2017, Thanh tra Sở GTVT, UBND TX.Hoàng Mai, đại diện Công ty CP Thông tin tín hiệu đường sắt Vinh đã tổ chức kiểm tra thực trạng, qua đó xác định vi phạm như ông Nguyễn Văn Hưng trao đổi. Nguyên nhân cũng được chỉ ra là việc nâng cấp Quốc lộ 1A, mặt đường được tôn cao, dẫn đến đường dây và nhà cửa công trình của dân bị rút ngắn khoảng cách an toàn. Dẫn đến các hoạt động xây dựng nhà cửa, công trình, ảnh hưởng nghiêm trọng hoạt động của hệ thống tín hiệu đường sắt; tiềm ẩn gây tai nạn giao thông.

Về biện pháp xử lý, các bên đều thống nhất trước mắt sẽ thực hiện nâng chiều cao của đường dây thông tin tín hiệu; về lâu dài, sẽ thực hiện phương án dịch chuyển hoặc di dời đường dây; với 7 hộ dân được xác định vi phạm nghiêm trọng hành lang an toàn đường dây thông tin tín hiệu, lập phương án thực hiện giải tỏa trước ngày 25/9/2017. Dù vậy, cho đến nay các giải pháp tạm thời và lâu dài đều được thực hiện!

Theo đại diện của Công ty CP Thông tin tín hiệu đường sắt Vinh, họ chỉ có thể hỗ trợ về mặt kỹ thuật, nhân lực trong quá trình nâng chiều cao đường dây, chứ không có kinh phí để thực hiện. Và theo kết luận tại buổi làm việc ngày 13/9/2017, họ đã lập dự trù kinh phí vật liệu, nhân công gửi UBND phường Quỳnh Thiện để thực hiện. Tuy nhiên chưa nhận được hồi âm.

Còn đại diện của UBND phường Quỳnh Thiện và Phòng Quản lý đô thị TX.Hoàng Mai thì cho biết, để có kinh phí thực hiện, sẽ tổ chức họp để kêu gọi các hộ có liên quan đóng góp. Trường hợp không đảm bảo kinh phí, sẽ báo cáo UBND TX. Hoàng Mai, để qua đó có sự hỗ trợ một phần kinh phí. Tuy nhiên, đại diện cả hai đơn vị này đều băn khoăn, mong muốn Công ty CP Thông tin tín hiệu đường sắt Vinh hướng đến phương án di chuyển đường dây thông tin tín hiệu. Như ông Nguyễn Bá Bình - Phó Chủ tịch UBND Phường Quỳnh Thiện trao đổi, do người dân xây dựng chủ yếu trên đất ở nên việc xử lý vi phạm rất khó. Chính vì vậy, cần xem xét thực hiện phương án di dời tuyến đường dây thông tin tín hiệu.

Theo Phó Chánh thanh tra Sở GTVT Phan Huy Chương, việc di chuyển đường dây thông tin là phương án tối ưu, nhưng chưa biết đến bao giờ mới thực hiện được. Vì vậy, để đảm bảo an toàn giao thông đường sắt, đồng thời giảm bớt những bất cập trong đời sống của người dân, cần phải thực hiện gấp giải pháp tạm thời. “Sở GTVT sẽ có báo cáo gửi UBND tỉnh để có sự chỉ đạo, nhưng yêu cầu các bên liên quan tập trung thực hiện kế hoạch đã thống nhất trong ngày 13/9/2017...” - ông Phan Thanh Chương trao đổi.