Van Gaal và sự sụp đổ của bóng đá Hà Lan

Ngày 24/8/2011. ĐT Hà Lan lần đầu tiên đứng trên đỉnh bảng xếp hạng FIFA trong lịch sử tồn tại, chỉ hơn 1 năm sau khi họ lọt vào chung kết World Cup 2010. Với những ngôi sao như Wesley Sneijder, Robin Van Persie hay Rafael Van der Vaart đạt đỉnh phong độ, người Hà Lan tin rằng vinh quang lớn đang chờ phía trước.

Tình hình trở nên cực kỳ khả quan. Hà Lan đã sẵn sàng cho Euro 2012, đoạt 27/30 điểm tối đa ở vòng loại. Ở cấp CLB, họ đứng thứ 6 trên BXH thành tích của UEFA, Ajax vào vòng 1/8 Europa League còn PSV Eindhoven và Twente lọt tới tận tứ kết. Sang năm 2012, Hà Lan thậm chí còn có tới 6 đại diện dự cúp châu Âu, 5 đội dự Europa League thì 4 đội vào vòng knock-out.

Thế nhưng mọi thứ đi xuống rất nhanh. Hà Lan rơi vào bảng “Tử thần” với Đan Mạch, Đức và Bồ Đào Nha và bị loại sớm ở Euro 2012. Giải VĐQG Eredivise liên tục bán cầu thủ, những Vertonghen, Van der Wiel, Strootman, Bony, Eriksen, Mertens, Van Ginkel, Chadli, Alderweireld và Van Dijk ra đi trong giai đoạn 2012 – 2013. Tam đại gia (PSV, Ajax & Feyenoord) ngày càng yếu đi về thành tích lẫn tài chính.

ĐT Hà Lan đến với World Cup 2014 trong lúc kỳ vọng ở quê nhà khá thấp, vẫn là bộ khung của những Robben, Van Persie, Sneijder, Huntelaar dẫn đầu. Thế nhưng dưới sự chỉ đạo của HLV Louis Van Gaal, Hà Lan bất ngờ vào tới bán kết, chỉ chịu thua Argentina trước khi hạ chủ nhà Brazil 3-0 ở trận tranh giải ba.

Thế nhưng sau khi Van Gaal ra đi và thế hệ cận vệ già ngày một cho thấy dấu hiệu tuổi tác, Hà Lan có một chiến dịch vòng loại EURO 2016 thảm hại, có 13 điểm sau 10 trận và đứng thứ 4 ở bảng đấu của mình.

Điều gì đã xảy ra với bóng đá Hà Lan?

Xung đột Van Gaal – Cruyff

Hẳn nhiều người đã biết giờ Louis Van Gaal đã thôi nghiệp huấn luyện, kết thúc những năm tháng cầm quân vinh quang. Tuy nhiên ảnh hưởng của Van Gaal với bóng đá Hà Lan thì vẫn rất lớn, tiêu cực hay tích cực tùy vào cách nhìn của mỗi người.
 

Phong cách bóng đá Tổng lực của Hà Lan đã được hình thành và nổi tiếng nhờ HLV Rinus Michels và học trò của ông, Johan Cruyff, tiếp tục phát triển nó mạnh mẽ không chỉ với học viện bóng đá của Ajax nói riêng và các học viện bóng đá trẻ của Hà Lan nói chung mà còn mang sang phổ biến ở tận Barcelona. Van Gaal cũng phần nào được đào tạo trong môi trường Ajax và là HLV trưởng của CLB này khi Ajax vô địch cúp C1 năm 1995.

Vấn đề phát sinh từ lúc này. Thành công của Van Gaal khiến LĐBĐ Hà Lan nhờ Van Gaal cố vấn cho chương trình đào tạo bóng đá trẻ của quốc gia và Van Gaal đề xuất một mô hình đào tạo đi ngược lại Cruyff. Nếu như Cruyff chú trọng vào phát triển kỹ thuật cá nhân của các cầu thủ, Van Gaal muốn cầu thủ Hà Lan được đào tạo tùy theo vị trí.

Van Gaal có lòng ganh đua khá cao và ông muốn các cầu thủ trẻ cũng như vậy, do đó số giờ học kỹ thuật cá nhân bị giảm xuống để cầu thủ trẻ luyện cơ bắp và tập chiến thuật. Cơ bắp sớm phát triển giúp cầu thủ trẻ sớm chơi áp đảo các cầu thủ đồng trang lứa, nhưng khi lên đá chuyên nghiệp và đấu với những đối thủ thuộc nhiều lứa tuổi, lợi thế ấy không còn và lúc này sự sáng tạo và kỹ thuật mới tạo nên khác biệt.

Trong số những cầu thủ Hà Lan nổi bật nhất gần đây, chỉ có Arjen Robben không đi theo chương trình đào tạo mà Van Gaal áp dụng và nhờ đó anh vẫn giữ kỹ thuật dắt bóng siêu việt để thi đấu ở Bundesliga cho Bayern Munich. Ngoài Robben với Memphis Depay, Hà Lan đang thiếu trầm trọng những cầu thủ sáng tạo, dẫn đến một lối chơi cực kỳ xấu xí mà tiêu biểu là cú “kung-fu” của Nigel De Jong với Xabi Alonso ở chung kết World Cup 2010.
 

Thất bại nặng nề nhất của bóng đá trẻ Hà Lan là ngoài Huntelaar và Ron Vlaar, những cầu thủ của đội U21 Hà Lan vô địch châu Âu năm 2007 hoàn toàn không tiến bộ thành ngôi sao, trong đó tai tiếng nhất là Royston Drenthe đang đá ở UAE dù một thời từng khoác áo Real Madrid.

Vì điều này mà Louis Van Gaal và Johan Cruyff đã ghét nhau trong nhiều năm khi không ai chịu người kia là đúng. Và có vẻ Cruyff đang thắng thế khi LĐBĐ Hà Lan đã trở lại với chương trình của Cruyff, nhưng sẽ phải nhiều năm nữa để một thế hệ ngôi sao mới ra đời.

Và trong khi người Hà Lan lo lắng không yên về bóng đá trẻ nước nhà, người Đức đã sớm nhận ra sai lầm của mình vào năm 2000, đúng trong năm Hà Lan áp dụng chương trình của Van Gaal. Kể từ đó Đức đã lại vô địch World Cup, trong khi Hà Lan vẫn đang khắc khoải chờ một danh hiệu vô địch Thế giới.