Quang Lý - giọng ca vàng của hai thế kỷ nhạc Việt

►Vợ ca sĩ Quang Lý: 'Chồng tôi mất mà chưa kịp trăn trối gì'
►Những hình ảnh khỏe mạnh cuối đời của NSƯT Quang Lý
►Những tình khúc ghi dấu ấn NSƯT Quang Lý
►NSƯT Quang Lý qua đời vì đột quỵ ở tuổi 65

Ca sĩ Quang Lý đột ngột qua đời tại nhà riêng ở TP HCM sau cơn nhồi máu cơ tim sáng 1/12. Tin buồn lan đi khiến đồng nghiệp, khán giả bàng hoàng, đau xót. Những năm qua, Nghệ sĩ Ưu tú không còn đi hát thường xuyên vì lý do sức khỏe và cũng vì chọn lọc chương trình. Nhưng mỗi khi nhắc đến tên ông, mọi người lại nhớ ngay hình ảnh một nam nghệ sĩ không tuổi, luôn lịch lãm, sang trọng trên sân khấu với chất giọng nồng nàn, đầy cảm xúc.

Độc giả có nickname Viethung chia sẻ với VnExpress: "Sau năm 1975, có ba nhạc sĩ - ca sĩ mà tôi thích nhất là Quang Lý, Trần Tiến và Thế Hiển. Tất cả họ là những người đem âm nhạc đến tận chiến trường K (Campuchia) năm xưa, nông trường Thanh niên xung phong phục vụ bằng tất cả trái tim cháy bỏng. Quang Lý mất đi nhưng lúc nào tôi cũng nhớ anh qua hai ca khúc Trở về dòng sông tuổi thơ và Thư tình cuối mùa thu".

Còn độc giả Thanh Tâm Trần bày tỏ: "Chính giọng ca của anh đã làm một người miền Nam như tôi yêu Hà Nội như yêu quê mình. Cũng chính anh đã nâng cao ca khúc Ngọn nến của Phú Quang lên đỉnh cao âm nhạc. Vĩnh biệt giọng ca vàng của hai thế kỷ".

Nhiều khán giả, đồng nghiệp xem Quang Lý là gương mặt nghệ sĩ thuộc thế hệ "Giọng ca vàng của hai thế kỷ" của làng nhạc Việt. Ông hoàn toàn xứng đáng với lời tôn vinh. Bởi trong hơn 40 năm gắn bó âm nhạc trải dài từ thập niên 1970 của thế kỷ trước đến nay, Quang Lý đã cống hiến trọn vẹn cho tình yêu âm nhạc. Ở ông hình thành một chân dung nghệ sĩ in đậm dấu ấn riêng biệt, góp phần tạo chiều sâu, bề dày cho đời sống nhạc Việt và truyền cảm hứng mạnh mẽ cho lớp nghệ sĩ trẻ.

Trước năm 1975, giọng hát trữ tình của Quang Lý đã được một thế hệ khán giả sống qua thời chiến tranh gian khó của đất nước nhớ đến như giọng hát của một thời không quên. Sau năm 1975, ông từng cùng nhạc sĩ Trần Tiến và các ca sĩ thực hiện những buổi du ca, hát cho thanh niên, công nhân ở các nông trường, hát cho sinh viên xa quê. Chỉ với chiếc đàn guitar thùng, cái loa sắt, nhưng tính nghệ thuật và cảm xúc của mỗi buổi diễn luôn đầy ắp, truyền cảm hứng sống lạc quan cho một thế hệ.
 

Nghệ sĩ Ưu tú Quang Lý được khán giả và đồng nghiệp, giới chuyên môn đánh giá là người nghệ sĩ thực thụ, nằm trong thế hệ "ca sĩ vàng" của Việt Nam.

Quang Lý sở hữu giọng hát nam hiếm có. Nhạc sĩ Phú Quang từng chia sẻ: "Tôi thích Quang Lý vì một điều rất bình thường: Giọng hát đẹp và quá chân thực giữa một đời sống ngày càng nhiều những toan tính và mưu mô...". 

MC Quỳnh Hương - làm việc với Quang Lý khoảng 17 năm qua các chương trình âm nhạc - nhận xét: "Ông hát đầy kỹ thuật nhưng không bao giờ lộ ra cho người nghe thấy cách ông xử lý kỹ thuật". 

Giọng hát Quang Lý dung hòa được nhiều chất nhạc của các nhạc sĩ tài hòa, trong đó chủ đạo là dòng nhạc trữ tình. Quang Lý góp phần thổi hồn vào các ca khúc của Phú Quang, Phan Huỳnh Điểu, Huy Du, Nguyễn Văn Tý, Đỗ Nhuận, Hoàng Hiệp... Khi ông hát về những năm tháng chiến tranh, về sự dữ dội, phù du của đời sống hay về những hợp tan trong tình yêu, tất cả cung bậc cảm xúc đều được lắng đọng lại qua chất giọng dịu dàng cùng phong cách trầm tư, khoan thai.

Đời sống của nghệ sĩ Quang Lý đồng nhất với phong cách âm nhạc và giọng hát của ông. Ở đó, người ta luôn bắt gặp sự chân thành, hiền hòa nhưng không tẻ nhạt mà lúc nào cũng đầy cảm xúc. Ca sĩ Ánh Tuyết chia sẻ ông là: "Một người nghệ sĩ với một giọng hát đẹp ngời ngời sang trọng và đẳng cấp, đẳng cấp trong cách hát cả cách sống và cách biểu hiện".

Video: Những ca khúc in đậm giọng hát trữ tình của NSƯT Quang Lý

 

Những nhạc phẩm Dạ khúc, Ngọn nến, Thư tình cuối mùa thu, Thuyền và biển, Hà Nội ngày trở về, Trở về dòng sông tuổi thơ, Những ánh sao đêm, Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa... qua tiếng hát Quang Lý được chắp thêm đôi cánh cảm xúc, thêm đời sống riêng để ngấm sâu vào lòng khán giả. Mọi sự luyến láy của ông đều nhẹ nhàng như nhịp thở, như lời trò chuyện, tự sự dịu dàng. Nhưng khi cần thiết, bên trong chất giọng trữ tình ấy vẫn toát lên cảm xúc dữ dội và cuộn trào. 

Trong lời dẫn của album Vọng âm sóng (2006), nhà thơ Đỗ Trung Quân viết: "Sở hữu một giọng hát đẹp đến hiếm hoi, Nghệ sĩ ưu tú Quang Lý vẫn là một bảo đảm thuần nhã, trữ tình cho sự thể hiện những ca khúc danh tiếng của những tiếng sóng, của những dòng sông trôi qua album này".
 

Nghệ sĩ Quang Lý trong đêm nhạc kỷ niệm 14 năm ngày Trịnh Công Sơn qua đời diễn ra ở Phu Văn Lâu, thành phố Huế vào năm 2015.

Đi lên từ thời gian khó của đất nước, dù đã tạo được chỗ đứng riêng, khi tuổi không còn trẻ, ông luôn khẳng định bản thân không phải là nghệ sĩ chỉ sống trong hào quang quá khứ mà luôn tìm tòi, cầu tiến. 

Năm 2015, khi ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh và nhạc sĩ Trần Mạnh Tuấn ngỏ lời mời ông tham gia chương trình kỷ niệm 14 năm ngày giỗ của Trịnh Công Sơn, Quang Lý vui vẻ nhận lời, xem đây là cơ hội tốt để làm mới bản thân. Khi ấy, trên sân khấu Phu Văn Lâu, thành phố Huế, khoảng 15.000 khán giả đã dành cho Quang Lý những tràng pháo tay nồng nhiệt khi ông xuất hiện để trình diễn nhạc phẩm Em đi bỏ lại con đường. Chất giọng trầm ấm, cách xử lý nhẹ nhàng, tinh tế của ông mang đến một bài nhạc Trịnh sâu lắng và rất đời.

Ở tuổi ngoài 60, ông luôn giữ nỗi niềm đau đáu về sự phát triển của nhạc Việt. Dù sức khỏe không tốt, ông vẫn tham gia những chương trình mang tính xã hội và cộng đồng. Ông thường chọn lọc, tham gia những dịp lễ lớn, các sự kiện hoặc chương trình mang dấu ấn về âm nhạc.

"Tôi cũng thích tham gia những chương trình như 'Giai điệu tự hào' chẳng hạn, vì trên những sân khấu như thế, mình được hát những nhạc phẩm đi cùng năm tháng, được giữ chất nhạc vốn có của mình", nghệ sĩ từng nói.
 

Nghệ sĩ Ưu tú Quang Lý bên ca sĩ trẻ Hoàng Yến Chibi trong chương trình "The mash up" sắp phát sóng.
 

Vài tháng trước khi mất, ông còn vui vẻ nhận lời tham gia một gameshow về mashup trên truyền hình. Ngày 22/11, ông còn xuất hiện ở buổi giới thiệu về chương trình này bên cạnh các nghệ sĩ trẻ. Ở sân chơi âm nhạc mới, ông được ghép đôi với ca sĩ Hoàng Yến Chibi (sinh năm 1995). Ông tin vào người trẻ, thích được gần gũi, hòa vào môi trường của họ để không chỉ góp phần truyền kinh nghiệm cho họ mà còn là học hỏi từ họ. 

Ngày 6/12, khi chương trình này phát sóng, khán giả sẽ được thấy một Quang Lý mới mẻ khi thể hiện các ca khúc mà thế hệ 9X ngày nay yêu thích như Ngây ngô, Tình yêu màu nắng... Nhưng đó cũng là lúc khán giả chỉ còn có thể "gặp lại" Nghệ sĩ Ưu tú qua giọng hát sống mãi với thời gian của ông.