Tập đoàn Lotte bị điều tra và dấu hỏi về sự trung thực ở các dự án Lotte ở Việt Nam

Chủ tịch tập đoàn Lotte, Shin Dong-bin, và cha của ông đã bị cấm xuất cảnh khỏi Hàn Quốc để điều tra về nghi vấn tham nhũng, lập quỹ đen và giao dịch trái phép

Cuộc điều tra

Một trong những thông tin gây bất ngờ nhất tại Hàn Quốc trong tháng Sáu vừa qua là các cơ quan điều tra của nước này đã tiến hành cuộc điều tra, khám xét trụ sở của tập đoàn Lotte, tập đoàn kinh tế lớn thứ năm tại Hàn Quốc. Kể từ đó đến nay, nhiều biến cố đã xảy ra với tập đoàn này, trong đó có việc bà Shin Young-ja, cháu gái của người sáng lập ra tập đoàn là Shin Kyuk-ho đã bị bắt giữ. Mới tuần trước, cơ quan điều tra cũng đã ra lệnh cấm Chủ tịch tập đoàn Lotte Shin Dong-bin và cha của ông, ông Shin Kyuk-ho, rời khỏi Hàn Quốc.

Các nhà điều tra tại Hàn Quốc nghi ngờ rằng có những hoạt động như tham ô, gian lận, lập quỹ đen và giao dịch trái phép giữa các công ty con tại tập đoàn Lotte. Hiện cuộc điều tra vẫn chưa đi đến hồi kết, và chưa rõ những người lãnh đạo cấp cao nhất của Lotte có vô tội hay không, nhưng ít nhất cuộc điều tra đã ngay lập tức đã tác động xấu tới nhiều dự án đầu tư của Lotte.

Theo báo chí nước ngoài, ít nhất Lotte Duty Free đã phải hủy bỏ việc thâu tóm lại một công ty quản lý các cửa hàng miễn thuế tại Mỹ, mặc dù giai đoạn đàm phán cho thương vụ này đã kết thúc. Hiện Lotte Duty Free là chuỗi cửa hàng miễn thuế lớn thứ ba thế giới tính về doanh số bán hàng, và nếu như thương vụ kể trên thành công, thì Lotte sẽ đuổi kịp Dufry AG của Thụy Sỹ và DFS Group của Mỹ – hai chuỗi cửa hàng miễn thuế lớn nhất thế giới. Ngoài ra, Lotte Chemical cũng phải từ bỏ thương vụ mua lại tập đoàn hóa chất Axiall Corp của Mỹ. Đó là chưa kể đến Hotel Lotte đã phải hủy bỏ kế hoạch bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng trị giá tới 4,5 tỷ USD, cũng như thâu tóm lại các khách sạn khác ở Mỹ và Pháp.

Các dự án Lotte ở Việt Nam
 

Các nhà điều tra Hàn Quốc nghi ngờ Lotte sử dụng công ty con là Coralis SA – công ty đầu tư dự án Lotte Center Hà Nội – để che giấu những khoản tiền

Việc Lotte phải hủy bỏ một loạt các dự án đầu tư ở nhiều nơi trên thế giới đã đặt ra câu hỏi liệu số phận của những dự án đầu tư của Lotte ở Việt Nam sẽ ra sao?

Bắt đầu đầu tư vào Việt Nam cách đây 15 năm, hiện tại Lotte là một trong những nhà đầu tư Hàn Quốc đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam, ở trong nhiều lĩnh vực từ điện ảnh, trung tâm thương mại, khách sạn tới xây dựng khu đô thị, sản xuất bánh kẹo và đồ ăn nhanh.

Cách thời điểm cuộc điều tra nhắm vào tập đoàn Lotte ở Hàn Quốc bắt đầu hai tháng, Kim Chang Kwon, Giám đốc điều hành Lotte Asset Development Co. Ltd từng khẳng định rằng trong năm năm tới, mức đầu tư của Lotte vào Việt Nam sẽ ngang bằng với Samsung. Tức là trên 10 tỷ USD.

Dự án quy mô nhất của Lotte ở Việt Nam hiện tại là dự án khu đô thị Eco Smart City tại Thủ Thiêm, Thành phố Hồ Chí Minh. Dự án đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư này được Lotte liên kết với hai nhà đầu tư Nhật Bản là Toshiba và Mitsubishi Real Estate để đầu tư với quy mô vốn là 2,2 tỷ USD.

Ngoài ra tập đoàn này cũng đã tuyên bố sẽ mở rộng chuỗi siêu thị và các trung tâm thương mại ở Việt Nam. Tuy nhiên, đó là những tuyên bố trước khi Lotte bị điều tra. Vào thời điểm này, dù tập đoàn này chưa có thông tin chính thức về tiến độ các dự án ở Việt Nam, nhưng với việc Lotte phải hủy một loạt dự án đầu tư ở nhiều nước do đang bị điều tra, các dự án đầu tư ở Việt Nam cũng sẽ ít nhiều bị ảnh hưởng.

Còn nhớ cách đây một năm, tập đoàn Keangnam của Hàn Quốc cũng đã bị điều tra về tội tham nhũng và gian lận trong kinh doanh, đẩy tập đoàn này vào tình cảnh điêu đứng. Vụ việc đã buộc tập đoàn này phải bán đi tổ hợp Keangnam Landmark 72– tòa nhà cao nhất Việt Nam – tại Hà Nội cho Aon Holdings với giá 510 triệu USD để trả nợ.

Với Lotte, dù chưa rơi vào tình cảnh như Keangnam, nhưng tổ hợp Lotte Center Hà Nội – tòa nhà cao thứ hai tại Việt Nam – cũng đang rơi vào tầm ngắm của cơ quan điều tra Hàn Quốc. Theo báo Korean Herald, các nhà điều tra Hàn Quốc đang nghi ngờ Lotte sử dụng dự án Lotte Center Hà Nội, được tập đoàn Lotte mua lại với giá 60 triệu USD năm 2009 từ tay công ty Coralis SA, để trốn thuế bằng cách thổi phồng khoản lỗ và đội giá xây dựng lên cao.

Cụ thể, Coralis SA vốn được lập ra bởi người con thứ ba của nhà sang lập ra tập đoàn Daewoo Kim Woo-jung, ông Ki Seon-yong. Đây là công ty đầu tiên xin được giấy phép đầu tư dự án bất động sản tại mảnh đất của dự án Lotte Center Hà Nội hiện tại. Năm 2009, Lotte Asset Development đã mua lại Coralis với giá 60,24 triệu USD nhằm mua lại mảnh đất và giấy chứng nhận đầu tư cho dự án Lotte Center Hà Nội. Sau khi thâu tóm xong Coralis, Lotte Asset Development tiếp tục bán lại 45% cổ phần của Colaris SA cho một hai công ty con khác của tập đoàn là Lotte Shopping và Lotte Hotel.

Theo thông tin từ tờ Korean Herald, tập đoàn Lotte đã đầu tư gần 400 triệu USD vào dự án được hoàn thành vào năm 2014 này. Nhưng điều đáng chú ý là vào năm ngoái, công ty Coralis SA báo cáo khoản lỗ dòng lên tới 55,1 tỷ won (hơn 48 triệu USD theo tỷ giá hiện tại), khiến cho các công tố viên nghi ngờ liệu những ông chủ của Lotte có đang tìm cách giấu tiền bằng cách thổi phồng các khoản lỗ lên hay không. Ngoài ra, cũng có nhiều nghi ngờ cho rằng có khả năng Lotte Engineering & Construction đã tính phí xây dựng quá cao đối với Lotte Shopping và Lotte Hotel để giấu đi các khoản tiền khác.