ASEAN ra tuyên bố chung bày tỏ quan ngại về tình hình Biển Đông

Bộ trưởng ngoại giao các nước ASEAN và Trung Quốc chụp ảnh tại Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – Trung Quốc ngày 14/6. Ảnh: AFP

Ngày 14/6, các Ngoại trưởng của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tham dự hội nghị đặc biệt với Ngoại trưởng Trung Quốc tại Côn Minh, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.

Tại hội nghị, các nước ASEAN đã nhất trí về nội dung tuyên bố báo chí của các Ngoại trưởng ASEAN, trong đó bày tỏ mong muốn phối hợp cùng Trung Quốc đưa hợp tác hai bên lên tầm cao mới. Tuy nhiên, các Ngoại trưởng cũng không bỏ qua tình hình Biển Đông vì đây là một vấn đề quan trọng trong quan hệ giữa hai bên.

Tuyên bố cho hay ASEAN đã trao đổi thẳng thắn với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị về những diễn biến gần đây trên thực địa.

"Chúng tôi bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng, ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông", tuyên bố có đoạn. "Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông phù hợp với các quy định được thừa nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS)".

Các Ngoại trưởng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của phi quân sự hóa và tự kiềm chế trong việc triển khai tất cả các hoạt động có thể làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông, việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thúc đẩy sớm thông qua một Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). 

Tuyên bố cũng cho hay sẽ thiết lập đường dây nóng giữa các Bộ Ngoại giao để xử lý các tình huống khẩn cấp ở Biển Đông, đồng thời đề xuất một Bộ quy tắc về tránh vachạm bất ngờ trên biển ở Biển Đông (CUES).

Trước đó, các ngoại trưởng ASEAN từng đưa ra một văn kiện mà phía Malaysia gọi là "tuyên bố chung" bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về căng thẳng đang gia tăng ở Biển Đông. Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau đó, Ban Thư ký ASEAN đã quyết định rút lại tuyên bố này.

Trong khi Malaysia nói rằng văn kiện được rút lại để "chỉnh sửa khẩn cấp", Indonesia lại nói rằng đã có sự "nhầm lẫn" và văn bản này không phải là tuyên bố chung của ASEAN sau hội nghị. Ban Thư ký ASEAN ở Jakarta cũng nói rằng không có tuyên bố chính thức được đưa ra sau cuộc họp.

Giới chuyên gia nhận định có thể ASEAN rút lại tuyên bố do chịu áp lực từ Trung Quốc.