Bí ẩn 12.000 người chết vì sương mù đã có lời giải

Theo USA Today, các chuyên gia ước tính sự kiện đám sương khói khổng lồ (Great Smog) bao trùm thủ đô London của nước Anh trong vòng năm ngày của tháng 12-1952 đã giết chết hơn 12.000 người và khiến 150.000 người khác nhập viện. Ngoài ra, hàng ngàn động vật cũng bị chết một cách bí hiểm.

Trong suốt đợt rét đột ngột vào ngày 5-12-1952, các hạt lưu huỳnh trộn lẫn với khói từ việc đốt than đã khiến màn sương mù có màu vàng và kèm theo mùi trứng thối. Một số cư dân London báo cáo rằng họ thậm chí còn không thể nhìn thấy chân mình, còn các phương tiện giao thông trên đường đều ngừng hoạt động. Trong khi đó, chim chóc liên tục đâm đầu vào các tòa nhà cao tầng, các vụ trộm cướp lại tăng lên vì thủ phạm có thể dễ dàng trốn thoát.
 

Thủ đô London (Anh) chìm trong màn sương mù tháng 12-1952. Ảnh: Daily Mail

Đến ngày 9-12, đám sương mù trên đã tan sau khi bị các đợt gió lạnh thổi ra biển Bắc. Vụ việc dẫn đến sự ra đời của Đạo luật Không khí sạch 1956. Đạo luật quy định việc hạn chế hoạt động đốt than tại những khu vực thành thị ở Vương quốc Anh.

Mới đây, một nhóm các nhà khoa học tin rằng họ đã tìm ra được nguyên nhân chính xác và nguồn gốc của đám sương khói bí ẩn kia thông qua các thí nghiệm và đo đạc không khí tại Trung Quốc. Công trình nghiên cứu này của họ đã được đăng trên tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ.

“Mọi người đều biết rằng sulfate góp phần lớn gây ra sương mù. Các hạt acid sulfuric được hình thành từ khí sulfur dioxide thải ra từ việc đốt than trong sinh hoạt của người dân, nhà máy điện cũng như từ các nguồn khác” - tác giả chính của nghiên cứu - Renyi Zhang, nhà khoa học thuộc ĐH Texas A&M (Mỹ), cho biết trong một tuyên bố.

“Tuy nhiên, việc khí sulfur dioxide trở thành acid sulfuric lại là điều chưa ai rõ. Các kết quả của chúng tôi cho thấy quá trình này được hỗ trợ bởi khí nitrogen dioxide - một sản phẩm phụ khác từ hoạt động đốt than và ban đầu xảy ra với sương mù tự nhiên” - ông Zhang giải thích.

Theo nghiên cứu, tình trạng tương tự nói trên cũng thường xuyên xảy ra ở Trung Quốc. “Điểm khác biệt ở Trung Quốc là sương mù tại đây hình thành từ những hạt nano nhỏ hơn nhiều và quá trình tạo ra sulfate chỉ có thể xảy ra khi có chất ammonia làm chất xúc tác để trung hòa các hạt” - ông Zhang nói thêm.

Nhà khoa học này cho biết khí sulfur dioxide chủ yếu được thải ra từ các nhà máy điện ở Trung Quốc. Trong khi đó, khí nitrogen dioxide bắt nguồn từ các phương tiện giao thông, còn chất ammonia xuất phát từ phân bón và phương tiện giao thông.

“Một lần nữa, các quá trình hóa học thích hợp phải tương tác lẫn nhau để tạo ra màn sương mù chết người ở Trung Quốc. Đáng chú ý là trong khi sương mù năm 1952 ở London có tính acid cao thì sương mù ở Trung Quốc lại ở trạng thái trung tính” - ông Zhang kết luận.