Mấy năm gần đây, cây dưa bở ở xã Nghi Thạch, huyện Nghi Lộc được xem là cây trồng hàng hóa có giá trị kinh tế cao và được khách hàng săn đón. Bởi loại quả này rất bổ dưỡng, mát và có tính giải khát rất tốt trong mùa hè nắng nóng. Nông dân trồng dưa bở không phải lo đầu ra.
Gia đình chị Trần Thị Tuyết ở xóm 4, xã Nghi Thạch, huyện Nghi Lộc trồng dưa bở trên diện tích 1 sào đất. Mặc dù năng suất có giảm so với vụ trước, nhưng bù lại dưa bở chín đúng vào mùa nắng nóng và đặc biệt đúng dịp du lịch Cửa Lò nên rất dễ bán. Theo chia sẻ của chị Tuyết: “Một ngày tôi thu hoạch 2 đến 3 lần, cứ chín quả nào thì bán quả đó, dễ bán lại không phải đi xa. Đặc biệt khách du lịch Cửa Lò đi qua địa bàn thích mua loại quả này làm quà.”
Người dân xã Nghi Thạch phấn khởi thu hoạch dưa bở.
Hiện xã Nghi Thạch có 5 xóm trồng cây dưa bở gồm: Xuân Lạc, Xuân Hoa, Xuân Tiến, Xuân Thịnh và Trung Khánh, với tổng diện tích trên 10 ha. Theo các hộ trồng dưa, dưa bở có lợi thế không phải mua giống. Cuối vụ chỉ cần chọn quả chín già, bổ lấy hạt phơi khô, bảo quản tốt là vụ sau có thể sử dụng ươm trồng.
Cây dưa bở có đặc tính không chịu được các loại thuốc hóa học nên các công đoạn chăm sóc cây trồng đều được người dân sử dụng các phương pháp tự nhiên.
Do diện tích ít, trung bình mỗi hộ chỉ trồng từ 1 – 1,5 sào nên đa số các hộ dân tự thu hoạch đi bán chứ không qua thương lái. Trung bình mỗi quả có giá dao động từ 10.000 – 20 ngàn đồng; quả to nhất cũng chỉ 30 ngàn đồng. Vụ dưa này, trung bình mỗi hộ thu về từ 4.000.000 – 5.000.000 đồng/sào trong khoảng thời gian 2 tháng. Qua thực tế mấy năm gần đây, cây dưa bở được xem là cây trồng hàng hóa có giá trị kinh tế cao tại đồng đất Nghi Thạch, nên các hộ nông dân được khuyến khích chuyển đổi sang trồng dưa.
Dưa bở hút khách dịp nắng nóng.
Nói về công tác hỗ trợ người dân trong phát triển trồng cây dưa bở trên địa bàn, ông Đặng Hữu Thìn - Chủ tịch Hội Nông dân xã Nghi Thạch cho biết: “Hàng năm địa phương chú trọng nâng cấp hệ thống kênh mương thủy lợi nội đồng. Đồng thời đẩy mạnh công tác chuyển giao khoa học kỹ thuật để các hộ nông dân áp dụng, nâng cao năng suất cây trồng.”
Dưa bở hay còn có cách gọi dân dã là dưa nứt, hiện đang được xem là cây đặc sản ở huyện Nghi Lộc. Bởi loại quả này khi chín có vị ngọt, thơm mát, bổ dưỡng, giải khát rất tốt trong mùa hè.
Tác dụng của quả dưa bở
Theo Đông y, dưa bở có vị ngọt, tính lạnh, tác dụng giải khát, trừ phiền, thông khí, lợi tiểu, trong những ngày hè nóng bức ăn dưa bở có thể phòng ngừa được cảm nắng.
Chữa chứng nhiệt, phiền khát, tiểu tiện rít, không thông thoát, đại tiện táo bón, ăn khoảng 250 g dưa bở bỏ vỏ, ăn cả hạt. Thuốc có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân, lợi niệu.
Cuống dưa bở tính hàn, vị đắng, có độc; có công năng gây nôn, tống các thứ tồn tích trong dạ dày ra, lợi thủy. Trung y ngay từ thời Nhà Hán đã biết dùng cuống quả dưa bở để thúc nôn phong đàm và thức ăn không tiêu trong dạ dày ra. Y học hiện đại cũng khẳng định rằng, trong cuống quả dưa bở có chất melotoxin, loại thuốc đặc hiệu quan trọng thúc nôn, hạ thủy, làm tiêu tan hoàng đản.
