Đội tàu Trung Quốc ở Biển Đông. (Ảnh: ATimes)

Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng dẫn lời ông Rommel Banlaoi - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tình báo và an ninh quốc gia của Philippines (CINNS) cho biết, các thuyền của Philippines đã bắt đầu đánh bắt cá gần bãi cạn Scarborough trong 3 tuần qua mà không bị tàu Trung Quốc gây khó dễ. Động thái này được cho là nhằm “lấy lòng” chính quyền sắp tới của Philippines.

“Đây là tín hiệu tích cực”, ông Banlaoi phát biểu bên lề Diễn đàn Shangri-La hôm qua tại Singapore cho biết. Ông cho biết thêm, tổng thống vừa đắc cử của Philippines đã gặp gỡ đại sứ Trung Quốc tại Manila.

Một nguồn thân cận với Hải quân Trung Quốc nói rằng Bắc Kinh đang cố gắng giảm bớt giọng điệu thù địch với Manila trước khi tòa án trọng tài quốc tế đưa ra phán quyết về vụ Philippines kiện yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở Biển Đông.

“Tòa án trọng tài thường trực ở The Hague dự kiến sẽ đưa ra phán quyết trong tháng này, đây là một lý do quan trọng nữa khiến Trung Quốc nhượng bộ trong tranh chấp chủ quyền ở Scarborough”, nguồn tin nói.

Andrei Chang, nhà sáng lập tạp chí quân sự Kanwa Asian Defence, nói rằng Trung Quốc đã áp dụng cách tiếp cận thận trọng trong vấn đề bãi cạn kể từ khi Lầu Năm Góc cảnh báo sẽ “hành động” nếu Bắc Kinh tiếp tục các hoạt động bồi lấp, cải tạo trái phép ở đây.

Li Jie, một chuyên gia quân sự tại Bắc Kinh, bình luận rằng Trung Quốc sẽ giữ quan hệ hòa hảo này trước thời điểm nhậm chức tổng thống của ông Duterte vào cuối tháng 6.

Bãi cạn Scarborough nằm cách bờ biển Philippines khoảng 230 km và nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng từ năm 2012. Trong bài phát biểu cuối tuần qua tại Diễn đàn Shangri-La, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Ash Carter cảnh báo, nếu Trung Quốc xây dựng trái phép ở bãi cạn Scarborough của Philippines trên Biển Đông, Mỹ và các nước khác sẽ buộc phải hành động, trong khi đó chính sách bành trướng ở Biển Đông chỉ khiến Trung Quốc tạo ra một “Vạn lý trường thành tự cô lập”.

Trước đó, tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng dẫn nguồn thạo tin nói rằng, Trung Quốc đang có kế hoạch lập một tiền đồn ở bãi cạn Scarborough. Việc lập tiền đồn, xây đườngbăng ở bãi cạn Scarborough được cho là một phần trong âm mưu của Bắc Kinh nhằm độc chiếm Biển Đông.

Tuy nhiên, Giáo sư chuyên nghiên cứu về Biển Đông tại Học viện quốc phòng Úc Carl Thayer cho rằng, trước mắt Trung Quốc sẽ không tuyên bố ADIZ ở Biển Đông. “Trung Quốc đã cho xây nhiều đường băng nhưng chưa thực sự có các kho nhiên liệu, không có gì cho việc bảo một tàu sân bay nếu ở lại đó trong thời gian dài”, Giáo sư Thayer nói. Theo ông, việc Trung Quốc “tung tin” ý định lập ADIZ thực chất chỉ là “đòn tâm lý để gây áp lực lên các quốc gia trong khu vực và kiềm giữ họ.