►Khản giọng cổ vũ tại trận vật cù hội đền Bạch Mã
Đền Bạch Mã hiện ở thôn Tân Hà xã Võ Liệt huyện Thanh Chương. Đền là nơi thờ tướng quân Phan Đà và các anh hùng nghĩa sĩ đã có công lớn giúp vua Lê Lợi đánh đuổi quân Minh ở thế kỷ 15. Đền Bạch Mã do nhà vua ra chiếu chỉ tạo lập và liệt vào hàng “điển lễ quốc tế”. Trước đây lễ hội ở Đền do quan triều đình về làm chủ tế. Đền được đánh giá là một trong 4 ngôi đền đẹp và linh thiêng nhất xứ Nghệ và đã được xếp hạng “di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật” cấp Quốc gia từ năm 1994. Từ năm 2001 huyện Thanh Chương đã khôi phục lễ hội, tổ chức vào các ngày 9, 10/2 âm lịch. Cũng như các năm, lễ hội năm nay gồm có 2 phần là phần lễ và phần hội.
Các đồng chí lãnh đạo huyện làm chủ tế tại lễ tế thần
Lễ tế được tổ chức theo cổ lễ rất trang nghiêm
Lễ rước thần tại Lễ hội Đền Bạch Mã
Phần lễ được tổ chức rất trang nghiêm thành kính gồm lễ Khai quang, lễ thắp hương tại phần mộ Phan Đà, lễ rước, lễ yết cáo, lễ tế thần, lễ tạ. Riêng lễ rước có sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân rước ngai thần Phan Đà từ đền về Phủ Ngoại nơi thờ cúng cha mẹ ông. Khi đoàn rước đi qua các thôn đều được nghênh tiếp trang nghiêm và làm lễ bái tạ.
Cùng với phần lễ, phần hội cũng được tổ chức song song gồm các trò chơi dân gian như: vật cù, ném còn, đập niêu đất và các môn thể thao như bóng đá, bóng chuyền; các hoạt động văn hóa văn nghệ như giao lưu xướng họa thơ với sự tham gia của gần 70 tác giả; thi người đẹp lễ hội với sự tham gia của 16 thí sinh, giao lưu văn nghệ của Trung tâm văn hóa và các xã, nhà trường trong huyện. Đây là lễ hội thu hút được sự tham gia đông đảo nhất của nhiều cấp, ngành, bộ phân và mang tính xã hội hóa cao nhất trong các hoạt động của huyện. Lễ hội Đền Bạch Mã cũng là lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa địa phương đã và đang được người dân đón đợi và đánh giá cao.
Một trận giao đấu bóng chuyền
Khoảnh khắc một trận vật cù
Môn chọi gà thu hút rất nhiều người xem
Hồi hộp xem đập niêu
Ném còn đã không còn xa lạ với người miền xuôi
Sau hai ngày diễn ra sôi nổi, các môn thể thao đã đi đến trận chung kết. Năm nay giải nhất môn bóng đá thuộc về đội liên quân cụm Đại Đồng, giải nhì thuộc về đội liên quân cụm Hoa Quân. Ở môn bóng chuyền giải nhất thuộc về đội Nhà máy tinh bột sắn, giải nhì thuộc về đội Ban quan lý rừng phòng hộ. Ở môn vật cù giải nhất thuộc về đội Võ Liêt, giải nhì thuộc về đội Thanh Thủy. Theo đánh giả của BTC và khán giả giải bóng chuyền năm nay có chất lượng vượt trội bởi có sự tham gia của nhiều đội bóng mạnh hàng đầu.
Đồng chí Trình Văn Nhã - Phó Chủ tịch UBND huyện - Trưởng ban tổ chức lễ hội trao giải “Người đẹp Lễ hội”
Ở "Hội thi người đẹp lễ hội" giải nhất thuộc về thí sinh Nguyễn Thị Kim Yến học sinh Trường THPT Thanh Chương 1, 2 giải nhì thuộc về: Nguyễn Thị Yến Nhi học sinh trường THPT Nguyễn Cảnh Chân và Võ Thị Thơ học sinh trường THPT Đặng Thúc Hứa.
Ngoài ý nghĩa là một hoạt động tâm linh để tri ân tướng Phan Đà và các nhân thần, việc khôi phục và phát huy lễ hội Đền Bạch mã còn là điều kiện để giao lưu, hội nhập giữa xã Võ Liệt vói riêng, huyện Thanh Chương nói chung với mọi miền đất nước. Bởi như một sự trùng hợp ngẫu nhiên: Đền Bạch Mã nằm cạnh đường Hồ Chí Minh về quê Bác, gần tuyến đường Hồ Chí Minh Bắc - Nam và đường cửa khẩu Thanh Thủy - Nậm On, một vùng đất núi non hùng vĩ với nhiều công trình hồ đập và rừng nguyên sinh. Đền Bạch Mã cũng nằm gần Đình Võ Liệt, một di tích lịch sử khác nổi tiếng với kiến trúc độc đáo, giá trị như một Văn Miếu, là nơi thành lập chính quyền Xô Viết đầu tiên và duy nhất trong cao trào Cách mạng 1930 - 1931.
Không còn được hưởng đặc ân là “Cả nước cùng thờ” (Điển lễ quốc tế) nhưng với với sự chỉ đạo của Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch, sự đầu tư công sức và kinh nghiệm qua nhiều năm tổ chức, lễ hội năm nay đã thành công tốt đẹp được lãnh đạo ngành cấp trên và du khách gần xa đánh giá cao.
Tác giả bài viết: Đình Hà