“Những điều cần biết” trước thềm phiên sơ thẩm vụ án Phạm Công Danh

Theo nguồn tin từ TAND Tp. Hồ Chí Minh, dự kiến từ 19/7 đến 18/8 sẽ đưa ra xét xử vụ án bị cáo Phạm Công Danh (51 tuổi), nguyên chủ tịch Ngân hàng Xây dựng Việt Nam (VNCB), nguyên chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Thiên Thanh, cùng 35 bị cáo khác.

Các bị cáo bị truy tố về tội “cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” xảy ra tại VNCB.

VNCB bị thiệt hại 9.000 tỷ đồng

Cách đây gần 2 năm, hồi tháng 8/2014, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam bị can đối với ông Phạm Công Danh, chủ tịch Tập đoàn Thiên Thanh, nguyên chủ tịch VNCB cùng một số đồng phạm khác.

Ông Phạm Công Danh là chủ tịch kiêm tổng giám đốc Tập đoàn Thiên Thanh. Cái tên Thiên Thanh không quá nổi bật trên thị trường cho đến khi tập đoàn này tham gia tái cơ cấu Ngân hàng TMCP Đại Tín – TrustBank. Ông Danh dẫn đầu nhóm đầu tư tham gia vào TrustBank với phần sở hữu gần 10% và lên làm chủ tịch HĐQT của TrustBank, sau đổi tên thành Ngân hàng Xây dựng vào đầu năm 2013.

Theo Cáo trạng của VKSNDTC, sau khi được NHNN chấp thuận chủ trương Phương án tái cơ cấu TrustBank (ngày 06/9/2012), Phạm Công danh đã nắm quyền kiểm soát, chi phối TrustBank và đổi tên là VNCB. Tại thời điểm này, TrustBank đang bị NHNN đặt vào tình trạng kiểm soát và mọi giao dịch có giá trị từ 5 tỷ đồng trở lên đều phải có ý kiến của Tổ giám sát - NHNN.

Do có nhu cầu cần tiền để sử dụng, bằng việc lợi dụng nắm quyền chi phối và ở vị trí chủ tịch HĐQT VNCB, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Thiên Thanh, Phạm Công Danh đã chỉ đạo HĐQT, Ban điều hành và Ban kiểm soát VNCB, cấp dưới thuộc Tập đoàn Thiên Thanh và các chi nhánh VNCB, thực hiện hành vi phạm tội gây tổng thiệt hại cho VNCB hơn 9.000 tỷ đồng (rút ra của Ngân hàng Xây dựng tổng cộng 18.678 tỷ đồng -theo TBKTSG).

Cụ thể, tháng 5/2013, Phạm Công Danh đã chỉ đạo tạo dựng hồ sơ khống trong việc nâng cấp hệ thống CoreBanking để rút 63,276 tỷ đồng.

Từ tháng 6-7/2013 và tháng 2-3/2014, Danh đã chỉ đạo các đồng phạm thực hiện lập hồ sơ khống về việc thuê trụ sở với tại 268 Tô Hiến Thành và 816 Sư Vạn Hạnh (quận 10, TP.HCM) với hai công ty của Phạm Công Danh gây thiệt hại 581,6 tỷ đồng cho VNCB.

Tháng 12/2012 – 7/2013, Phạm Công Danh chỉ đạo Phan Thành Mai, nguyên Tổng giám đốc VNCB, và các đồng phạm lập hồ sơ cho nhóm Trần Ngọc Bích vay tiền bằng hình thức cầm cố sổ tiết kiệm của nhóm này. Sau đó, VNCB giải ngân và chuyển vào tài của Trần Ngọc Bích mở tại VNCB. Ngày 21/8 và ngày 26/8/2013, có 5.190 tỷ đồng rút ra từ VNCB (trong tài khoản của Trần Ngọc Bích), nhưng chứng từ không có chữ ký của chủ tài khoản là Trần Ngọc Bích tại VNCB trên các Ủy nhiệm chi và rút 300 tỷ đồng tại VNCB không có hồ sơ vay.

Vào tháng 5/2013, dù báo báo tài chính năm 2012 không có lãi, không được cấp có thẩm quyền phê duyệt Dự án trọng điểm Khu phức hợp Thương mại dịch vụ Thiên Thanh Đà Nẵng, nhưng ông Danh vẫn chỉ đạo Phan Thành Mai, Mai Hữu Khương, Hoàng Đình Quyết lập hồ sơ phát hành 2.500 trái phiếu, sau đó bán 1.000 trái phiếu cho 3 công ty thông qua Quỹ Lộc Việt. Sau khi phát hành trái phiếu, ông Danh tiếp tục chỉ đạo cấp dưới ủy thác cho Quỹ Lộc Việt 900 tỷ đồng để đầu tư mua 900 trái phiếu của Tập đoàn Thiên Thanh từ nguồn tiền của ngân hàng VNCB rồi chuyển tiền cho Danh sử dụng. Việc phát hành, ủy thác đầu tư trái phiếu trái quy định gây thiệt hại cho VNCB 900 tỷ đồng.

Từ ngày 28/12/2012 đến 11/3/2014, do cần tiền để sử dụng, Phạm Công Danh với vai trò là Chủ tich Hội đồng quản trị VNCB đã chỉ đạo cấp dưới là các đối tượng Phan Thành Mai, Mai Hữu Khương…sử dụng pháp nhân của 12 công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh và 2 pháp nhân khác do mối quen biết, xây dựng các bộ hồ sơ kinh doanh mua bán nguyên vật liệu khống, phương án trả nợ khống, lập các biên bản họp HĐQT không có thật, lập các biên bản họp HĐQT khống, định giá nâng giá các lô đất thuộc sân vận động Chi Lăng và lô đất tại TP Đà Nẵng lên nhiều lần làm tài sản đảm bảo vay 5.000 tỷ đồng của VNCB.

Sau đó, Danh chỉ đạo 15 cá nhân là nhân viên của Tập đoàn Thiên Thanh chuyển khoản hoặc rút tiền mặt bằng các hồ sơ vay VNCB với số tiền 4.700 tỷ đồng để trả nợ (trả nợ một ngân hàng 2.600 tỷ đồng thay cho các công ty của Tập đoàn Thiên Thanh vay trong khoản vay 4.700 tỷ đồng của ngân hàng nói trên; trả 500 tỷ đồng cho nhóm của Trần Ngọc Bích (của cá nhân Danh); trả nhóm Phú Mỹ 135 tỷ đồng (cho việc mua cổ phần)). Số còn lại 1.465 tỷ đồng, Danh khai chi chăm sóc khách hàng nhưng không giải trình được cụ thể, gây thiệt hại cho VNCB.

Sau khi thẩm định lại giá trị hai lô đất mà Danh sử dụng để vay thế chấp 5.000 tỷ đồng và cấn trừ, VNCB xác định bị thiệt hại thêm khoảng hơn 2.000 tỷ.

Lúc bị bắt, ông Danh nắm tài sản “khủng”

Theo Cơ quan điều tra, tại thời điểm khám xét bắt giam ông Phạm Công Danh, Cơ quan điều tra thu giữ 217 triệu đồng và 121 nghìn USD mà ông Danh mang theo trong người cùng 500 nghìn USD thu ở phòng số 100, khách sạn Sofiel Plaza Hà Nội ( tổng cộng tương đương hơn 12 tỷ đồng VND).

Cơ quan điều tra cũng đã thu giữ 21 sổ Chứng nhận sở hữu cổ phần tại VNCB và các giấy tờ ủy quyền ký sẵn liên quan tới 84% cổ phần VNCB của Phạm Công Danh. Đáng lưu ý là 84% cổ phần này ông Danh nhờ người thân, quen đứng tên. Qua xác minh các tài khoản của Phạm Công Danh, các Công ty của Danh tại ngân hàng ACB có số dư là 3,6 tỷ đồng, tại VNCB là gần 1,4 tỷ đồng.

Cơ quan điều tra cũng đã kê biên 37 bất động sản, trong đó có 14 bất động sản tại TPHCM, số còn lại tại các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Quảng Nam và Đà Nẵng. Các tài sản này đang được đảm bảo cho khoản vay 7.100 tỷ đồng (nợ gốc). Theo định giá, ngoại trừ các tài sản tại Đà Nẵng (đất tại 209 Trường Chinh, đất sân vận động Chi Lăng có giá trị hơn 2.000 tỷ) thì các tài sản này lên tới 642 tỷ đồng.

Liên quan tới các đối tượng khác trong vụ án, ngày 18/12/2014, bị can Nguyễn Thị Kim Vân (Tổng giám đốc Công ty Hương Việt) đã tự nguyện nộp 52 triệu đồng vào tài khoản tạm giữ của Cơ quan điều tra.

Với nhóm bà Trần Ngọc Bích, Cơ quan điều tra cũng thu giữ 124 sổ tiết kiệm, tổng trị giá gần 6.000 tỷ đồng. Hiện các đồ vật, tài sản liên quan này do Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an quản lý theo quy định của pháp luật và sẽ được định đoạt theo phán quyết của tòa.

36 bị can bị truy tố gồm

Theo cáo trạng của VKSNDTC, có 36 bị can bị truy tố trong vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm giai đoạn I. Trong đó Phạm Công Danh nguyên Chủ tịch HĐQT VNCB; Phan Thành Mai, nguyên Tổng Giám đốc VNCB; Mai Hữu Khương, nguyên thành viên HĐQT, nguyên Tổng Giám đốc VNCB Chi nhánh Sài Gòn; Hoàng Đình Quyết, nguyên Phó Giám đốc phụ trách Chi nhánh Sài Gòn VNCB, Giám đốc VNCB Chi nhánh Lam Giang; Nguyễn Quốc Viễn, nguyên Trưởng ban kiểm soát VNCB. Còn lại là cán bộ VNCB, giám đốc, phó giám đốc của 14 công ty.

Phạm Công Danh, Phan Thành Mai, Mai Hữu Khương, Hoàng Đình Quyết, Nguyễn Quốc Viễn, Phan Minh Tùng và Bạch Quốc Hào bị truy tố về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" và tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng" theo quy định tại khoản 3 Điều 165 và khoản 3 Điều 179 Bộ luật HÌnh sự;

Các bị can Phạm Việt Thép, Trần Văn Bình, Nguyễn Thị Kim Vân và Lê Công Thảo về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng", theo quy định tại khoản 3 Điều 165 Bộ luật Hình sự;

Nguyễn Quốc Thịnh, Bùi Thị Hà Thu, Nguyễn Văn Cường, Trần Thanh Tùng, Nguyễn An Vinh, Cao Phước Nhàn, Vưu Thị Diệu, Nguyễn Minh Quân, Hồ Thị Đi, Nguyễn Tấn Thành, Nguyễn Chí Bình, Nguyễn Hữu Duyên, Phan Tuấn Anh, Lê Khắc Thái, Lâm Kim Thu, Doãn Quốc Long, Huỳnh Nguyên Sang, Võ Ngọc Nguyễn Bình, Lý Minh, Nguyễn Tiến Hùng, Hoàng Việt Thắng, Nguyễn Quốc Sơn, Bùi Thanh Nguyên, Đặng Đình Tuấn và Thái Minh Thanh bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng " theo quy định tại khoản 3 Điều 179 Bộ luật Hình sự.

Sai phạm không chỉ là nguyên cán bộ ngân hàng VNCB, tập đoàn Thiên Thanh mà cả lãnh đạo NHNN

Sau khi kết thúc điều tra và cáo trạng truy tố 36 bị can giai đoạn I, số thiệt hại mà bị can Phạm Công Danh cùng đồng phạm gây ra cho VNCB là rất lớn. Đối với hành vi "Cố ý làm trái qui định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng", thiệt hại được xác định là hơn 7.000 tỷ đồng; còn với hành vi "Vi phạm qui định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", con số thiệt hại lên tới hơn 2.000 tỷ đồng.

Tiếp tục thực hiện giai đoạn II của vụ án, Cơ quan CSĐT không chỉ tập trung làm rõ các hành vi “Vi phạm quy định về cho vay...”, xảy ra tại 3 ngân hàng; hành vi “Cố ý làm trái...” của Phạm Công Danh và đồng phạm liên quan đến 3 ngân hàng (về hành vi rút hơn 6.630 tỷ đồng của VNCB đem gửi tại 3 ngân hàng, nhằm bảo lãnh 29 lượt vay của các công ty nhà ông Danh), mà còn làm rõ hành vi “Thiếu trách nhiệm...” của 4 bị can thuộc Tổ giám sát Ngân hàng Nhà nước đặt tại VNCB để làm rõ sai phạm của một số cá nhân, đơn vị liên quan đến việc tái cơ cấu của VNCB, gồm các ông Hà Tấn Phước, Lê Văn Thanh, Phạm Thế Tuân và Ngô Văn Thanh.

Tổng bí thư yêu cầu xử nghiêm vụ án Phạm Công Danh

Sau khi hai lãnh đạo cao nhất của VNCB bị bắt tháng 7/2014, Ngân hàng Nhà nước đã mua lại toàn bộ cổ phần của nhà băng này với giá VNCB và trở thành chủ sở hữu 100% vốn điều lệ của VNCB, chấm dứt toàn bộ quyền, lợi ích và tư cách cổ đông đối với các cổ đông hiện hữu. Ngân hàng Ngoại thương (Vietcombank) được chỉ định tham gia quản trị, điều hành VNCB

Tại phiên họp Thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng mới đây, vụ án Phạm Công Danh là một trong những vụ án được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo các cơ quan chức năng sớm đưa ra xét xử, với quan điểm "chứng cứ tới đâu xử lý tới đó". Trong quá trình xử lý, cần tuân thủ theo quy định của pháp luật, không chịu bất kỳ một sức ép nào của bất cứ tổ chức, cá nhân nào, bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội.